Zespół młodych architektów w składzie: Marta Lata, Mateusz Pietryga, Guðni Asgeirsson i Sarita Poptani otrzymał wyróżnienie w międzynarodowym konkursie Europan 17. Spośród proponowanych europejskich obszarów wymagających interwencji projektowej architekci wybrali Norwegię i gminę Trondheim. Ich doceniony przez jury projekt to próba znalezienia rozwiązania w duchu idei zrównoważonego rozwoju i pogodzenia potrzeb rozwijającego się miasta z ochroną ekosystemów.
Tematem przewodnim 17. edycji Europanu było hasło Living cities: CARE (żyjące miasta: troska) Jak czytamy w opisie konkursu — troskę organizatorzy tłumaczą jako zaakceptowanie wewnętrznej wartości wszystkiego, co nas otacza, od ludzi po zwierzęta i rośliny, i uznaniu, że wszyscy mają prawo do istnienia i rozwoju. Nie chodzi tylko o zrozumienie, ale także o działanie.
zdjęcie terenu Østmarka
© archiwum organizatorów
zrównoważona regeneracja
Międzynarodowy konkurs skierowany był do osób poniżej czterdziestego roku życia zajmujących się zawodowo architekturą, architekturą krajobrazu i urbanistyką. W części dotyczącej Norwegii jako teren do działań projektowych uczestnicy mogli wybrać spośród pięciu lokalizacji w gminach Karmøy, Larvik, Arendal i Trondheim. Zadaniem było zgłębienie tematu danej lokalizacji na wielu poziomach i w różnej skali.
wizualizacja osiedla
© Guðni Asgeirsson, Marta Lata, Mateusz Pietryga, Sarita Poptani
W gminie Trondheim wyzwaniem konkursowym było opracowanie rozwiązania dla terenu znajdującego się na półwyspie Lade — obszaru Østmarka. Znany jest on ze swojego zielonego krajobrazu i zróżnicowanej topografii, oraz natury objętej ochroną. Trondheim to jedno z najszybciej rozwijających się miast w Norwegii, w związku z tym pełen natury obszar Østmarka staje się strategicznym terenem do zagęszczenia miasta.
rzut terenu oraz projektowanych budynków
© Guðni Asgeirsson, Marta Lata, Mateusz Pietryga, Sarita Poptani
Zadanie projektowe polegało na znalezieniu rozwiązania w duchu idei zrównoważonego rozwoju i pogodzenia postępu oraz ochrony środowiska. Gęstsze miasto wymaga większej ilości usług i mieszkań. Decyzje te wywierają presję na istniejące zielone korytarze i siedliska. Jak ustalić priorytety oraz w jaki sposób wrażliwa i innowacyjna architektura może nie tylko złagodzić negatywne skutki rozwoju, ale także stworzyć koncepcje regeneracyjne dla miejskiego współistnienia zwierząt, roślin, a także ludzi?— pytali uczestników organizatorzy konkursu.
zdjęcie terenu projektowego
© archiwum organizatorów
wyróżnie dla polskich architektów!
Prace nadesłane na konkurs oceniało jury w składzie: Ida Winge Andersen (przewodnicząca jury, architektka Rebuilding), Jacob Kamp (1:1 Landskab), Eli Grønn (Dyrvik Architects), Luis Basabe Montalvo (ARENAS BASABE PALACIOS ARQUITECTOS), Katariina Haigh (Asuntosäätiö), Ilkka Törmä (Outlines), Eili Vigestad Berge (Mustad Eiendom).
W części konkursu dotyczącej Trondheim przyznano I Nagrodę włoskiemu zespołowi za projekt A Home for All. II Nagroda powędrowała do zespołu w składzie: Alberto Roncelli, Nicole Vettore, Nathan Baudoin za projekt Østmarka Therapeutical Landscapes. Natomiast oba wyróżnienia otrzymały zespoły, które w składzie miały osoby z Polski! Doceniono Way to Care autorstwa Ady Jaśkowiec, Michała Strupińskiego, Kingi Murawskiej i Zuzanny Sekuły (o którym przeczytacie w tym artykule) oraz Østmarka Re-enacted, autorstwa zespołu w składzie: Marta Lata, Mateusz Pietryga, Guðni Asgeirsson (Islandia) i Sarita Poptani (Finlandia).
