W organizowanym od 2006 roku przez magazyn eVolo corocznym, międzynarodowym konkursie projektowym Skyscraper Competition zadaniem, przed którym staja uczestnicy jest stworzenie nowatorskiego wysokościowca, w którym projektanci uwzględnią między innymi takie kwestie jak postęp technologiczny, niedobór zasobów naturalnych, zanieczyszczenie środowiska czy pozbawione planu rozrastanie się miast. W tegorocznej edycji konkursu trzecią nagrodę zdobył duet architektów — Michał Spólnik i Marcin Kitala — niosący w projekcie New Spring nową nadzieję i możliwe rozwiązania dla problemu głodu na świecie. Gratulujemy!
New Spring, czyli Nowa Wiosna, to agroekologiczny wieżowiec, który w założeniu projektantów pomóc ma stawić czoła paradoksowi naszych czasów — nadprodukcji i marnowaniu żywności przy jednoczesnym jej niedoborze, skłonić nas do większej troski o naszą planetę i pomóc przemyśleć sposób, w jaki współcześnie użytkujemy ziemię.
diagram poświęcony agroekologii
© Michał Spólnik, Marcin Kitala
Nagrodzony przez międzynarodowe jury (w składzie: Volkan Alkanoglu, VA | DESIGN; Gianni Botsford, Gianni Botsford Architects; Steven Chilton, Steven Chilton Architects; Tsvetelina Georgieva, DesignMorphine; Nuru Karim, Nudes; Arthur Mamou-Mani, Mamou-Mani Architects i Moon Hoon, Moon Hoon Architects) projekt nietypowego wieżowca łączyć ma naturę, naukę i aspekty społeczne.
Wertykalny, nieregularny ogród składa się z wielu modułów, z których każdy ma inną glebę, florę, mikroklimat i żyjące w nim mikroorganizmy. Odpowiednio przygotowany moduł — zalążek przyszłego ogrodu lub pola uprawnego — z łatwością może zostać wysłany do miejsca przeznaczenia, aby tam dalej się rozwijać. Jest to odpowiedź na radykalne i dalekie od naturalnych sposoby wykorzystania terenów uprawnych i brak różnorodności upraw, światowa produkcja żywności opiera się dziś bowiem głównie na niewielkiej liczbie gatunków roślin i zwierząt hodowlanych — eksperymemtalne protoogrody często łączyć mają więc rośliny, które na co dzień nie występują obok siebie. Jak podkreślają autorzy projektu, jest to szczególnie ważne w walce ze zmianami klimatu, gdy niektórych szkód nie da się odwrócić i potrzebne są nowe rozwiązania.
plansza konkursowa
© Michał Spólnik, Marcin Kitala
Moduły o drewnianej konstrukcji, jak podkreślają autorzy projektu, można dowolnie dodawać, usuwać lub wymieniać. Mocuje się je do wypełnionego rozmaitymi funkcjami rdzenia — przestrzeni mieszczącej między innymi laboratoria i banki nasion. Całość przywodzi na myśl kształt tradycyjnej palmy wielkanocnej, co zgodnie z zamierzeniem architektów symbolizować ma cykliczne odrodzenie i odmłodzenie.
Z pozytywnym spojrzeniem w przyszłość, Nowa Wiosna będzie stymulować bioróżnorodność oraz wzajemne przenikanie się ekosystemów i kultur. Wieś rozkwitnie feerią barw, odzyskując swoją żywotność. Ale być może najważniejsze jest to, że będzie promować kulturę dzielenia się i dbania o Naturę. Nasz Dom — podsumowują autorzy nagrodzonego projektu.
wizualizacja poszczególnych elementów konstrukcji
© Michał Spólnik, Marcin Kitala
O inspiracjach i potencjale projektu opowiadają laureaci konkursu, Marcin Kitala i Michał Spólnik
Ola Kloc: W projekcie New Spring stawiacie pytanie o to, jak świat mógłby sam się wyżywić. Jak Waszym zdaniem byłoby to możliwe?
Marcin Kitala, Michał Spólnik: Obecnie na świecie dominuje rolnictwo przemysłowe, które w wielu miejscach wyparło mniejszych, lokalnych farmerów. Uprawiane na dużą skalę rośliny, na przykład banany, kukurydza lub ryż są jednakowe genetycznie, a przez to bardzo podatne na zagrożenia jak susza lub atak szkodników oraz uzależnione od określonych typów nawozów. Powrót do uprawiania lokalnych odmian, dostosowanych do miejscowych warunków, pozwoli zmniejszyć ryzyko wystąpienia nieurodzaju.
wizualizacja modułów
© Michał Spólnik, Marcin Kitala
Warto też zwrócić uwagę na rozwiązania z branży food tech jak mięso hodowane z komórek macierzystych, wszelkiego rodzaju zamienniki posiłków, wysokoenergetyczne racje żywnościowe, uprawa owadów czy nowe sposoby przechowywania żywności. Często po jakimś czasie innowacyjne rozwiązania trafiają do najbardziej potrzebujących jako coś powszedniego.
Ola: Choć Wasz projekt jest modułowy i, jak podkreślacie, mógłby „rozkwitać” w wielu miejscach na świcie, skupiacie się na specyfice polskich wsi, a inspiracją dla jego formy była tradycyjna palma wielkanocna. Opowiedzcie, proszę, więcej o procesie projektowym i ujętych w nim polskich aspektach.
Marcin, Michał: Palma wielkanocna, oprócz symboliki religijnej jest również symbolem wiosny i w takiej kolorowej postaci, jaką znamy, występuje głównie w Polsce. Robiona często z pierwszych zielonych lub kwitnących gałązek była idealną inspiracją dla projektu, którego końcowym zadaniem ma być pomoc w rewitalizacji zdegradowanych terenów, a więc wywołanie tam tytułowej nowej wiosny.
kształt wieżowca inspirowany jest formą tradycyjnej, ozdobnej plamy wielkanocnej
© Michał Spólnik, Marcin Kitala
Umiejscowienie wieżowca na polskiej wsi, na którą przecież wszyscy ciągle uciekamy, by odpocząć, obcując z naturą, wydawało się już logiczną kontynuacją.
Ola: New Spring to projekt eksperymentalny pod wieloma względami, jak według Was mógłby zrewolucjonizować myślenie o ekologii i uprawach?
Marcin, Michał: Na pewno całkowicie nie możemy odejść od globalizacji i zamknąć się w swoich rolniczych społecznościach. Możemy natomiast pomyśleć nad tym, jak zabezpieczyć nasze lokalne uprawy, na przykład poprzez mieszanie rodzimych upraw z tymi (również lokalnymi) z podobnych szerokości geograficznych, tak aby uzyskać większą bioróżnorodność i odnieść korzyść z globalizacji.
Trendem, który warto obserwować, jest również rozwój rolnictwa miejskiego, do którego można wykorzystać pustostany, dachy czy podziemia. Niesie to ze sobą szereg pozytywnych aspektów, takich jak skrócenie transportu, nowe miejsca pracy czy poprawa klimatu w mieście.
Ola: Dziękuję za rozmowę.
