W lutym br. rozstrzygnęliśmy jedenastą edycję konkursu „Najlepszy Dyplom — Architektura”. W konkursie brały udział prace inżynierskie i magisterskie obronione w latach 2020–2022. W tej edycji po raz pierwszy zaprosiliśmy do współpracy pracownię WXCA, w której laureatka konkursu będzie miała okazję odbyć miesięczny staż. Spośród aż trzydziestu trzech projektów nominowanych do finału wybraliśmy naszym zdaniem najlepsze. Pierwszą nagrodę zdobyła Julia Wilkosz, drugą Klaudia Trębska, a trzecią ex aequo Joanna Bokuniewicz i Paulina Pawlikowska. Dwa równorzędne wyróżnienia otrzymały Dobrochna Lata i Alicja Nowak, a wyróżnienie honorowe od pracowni WXCA — Marika Stanisławska. 12 lutego br. zakończyło się także internetowe głosowanie publiczności, w którym największą liczbę głosów zdobyła Zuzanna Woźniak.
re-use
Pierwszą nagrodę, a tym samym 4 tysiące złotych i miesięczny staż w warszawskiej pracowni WXCA jury przyznało magisterskiej pracy dyplomowej Julii Wilkosz „Historia zapisana. Zrównoważona koncepcja funkcjonalno‑przestrzenna nowej typologii centrów danych jako holistyczna struktura miastotwórcza ery cyfryzacji” przygotowanej pod kierunkiem dr. Jana Kubeca, i obronionej w 2021 roku na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej.
elewacje
© Julia Wilkosz
Autorka nagrodzonego dyplomu mierzy się z wyzwaniami i obciążeniami dla środowiska, jakie generuje tak zwana czwarta rewolucja przemysłowa. Przywraca do miejskich struktur przemysł, ale w zupełnie nowym wydaniu — w miejscu opustoszałych terenów fabrycznych w Łodzi tworzy centrotwórczą przestrzeń, w której obok galerii sztuki, teatru, kompleksu sportowego czy strefy gastronomicznej, zaplanowała gromadzącą zdigitalizowane archiwa megaserwerownię.
przekroje
© Julia Wilkosz
Julia Wilkosz przemyślała także wykorzystanie wytwarzanego przez centrum serwerowe nadmiaru ciepła do ogrzania pozostałych elementów kompleksu, a schłodzonego powietrza do klimatyzacji funkcji przemysłowej. Jury przyznało pierwszą nagrodę za dobry wybór problemu, jego poprawną diagnozę i celne idee rozwiązania. Autorka, co ważne, próbując znaleźć miejsce dla nowego przemysłu, sięga po ponowny użytek, wykracza jednak poza samą substancję i estetykę istniejących zabudowań, ożywiając poniekąd utraconą przed laty funkcję. Istotne zdaniem jury jest także zwrócenie uwagi na środowiskowe aspekty funkcjonowania centrów danych, w tym możliwości wykorzystania ciepła odpadowego, co wpisuje się w szerszą dyskusję o ładzie termicznym w miastach. Projekt uznano za spójny, holistyczny i interesujący.
aksonometria struktury
© Julia Wilkosz
troska
Drugą nagrodę za pracę zatytułowaną „Tjukula Jukurrpa. Ośrodek rehabilitacyjny dla koali australijskich na górze Tamborine, Queensland” zdobyła Klaudia Trębska. Jej magisterska praca dyplomowa, obroniona w 2021 roku na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej i przygotowana pod okiem dr. Marka Lambera, zakłada stworzenie budynku w formie pierścienia mieszczącego klinikę weterynaryjną i tymczasowy habitat dla poszkodowanych zwierząt, które po okresie rehabilitacji będą mogły wrócić na wolność. Dyplom nagrodzono za próbę kształtowania budynku dla nie-ludzkich użytkowników, pracę z regenerującym potencjałem architektury, odwagę projektową oraz wykorzystanie ekologicznych i nowatorskich materiałów, jak panele elewacyjne fog catchers pozyskujące skroploną parę wodną.
ośrodek rehabilitacyjny dla koali australijskich
© Klaudia Trębska
Trzecią nagrodę za dojrzały pomysł bazujący na pełnym empatii zrozumieniu dla niezwykle trudnego tematu społecznego, jakim jest przemoc wobec kobiet, przemyślane rozwiązania, prostotę bryły, uniwersalność projektu i wykorzystanie w konstrukcji drewna zdobyła Joanna Bokuniewicz, autorka projektu „Architektura wobec problemów społecznych. Schronienie dla kobiet dotkniętych przemocą domową”. Jej dyplomowa praca magisterska obroniona w 2022 roku na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej i opracowana pod opieką dr Justyny Boruckiej jest odpowiedzią na problem braku schronień dla ofiar przemocy domowej w Polsce i niedopasowanie istniejących ośrodków do potrzeb osób starszych lub z niepełnosprawnościami.
projekt schronienia dla kobiet dotkniętych przemocą domową
© Joanna Bokuniewicz
Trzecią nagrodę ex aequo przyznano Paulinie Pawlikowskiej za pracę magisterską „Architektura modernistyczna jako środowisko działań modernizacyjnych. Rewaloryzacja łaźni solankowych w Ciechocinku”. Promotorem dyplomu obronionego w 2021 roku na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej był prof. Jan Słyk. Autorka podjęła próbę rewaloryzacji modernistycznego kompleksu projektu Romualda Gutta i Aleksandra Szniolisa. I choć w swojej propozycji nawiązuje do głównych idei architektów, szuka także odpowiedzi na problemy współczesnego człowieka, w szczególności przeciążenie informacyjne, tworząc uzdrowisko nowej generacji. Jury nagrodziło pracę za działania w duchu re-use, wykorzystanie zastanej tkanki i próbę przywrócenia świetności istniejącemu obiektowi — modernistycznej ikonie — w całkowicie współczesnym wydaniu. Doceniono także pochylenie się nad problemami dzisiejszego człowieka, stworzenie przestrzeni w klimacie slow life i poszukiwanie nowych budulców.
