Już wkrótce po raz 14. Gdynia zamieni się w polską stolicę architektury, a to za sprawą wyjątkowego wydarzenia, które od lat w ostatni weekend sierpnia ściąga nad polskie morze miłośników architektury. Co czeka na nas w tym roku?
czas na eksperyment!
Tegoroczne hasło, które przyświeca wydarzeniu, brzmi: Eksperyment. Co się za nim kryje?
Hasło jest oczywiście tylko pretekstem dla wywołania wielowątkowych dyskusji na palące tematy, problemy, a także aktualnie obserwowane trendy w architekturze i planowaniu miast — tłumaczy Jacek Debis, dyrektor projektów strategicznych w Agencji Rozwoju Gdyni, która odpowiedzialna jest za organizację festiwalu.
Pojawi się eksperymentalny wątek związany z architekturą immersyjną i imersyjnymi przestrzeniami biologicznymi, o których opowie Dorota Szlachcic z pracowni Szlachcic Architekci, oraz temat projektowania w niezwykle trudnych warunkach klimatycznych, takich jak na Sahelu w Afryce czy na kole podbiegunowym, który poruszy prof. Mariusz Twardowski z Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej.
Architektura, która powstaje w takich miejscach, wymaga wielu żmudnych analiz, badań, współprac z dziesiątkami naukowców, badaczy z różnych dziedzin. Oczywiście proces „życia”, czy późniejszych modernizacji takich obiektów, to także forma eksperymentu, który jest jedną z metod badawczo-poznawczych — dodaje Debis. — Tak naprawdę same miasta i ich zabudowa, budynki, infrastruktura, mała architektura, to jeden, zintegrowany, wieloletni eksperyment. Stąd futurystyczne wizje nowych miast, dzielnic, czy osiedli, najczęściej bazują na tych historycznych doświadczeniach. Niestety nie zawsze eksperymentowanie przez architektów, miało wyłącznie dobre intencje i jasne strony.
O jednym z takich przykładów, czyli wykorzystywaniu koncepcji miasta-ogrodu Ebenezera Howarda w propagandzie hitlerowskiej na okupowanych terenach, opowiadać będzie wystawa „Plantstoria” Barbary Nawrockiej, architektki i badaczki miast.
Idea miasta-ogrodu, chociaż dzisiaj uważana z utopijną, nadal stanowi rdzeń, esencję wielu nowych projektów mieszkaniowych, zarówno deweloperskich, jak i społecznych. Eksperyment, nawet ten nie zawsze trafiony w stu procentach, może stać się po latach częścią ogólnie przyjętych i akceptowalnych wzorców w architekturze, czy projektowaniu miast — mówi A&B Jacek Debis.
Dwa z takich eksperymentów — Auroville w Indiach i Arcosanti w Stanach Zjednoczonych — przybliży uczestnikom Jakub Szczęsny, architekt i autor książki „Azyle, nisze i enklawy, czyli katalog małych utopii”.
Nie zabraknie też lokalnych przykładów:
Park Leśny na Oksywiu w Gdyni, laureat nagrody „Lider Dostępności”, powstał jako rozwiązanie prototypowe, odważne, wizjonerskie, które oczywiście jest także pewną formą lokalnego mikroeksperymentu, który być może stanie się wkrótce przykładem — zasobem edukacyjnym — know-how dla innych polskich miast i ośrodków edukacji ekologicznej — opowiada Debis.
Tradycyjnie podczas Weekendu Architektury w Gdyni wybrzmią także lokalne wątki, takie jak historia zaprojektowania i powstania miasta i portu morskiego jako przykład unikalnego eksperymentu z okresu międzywojnia, zarówno architektoniczno-urbanistycznego, jak i społeczno-ekonomicznego. Wspólnie z NIAiU organizatorzy przygotowali także dyskusję o tożsamości lokalnej, małych i średnich miast na Pomorzu, do której wykorzystane zostaną wnioski i dane zebrane podczas międzynarodowej szkoły „Laboratorium regionów”.
Szczegółowy program festiwalu dostępny będzie na stronie internetowej wydarzenia już na początku sierpnia.
burza mózgów
Agencję Rozwoju Gdyni podczas 14. edycji Weekendu Architektury już po raz kolejny wspierają Dorota Sibińska i Filip Domaszczyński z warszawskiego XYStudio.
Tegoroczny festiwal stanowi kontynuację wielu wątków i dyskusji otwartych w 2023 roku, w tym między innymi w zakresie trendów dla klimatu, angażowania, czy architektury empatycznej. Dorota Sibińska i Filip Domaszczyński są architektami wyjątkowo silnie zaangażowanymi społecznie, a także aktywnymi w samym środowisku architektów, badaczy czy ekspertów architektury. Mają także potężne doświadczenie na etapie realizacji projektów oraz późniejszej „opieki”, troski o ich użytkowników. Przykładami są na przykład dwa zrealizowane domy dla bezdomnych (Janowice oraz dzielnica warszawska Włochy), Centrum Aktywności Międzypokoleniowej (Ochota), czy eksperymentalna szkoła dla dzieci z Ukrainy w zaadoptowanym biurowcu — tłumaczy wybór Jacek Debis. — Taka filozofia pracy, działania i kooperowania sprawia, że XYStudio pomimo intensywnej pracy zawodowej przy projektach, konkursach, są także świetnymi mentorami, analitykami i wizjonerami współczesnej architektury. Chętnie dzielą się swoją wiedzą oraz inicjują cenne dyskusje — nie tylko w samym środowisku architektów, ale na styku różnych dziedzin wiedzy i praktyki. W ramach planowania, przygotowań do festiwalu, przeprowadziliśmy wiele spotkań i rozmów online, ale także kilkugodzinną dyskusję, a właściwie „burzę mózgów” w ich pracowni na Saskiej Kępie — dodaje.
eksperymentalny bonus
Pewnym eksperymentem będzie także nieco zmieniona formuła wydarzenia — część główna tradycyjnie zaplanowana jest na koniec sierpnia (od 29 sierpnia do 1 września br.), w tym roku poprzedzi ją dodatkowy program — Archi-Bonus (od 26 do 28 sierpnia).
Będą to pojedyncze wydarzenia w ciągu każdego z dodatkowych dni, ale równie ważne dla nas co te zaplanowane w głównym prime-timie, przykładowo wernisaże wystaw „Gdyński Modernizm w Obiektywie 2024” czy „Modernizmy” — prac Marii Kiesner, a także 3,4 spacery tematyczne — tłumaczy Jacek Debis.
A skąd pomysł na Archi-Bonus?
Staramy się po prostu reagować na bieżąco na potrzeby fanów, miłośników modernizmu i uczestników festiwalu. W tym roku takie rozwiązanie traktujemy jako formę eksperymentu festiwalowego — dodaje.
W programie nie zabraknie także pokazów filmowych (Archi-Film) — zobaczyć będzie można między innymi przedpremierowy pokaz filmu „Odnowa Architektury” w reżyserii Ewy Trzcionki i Mateusza Bielesza, wystaw, miejskich spacerów (Archi-Spacery) oraz Archi-Prelekcji i Archi-Dyskusji, swój udział potwierdzili między innymi: Aleksandra Wasilkowska, Tomasz Konior, Dominika Zielińska, Monika Arczyńska i Marlena Happach.
Choć na część wydarzeń obowiązuje rejestracja online, udział w Weekendzie Architektury jest bezpłatny i niebiletowany.
