projektowanie społeczne
Papanek podaje wiele przykładów projektów świadomych społecznie, które rozwiązują autentyczne problemy (pomysły własne, dyplomantów i współpracowników autora). Jak wspierać rozwój i zapewnić dach nad głową mieszkańcom krajów rozwijających się? — Projektując prostą maszynę do wyrobu cegieł z formą i dźwignią. Jak uchronić dzieci przed powikłaniami związanymi z przedawkowaniem leków? — Projektując pojemniki na leki, albo inne mechanizmy zabezpieczające szafki z lekami, które nie będą możliwe do otwarcia przez dzieci, ale dostępne dla osób starszych, niewidomych czy z artretyzmem. Wreszcie przykład odbiornika radiowego zaprojektowanego dla Trzeciego Świata, a niedocenionego przez kolegów po fachu ze względu na znikome walory estetyczne, a jednak będącego jedynym źródłem informacji dla lokalnych społeczności. Papanek nie tylko inspiruje, ale także uczy jak być odpowiedzialnym projektantem, jak korzystać z przyrody i jej mechanizmów, jak i z kim współpracować, by tworzyć mądrze i demokratycznie. Pisze także o szkołach projektowych, potrzebie kształcenia wszechstronnych, otwartych i wrażliwych dizajnerów, którzy postawią na projektowanie zintegrowane, a nie komercyjne.
środowisko według Papanka
Bystre oko projektanta nie mogło nie zauważyć również istotnych kwestii środowiskowych. Papanek nakreśla sytuację kryzysu klimatycznego, o którym zaczęto mówić w latach 80., prognozując bardzo zbliżone scenariusze, do tych przedstawianych obecnie. Ponadto, jak zauważa autor, zanieczyszczenia planety są spowodowane naszą własną, ludzką działalnością. Jaka jest jego odpowiedź na te problemy? Dizajn! Do przeprojektowania kwalifikują się na przykład samochody: sposób ich zasilania, towarzysząca im infrastruktura miejska, a także przedefiniowanie sposobów i systemów transportowych. Potrzebne są inne przestrzenie do życia: zamiast miejskich przechowalni — miejsca o właściwej skali z dostępem do udogodnień i otoczone zielenią. Dobrymi przykładami według Papanka są Suntop Homes zaprojektowane przez Franka Lloyda Wrighta i osiedle Tapiola w Finlandii.
krzesła Samisen, 1952–1956
© Museu del Disseny de Barcelona
Wyzwania, które niesie z sobą rolnictwo i przechowywanie oraz gospodarowanie żywnością, produkcja niepotrzebnych gadżetów i ich przytłaczająca ilość... Lista prawdziwych potrzeb ludzi i środowiska jest długa i wciąż nawet w małym procencie się nie wyczerpała. Czy nadal możemy wierzyć, że projektanci sprawią, że świat będzie lepszy? Perspektywa czasu pokazuje, jak mało się zmienia, ale mimo wszystko... czy wspólna poprawa świata tam, gdzie jest to naprawdę potrzebne, nie brzmi kusząco?
Tegoroczny Poznań Design Festiwal [info], który odbędzie się na przełomie września i października, zajmie się właśnie projektowaniem społecznym — warto więc się zainspirować.