widok z lotu ptaka
© Paulina Pawlikowska
nowe-stare
W tej edycji konkursu jury przyznało dwa równorzędne wyróżnienia. Doceniono pracę magisterską „Nowa geografia: Antropocentrum. Muzeum historii nienaturalnej w Katowicach” autorstwa Dobrochny Laty. W dyplomie obronionym w 2020 roku na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, przygotowanym pod opieką dr Ady Kwiatkowskiej, autorka skupia się na konsekwencjach industrializacji Górnego Śląska. Proponuje stworzenie w Katowicach szlaku zwieńczonego budynkiem Muzeum historii nienaturalnej, którego funkcją jest badanie i przywracanie zdegradowanego terenu do użytku. Jury wyróżniło projekt za kompleksowy, architektoniczno-krajobrazowy charakter założenia, czerpiący pełnymi garściami z lokalnego kontekstu, uwarunkowań i materiałów. Charakter przestrzennych interwencji pozostaje w harmonii z miejscem i funkcją, które ma pełnić. Jak zauważa jury, intrygujące kształty nie są fanaberią projektantki, a wynikają z przyjętych założeń programowych. Co więcej atrakcyjna forma zarówno projektu, jak i prezentacji dodatkowo wzbogacona jest o studia materiałowe, sprawiając tym samym, że projekt i sposób jego prezentacji bardzo dobrze z sobą współgrają.
plan zagospodarowania terenu
© Dobrochna Lata
Drugą z wyróżnionych prac jest dyplom magisterski Alicji Nowak „Nowy WyDźwięk — Centrum Muzyki w Bunkrze Flakturm IV” obroniony w 2021 roku na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej i opracowany pod opieką głównej promotorki — prof. Marii Jolanty Żychowskiej i promotorów pomocniczych. Autorka pracy podjęła próbę przekształcenia zabytkowego schronu przeciwlotniczego w Hamburgu w zapraszającą „muzyczną latarnię morską” nadającą nowy wydźwięk otoczeniu. W opinii jury, Alicja Nowak bazując na trudnym podkładzie o nietypowej konstrukcji, przeznaczeniu, lokalizacji i budzącym raczej negatywne skojarzenia, przekuła jego wady w zalety. Projekt adaptacji bunkra podejmuje tematykę konserwacji architektury, ale jest czymś więcej, ponieważ zaproponowano również jego nadbudowę, która, jak zauważa jury, jest najciekawszym elementem i dodaje ciężkiej bryle lekkości. W rzeczywistości taki obiekt miałby szansę być interesującą dominantą w krajobrazie miasta i chętnie odwiedzanym miejscem.
wizualizacja z lotu ptaka
© Alicja Nowak
wrażliwość
Wyróżnienie honorowe od pracowni WXCA otrzymała Marika Stanisławska, absolwentka Wydziału Architektury i Wzornictwa Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu za pracę „Dotykanie świata. Powietrze jako stymulator zmysłów w fizjoterapii i rehabilitacji”. W przygotowanej pod opieką prof. UAP Sławoja Dreszera i obronionej w 2020 roku pracy magisterskiej autorka skupia się na zmyśle dotyku. Proponuje rozmaite formy przestrzenne, które poprzez żywioł powietrza stają się symulatorami zmysłów pomocnymi między innymi w fizjoterapii i rehabilitacji. Pracę doceniono za humanistyczne podejście do roli architektów i zwrócenie uwagi na to, że nie powinniśmy się odwracać od podstawowych potrzeb człowieka.
stymulacja zmysłu przez deprywację i przez relaks
© Marika Stanisławska
Nagroda Publiczności
Po weryfikacji poprawności oddanych głosów w internetowym plebiscycie, Nagrodę Publiczności zdobyła Zuzanna Woźniak za obronioną w 2021 roku pracę magisterską „Tropy historii. Dziedzictwo kulturowe małego miasta na przykładzie Żychlina” (813 głosów). Autorka zrealizowała dyplom na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej pod okiem profesora PW Mirosława Orzechowskiego.
pawilon od strony ulicy Narutowicza
© Zuzanna Woźniak
***
Projekty nagrodzone w jedenastej edycji konkursu „Najlepszy Dyplom — Architektura” poruszają niezwykle trudne i wciąż niepokojąco aktualne tematy. Wyróżnia je przy tym wrażliwość i troska, zarówno o ludzi, jak i istoty nie-ludzkie, środowisko i planetę.
Gratulujemy wszystkim finalistom i finalistkom konkursu, których prace w minionym roku opublikowaliśmy na łamach A&B. Laureatki konkursu otrzymają od nas pamiątkowe dyplomy i prenumeratę miesięcznika A&B, a zwyciężczyni pierwszej nagrody — 4 tysiące złotych i miesięczny staż w pracowni WXCA. Do udziału w dwunastej edycji konkursu zapraszamy wszystkich studentów i absolwentów architektury z lat 2021–2023, przypominamy także o drugiej kategorii konkursowej, do której zgłaszać można projekty architektury wnętrz.
oprac.: Ola Kloc
Przewodniczącą jury była Marta Sękulska-Wrońska (WXCA),
w skład jury weszli redaktorzy i redaktorki A&B: Dobrawa Bies, Marta Kulawik, Wiktor Bochenek i Kacper Kępiński.