zespół projektowy, od lewej: Sarita Poptani, Guðni Asgeirsson, Marta Lata, Mateusz Pietryga
© autorzy
Østmarka Re-enacted pozwala istniejącemu krajobrazowi dyktować układ budynków. Celem jest współistnienie z naturą oraz zbalansowane wprowadzenie zespołów mieszkaniowych i obiektów opieki. Budynki są umieszczone na skraju terenu, tworząc otwartą przestrzeń krajobrazową na linii północ-południe. Jest to jedyny projekt w konkursie, w którym budynki znajdują się na obrzeżach działki. Jury docenia podejście autorów do krajobrazu oraz proponowane kierunki i strukturę projektu. Ponadto jury podkreśla dobrą analizę i prezentację — czytamy w opinii jury.
zdjęcie modelu, autorzy zachowali parkowy charakter terenu
© Guðni Asgeirsson, Marta Lata, Mateusz Pietryga, Sarita Poptani
troska o ekosystemy
Norweskie Lade to unikalny półwysep, charakteryzujący się zielonym krajobrazem, zróżnicowanym ekosystemem i parkową strukturą przestrzeni, którą zajmują ważne instytucje miejskie. Ta charakterystyczna struktura sięga czasów, gdy półwysep zajmowały pola uprawne, a instytucje publiczne, takie jak szpital psychiatryczny miały otwarty widok na starannie zaaranżowane parki, pasy lasów i obsadzone drzewami drogi. Jednakże dzisiaj natura jest coraz bardziej redukowana przez zagęszczającą się urbanizację, a pozostałe na tym terenie ekosystemy są wypychane i zmuszane do dzielenia przestrzeni. Brak ludzkiej skali, priorytet dla ruchu samochodowego kosztem pieszych oraz utrata połączenia między ludźmi a naturą, a także między mieszkańcami, to kolejne problemy tego obszaru — opisują wyzwania autorzy wyróżnionego projektu.
Projekt Østmarka Re-enacted traktuje obszar konkursowy jak park, pozostawiając i wzmacniając ekologiczne połączenia na terenie. Wprowadzona kompleksowa sieć ścieżek rekreacyjnych zaprasza na spacer w kierunku wybrzeża Lade, jednocześnie dzieląc teren na sekwencję lasu, łąk dla owadów zapylających, ogrodów wspólnotowych i alejek.
wizualizacja domu opieki
© Guðni Asgeirsson, Marta Lata, Mateusz Pietryga, Sarita Poptani
architektura drewniana
Wykorzystując architekturę drewnianą specyficzną dla lokalnych warunków topograficznych, zespół stworzył obiekty, który sprzyjają połączeniu z naturą, jednocześnie chroniąc lokalną glebę i ekosystemy.
większy budynek mieszkalny wykonany w konstrukcji drewnianej
© Guðni Asgeirsson, Marta Lata, Mateusz Pietryga, Sarita Poptani
Propozycja równoważy zapotrzebowanie na mieszkania, dom opieki i tereny zielone tworząc typologie, które zarówno regenerują, dostosowują się do terenu, jak i sprzyjają bliższej synergii między ludźmi a naturą. Budynki zostają umieszczone na obrzeżach terenu, tworząc ramę i sekwencyjną przestrzeń otwartą na otoczenie. Zabieg ten według autorów wesprze okoliczne lasy, tożsamość historycznego krajobrazu leczniczego oraz krajobrazu kulturowego.
przekrój dużego budynku mieszkaniowego
© Guðni Asgeirsson, Marta Lata, Mateusz Pietryga, Sarita Poptani
Architekci zaproponowali nowe budynki, które powstają przy użyciu prostej, drewnianej konstrukcji na palach. Bloki mieszkalne o wysokości dwóch do trzech pięter przekryte są nachylonymi metalowymi dachami, tworząc relację ze wzgórzem Kanonhaugen. Natomiast nowy dom opieki o prostej formie umiejscowiony jest wzdłuż zachodniej krawędzi lasu. Obszerne przestrzenie komunikacyjne otwarte na las i północne wzgórze Kanonhaugen łączą się z naturą i tworzą ramy wspierające zacieśnianie więzi społecznych. Lekka konstrukcja na palach pozwala zachować jak najwięcej gruntu, maksymalizując połączenie z naturą, co pozytywnie wpłynie na zdrowie mieszkańców domu opieki.
