Konkurs studencki na najciekawszy projekt przestrzeni do mieszkania
Zostań użytkownikiem portalu A&B i odbierz prezenty!
Zarejestruj się w portalu A&B i odbierz prezenty
maximize

Warszawska Złota Kurka. Ceramiczne dekoracje ocalone

04 maja '21

Krowy, kozy, lwy i kury... Jakie jeszcze zabytkowe dekoracje skrywał warszawski bar mleczny? Złota Kurka, kultowa restauracja przy ulicy Marszałkowskiej została niedawno zamknięta. We wnętrzach trwa generalny remont, który z tygodnia na tydzień odsłania cenne, ceramiczne dekoracje.

skarby pod panelami PCV

Spod zdejmowanych ze ścian paneli z PCV wyłoniły się ceramiczne elementy, o których nikt nie miał pojęcia. Prawdziwego wnętrza restauracji Złota Kurka przy Marszałkowskiej od wielu lat nikt nie oglądał.

Bar „Złota Kurka” otwarty został w 1952 roku w budynku współtworzącym układ urbanistyczny i zespół budowlany Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (MDM). Obecnie jest zamknięty i trwają w nim prace remontowe. Nad całością prac czuwa konserwator zabytków. To właśnie dzięki niemu dowiedzieliśmy się o odkryciu unikalnych ceramicznych płytek. Płyki stanowiły charakterystyczny elementy wystroju Sali na parterze baru. To mozaiki z motywami zwierzęcymi i roślinnymi autorstwa Hanny Żuławskiej. 

Ściany, na których nie było mozaik zostały przykryte panelami PCV. Jak informuje Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków, zasłony te właśnie zostały zdemontowane przez ZGN Śródmieście. Po ich zdjęciu ukazała się dekoracja ścienna wykonana z ceramicznych płytek o wymiarach 15 cm x 15 cm oraz fragment oryginalnej ażurowej balustrady prowadzących na piętro schodów z 1952 r.

Ściany na prawie całej wysokości pokrywają ceramiczne kafelki, gładkie i wzorzyste przedstawiające krowy, kozy, lwy, kury, ptaszki oraz motywy roślinne. Ponad 13 tys. płytek w niecałe dwa miesiące wykonała Spółdzielnia Pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Kamionka” z Łysej Góry. Miały zdobić nie tylko „Złotą Kurkę”, ale inne bary MDM-u, w tym kawowy, owocowy, a także mięsny i rybny. Płytki zostały zaprojektowane przez Bolesława Książka, artystę ceramika, technologa, kierownika artystycznego spółdzielni – tłumaczy biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków.

ceramika pod ochroną

Skąd pochodzą dekoracje? Jak wiele podobnych, tego typu płytek zdobiących warszawskie przestrzenie miejskie, czyli z Łysej Góry. Założona w 1947 r. spółdzielnia w Łysej Górze zajmowała się produkcją ceramiki artystycznej, dzbanów, mis, talerzy, czy płytek ceramicznych, dekorowanych wzorami czerpiącymi inspiracje ze sztuki ludowej. Później stała się znana także z produkcji ceramicznych płyt okładzinowych dla architektury. Użyte na ścianach baru płytki gładkie, bez dekoracje, zostały prawdopodobnie wykonane w Radomskich Zakładach Ceramiki Technicznej.

następne znaleziska?

Biuro konserwatora spodziewa się odnalezienia w Złotej Kurce następnych dekoracji. Na pewno znajdują się na ścianie wzdłuż schodów prowadzących na piętro. W tej chwili są pokryte farbą, ale widać wypukły rysunek z motywami zwierzęcymi i roślinnymi.

Pracownicy urzędu są w stałym kontakcie z Zakładem Gospodarowania Nieruchomości w dzielnicy Śródmieście administrującym lokalem. (...) Zapewniamy, że obiekt jest pod stałą kontrolą i nie zagraża mu zniszczenie, a po dopełnieniu czynności administracyjnych podjęte zostaną działania umożliwiającego jego prawną ochronę konserwatorską – poinformował na Facebooku wojewódzki urząd konserwatorski.

Identyczne zdobienia były kiedyś na piętrze, w dawnej sali barowej, podzielonej wtórnie ściankami na mniejsze pomieszczenia. O tym, czy przetrwały, dowiemy się po wykonaniu odkrywek, które zleci BSKZ. Z pierwotnego wystroju baru przetrwały do dziś także ozdobne metaloplastyczne kraty maskujące grzejniki, sztukateryjne fasety i kilka sztuk stolarki drzwiowej.

Ile podobnych dekoracji, klasyki polskiego wzornictwa kryją jeszcze niewyremontowane wnętrza i fasady warszawskich kamienic?

Marta Kowalska

Głos został już oddany

Okna dachowe FAKRO GREENVIEW – nowy standard na nowe czasy
Okna dachowe FAKRO GREENVIEW – nowy standard na nowe czasy
Lakiery ogniochronne UNIEPAL-DREW
PORTA BY ME – konkurs
INSPIRACJE