Nowa biblioteka w Krynicy-Zdroju, miejscowości słynącej z wód leczniczych to propozycja Julii Ligęzy z Politechniki Warszawskiej. Zaprojektowany przez studentkę budynek nawiązujący do architektury uzdrowisk górskich, ma być miejscem, w którym zdrój leczniczy łączy się z ideą zdroju kulturalnego.
Przedmiotem pracy inżynierskiej Julii Ligęzy wykonanej pod kierunkiem dr hab. Janusza Pachowskiego, jest projekt budynku biblioteki gminnej wraz z programem towarzyszącym w Krynicy-Zdroju. Projekt ma zapewnić większy niż dotychczas dostęp do zbiorów bibliotecznych, a także być impulsem do tworzenia lokalnych wydarzeń kulturalnych. Jego podstawowym założeniem jest jednak umożliwienie spotkania czytelnika z książką w przyjaznej atmosferze. Funkcja biblioteki ma na celu poszerzenie usług instytucji kultury dla mieszkańców oraz zróżnicowanie wszystkich usług w tej części uzdrowiska. Proponowany obiekt to miejsce, w którym zdrój leczniczy łączy się z ideą zdroju kulturalnego, a znajdująca się w bibliotece sala seniora stanowi odpowiedź na potrzeby osób starszych, jest miejscem integracji i spotkań towarzysko-kulturalnych.
projekt budynku nawiązuje do historycznej architektury
© Julia Ligęza
nawiązanie do historii uzdrowiska
Aby stworzyć projekt zgodny z duszą uzdrowiska, Julia Ligęza dokonała analizy historycznej miejsca. W XVII odkryto w Krynicy źródła mineralne o leczniczych właściwościach, co przyczyniło się do rozwoju uzdrowiska. W 1856 r. Józef Dietl, naukowiec, który jako pierwszy sklasyfikował wody lecznicze, rozpoczął w Krynicy swoją działalność. Zaczęły powstawać pierwsze obiekty architektury związane z wodolecznictwem — inspiracji szukano w architekturze światowej.
wybrana przez autorkę działka leży na głównej osi kompozycyjnej zespołu zdrojowego
© Julia Ligęza
Lokalizacja proponowanej biblioteki to ścisłe centrum miasta — między wznoszącą się ul. Kazimierza Pułaskiego a Aleją Nikifora. Blisko znajduje się deptak oraz nowe Łazienki Mineralne. Bramę do ul. Pułaskiego tworzą powstałe u schyłku XIX wieku obiekty „Berło” i „Korona”. Innym zabytkowym obiektem sąsiadującym z terenem projektowanym jest Willa „Cis”. Jest to budynek wykończony poziomymi drewnianymi deskami naturalnymi, pomalowany na intensywnie zielony kolor. Sąsiedztwo takich charakterystycznych, historycznych obiektów było dla studentki sporym wyzwaniem projektowym. Wybrana przez nią działka leży w głównej osi kompozycyjnej zespołu zdrojowego i w obszarze szczególnie wrażliwym dla ochrony wód leczniczych w bliskości tras spacerowych. Jej południowa granica pokrywa się z granicą historycznego układu urbanistycznego wpisanego do rejestru zabytków WKZ. Naturalne zielone tło od strony południowej tworzą lasy Góry Parkowej.
w sąsiedztwie biblioteki znajdują się Łazienki Mineralne
© Julia Ligęza
Najważniejszą inspiracją projektową dla autorki była nowoczesna architektura drewniana szwajcarskiego uzdrowiska Davos — najwyżej położonego miasta w Europie. To w nim ma miejsce Światowe Forum Ekonomiczne. Krynica, będąca najwyżej położonym uzdrowiskiem w Polsce oraz odbywającym się w niej co roku Forum Ekonomicznym nazywana jest „Polskim Davos”.
wpisanie w historyczną architekturę
Projektowany przez Julię Ligęzę obiekt jest hołdem dla lokalnej „małej ojczyzny” oraz zwróceniem się ku przyszłości, w której świat określany jest „globalną wioską”. Aby uzyskać wynikającą z idei formę, a zarazem zaprojektować obiekt ponadczasowy i ekonomiczny, studentka zastosowała w elewacji m.in. płyty HPL imitujące naturalne drewno. Ich układ i rozmiar jest interpretacją tradycyjnego ciesielskiego montażu desek widocznych na elewacjach krynickich budynków. Pionowy ułożenie desek nawiązuje do architektury Davos, a widoczna fuga to autorska wersja łączenia, przypominająca tzw. obce pióro w stolarstwie. Zastosowany świetlik dachowy jest natomiast odniesieniem do szklanego przekrycia wody Zdrój Główny, znajdującego się w pobliżu pijalni.
z tarasu można podziwiać widok na Górę Parkową
© Julia Ligęza
Układ funkcjonalno-przestrzenny biblioteki został podzielony ze względu na strefy pracownicze, strefy użytkowników oraz funkcje dodatkowe. Autorka dokonała podziału, biorąc pod uwagę doświetlenie oraz poziom potencjalnego hałasu. Od strony zachodniej widok na Górę Parkową można podziwiać z tarasu drugiego piętra. Ważnym punktem jest świetlik dachowy, przez który światło, dzięki wycięciom w stropie dociera aż do poziomu -1. Wypchnięta do przodu bryła wyższych poziomów zacienia taras znajdujący się na parterze. Zwarta fasada obiektu została rozrzeźbiona i zróżnicowana od strony Alei Nikifora.
nowoczesna konstrukcja budynku
Budynek został zaprojektowany w technologii betonu zbrojonego. Julia Ligęza zaproponowała układ konstrukcyjny mieszany — słupowo-płytowy oraz ścianowy. Fundament tworzy zbrojona płyta fundamentowa żelbetowa. Ze względu na bliskość skarpy oraz wznoszący się teren zastosowano fundamentowanie na ścianach szczelinowych. Ściany zewnętrzne są żelbetowe, natomiast ściany wewnętrzne murowane z bloczków silikatowych. W elewacji zachodniej znajduje się ściana kurtynowa o konstrukcji słupowo-ryglowej z wypełnieniem trójszybowym będącym niskoemisyjnymi szybami zespolonymi.
na elewacji zastosowano płyty HPL imitujące naturalne drewno
© Julia Ligęza
Konstrukcja świetlika została zaprojektowana jako stalowa, a jej głównym elementem jest rama przestrzenna wykonana z profili zamkniętych. Zastosowano rozwiązanie trójszybowe — szkło bezpieczne, klejone, hartowane od zewnątrz i zamocowane na konstrukcji obwodowo. Biblioteka przystosowana jest do osób niepełnosprawnych. Wzdłuż ulicy Pułaskiego znajduje się poziomy pas pieszy umożliwiający dostęp do obiektu bez konieczności korzystania ze schodów. Na parterze od strony wschodniej jest odpowiednie dla niepełnosprawnych miejsce parkingowe.
