Jak możemy pomóc afgańskim kobietom dotkniętym przez wojnę? Na to pytanie stara się odpowiedzieć Katarzyna Skibińska z Politechniki Śląskiej. Jej projekt zrównoważonej wioski kobiet otrzymał wyróżnienie honorowe w międzynarodowym konkursie „Resile - Resilience Center for the widows of Afghanistan” organizowanym przez platformę UNI competitions.
Nieustająca wojna w Afganistanie sprawiła, że kraj ten nazwano „narodem wdów”. Życie afgańskich wdów, których liczbę szacuje się obecnie na blisko 70 tysięcy w samym Kabulu i prawie 1,5 miliona w całym Afganistanie, jest w zawieszeniu. Zgodnie z dekretem talibów nie mają one dostępu do żadnej formalnej edukacji, możliwości pracy, a nawet odpowiedniej opieki zdrowotnej, co uniemożliwia im prowadzenie godnego życia.
wyróżniona praca to projekt ośrodka dla stu owdowiałych kobiet wraz z ich dziećmi
© Katarzyna Skibińska
Zanabad — osada na wzgórzach
Od lat 90. XX wieku prawie 500 afgańskich wdów, które przetrwały pomimo wszystkich przeciwności i ciągłej dyskryminacji, przebywał w nieformalnym osiedlu położonym na wzgórzach na południowy wschód od Kabulu. Osadę zaczęto nazywać „Zanabad”, co w wolnym tłumaczeniu oznacza miasto kobiet. Pomimo ignorowania, nawet ze strony władz, przez lata kobiety w Zanabadzie mobilizowały się do tworzenia wspólnoty. Jednak pewna pomocy ze strony rządu i organizacji pozarządowych, nie niesie ze sobą trwałego rozwiązania, które mogłoby poprawić los wdów z osiedla, w szerszym kontekście w Afganistanie. Niektóre z kobiet nadal żebrzą lub zajmują się prostytucją, aby utrzymać swoje rodziny.
zabudowa nawiązuje do tradycyjnych afgańskich domów
© Katarzyna Skibińska
Z tego powodu platforma UNI competitions zorganizowała konkurs pt. „Resile - Resilience Center for the widows of Afghanistan”, którego celem było zaprojektowanie bezpiecznej wioski zapewniające miejsce zamieszkania, pracy i edukacji dla owdowiałych kobiet z dziećmi. Miało być to założenie, które będzie postrzegane jako symbol siły, solidarności i nadziei dla kobiet. Projektowany kompleks miał odpowiadać na potrzeby użytkowników, wpisywać się w otoczenie i jednocześnie być przykładem architektury zrównoważonej, przyjaznej środowisku, a także umożliwiającej mieszkańcom samowystarczalność.
wioska kobiet szansą na nowe życie
Międzynarodowe jury w składzie: Kevin Alter (AlterStudio, USA), Carlos Quevedo Rojas (Carquero Arquitectura, Hiszpania), Saeed Reza Boreiri (Kalout Art Studio, Iran), Amos Goldreich (Amos Goldreich Architecture, Wielka Brytania), Mohammad Mehdi Saeidi (Cedrus Studio, Iran) postanowiło przyznać honorowe wyróżnienie projektowi z Polski autorstwa Katarzyny Skibińskiej. Koncepcja zrównoważonej wioski kobiet w Afganistanie została wykonana na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej pod kierunkiem Tomasza Wagnera.
wioska podzielona jest m.in. na sześć kwartałów mieszkalnych
© Katarzyna Skibińska
Projekt jest próbą stworzenia ośrodka dla stu owdowiałych kobiet wraz z ich dziećmi. Wdowy wojenne, po utracie męża, straciły swój dotychczasowy dom, a nawet tożsamość, natomiast dzieci zostały pozbawione możliwości rozwoju i edukacji. Koncepcja Katarzyny Skibińskiej powstała w wyniku licznych badań literatury dotyczącej architektury, kultury, gospodarki oraz warunków klimatyczno-geograficznych w Afganistanie. Na podstawie przeprowadzonych analiz architektka stworzyła program funkcjonalny dla wioski, obejmujący: sześć kwartałów zabudowy mieszkalnej wielorodzinnej, szkołę z przedszkolem, ośrodek aktywności lokalnej, który zapewnia miejsca pracy (rękodzieło) oraz bibliotekę, halę targową i przynależne do niej pola uprawne, miejsca rekreacji (centralny plac w dzielnicy mieszkalnej, boisko szkolne i plac zabaw, patio przy ośrodku aktywności lokalnej i hali targowej, aleje spacerowe). Dzielnice mieszkaniowe oferują trzy typy obiektów od mieszkań dla samotnych kobiet do wdów z ósemką dzieci. Budynki nawiązują formą do tradycyjnych afgańskich domów, a każdy z nich ma wewnętrzny dziedziniec.
kwartały mieszkaniowe oferują trzy typy obiektów od mieszkań dla samotnych kobiet do wdów z ósemką dzieci
© Katarzyna Skibińska
samowystarczalność i ekologia
Autorka założyła, że zarówno obiekty w wiosce, jak i samo życie powinny być w miarę możliwości zrównoważone. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu prostych technologii budownictwa, bazujących na lokalnie dostępnych, ekologicznych materiałach — ziemia, glina, drewno, bambus, wiklina. Architektka zaproponowała również proekologiczne rozwiązania, takie jak panele fotowoltaiczne, zbiorniki na wodę deszczową, uprawę hydroponiczną, pasywną technikę klimatyzacji i wentylacji budynków. Te rozwiązania mają także zapewnić kobietom samowystarczalność.
w miasteczku znajdują się licze przestrzenie do rekreacji
© Katarzyna Skibińska
Jak podsumowuje autorka:
Praca ta jest jednocześnie dowodem tezy, iż architektura może mieć działanie terapeutyczne w życiu człowieka. W projektowanej wiosce kobiety otrzymują utracony dom, miejsce pracy, a wraz z dziećmi możliwość edukacji i odkrywania swoich talentów. Wszystko to odbywa się w bezpiecznym, przyjaznym otoczeniu, w którym zaprojektowano dla mieszkańców liczne przestrzenie rekreacyjne.
