„Muzeum Architektury i Designu w dawnym hotelu Cracovia. Koncepcja przebudowy obiektu wraz z zagospodarowaniem terenu”.
Adaptacja hotelu Cracovia na oddział Muzeum Narodowego w Krakowie to pomysł nowych władz placówki. Projekt jest próbą udowodnienia, że takie rozwiązanie jest jak najbardziej możliwe. Temat przekształcenia hotelu Cracovia, wydaje się być ciekawym zagadnieniem, nie tylko w kontekście samego budynku, ale przede wszystkim w odniesieniu do kontekstu miejsca. W pracy zostanie podjęta próba ożywienia nieczynnego dotąd hotelu, a także opracowana koncepcja zagospodarowania sąsiadującej przestrzeni. Głównym pomysłem jest wprowadzenie nowych funkcji i przekształcenie obiektu, przy jednoczesnym uwzględnieniu wartości jakie kryje w sobie istniejąca forma. Sąsiedztwo Muzeum Narodowego oraz krakowskich Błoń tworzy ogromną wartość, które wraz z budynkiem hotelu Cracovia powinny tworzyć spójną całość w skali miasta.
zagospodarowanie terenu
© Alicja Nowak
Idea
Sąsiedztwo Muzeum Narodowego, kina Kijów, a także terenów rekreacyjnych sugeruje stworzenie w tym miejscu przestrzeni o charakterze publicznym. Projekt jest próbą wkomponowania nowej formy w modernistyczną bryłę, tak aby stała się ciekawym dopełnieniem zastanego kontekstu miejskiego. Koncepcja przewiduje stworzenie Muzeum Architektury i Designu, wraz z przestrzeniami warsztatowymi, które w założeniu miałoby działać w pełnej symbiozie z Muzeum Narodowym.
Częściowe zachowanie istniejącej formy
Adaptacja na przestrzenie warsztatowe i dydaktyczne
Projekt przewiduje pozostawienie niezmienionej bryły parteru. Zróżnicowanie wysokości pozwoliło na wydzielenie poszczególnych stref funkcjonalnych. Zachowany został zewnętrzny podjazd wpisany do ewidencji zabytków — stanowi on jednocześnie główne wejście do projektowanego Muzeum. Od strony Al. Focha zlokalizowane zostało foyer wejściowe, informacja, przestrzenie usługowe, a także restauracja wraz z tarasem. Duża otwarta przestrzeń foyer pozwala na organizacje wystaw czy wernisaży. We wschodniej części parteru zlokalizowane zostały przestrzenie warsztatowe. Zastosowanie mobilnych ścianek pozwala na dowolną organizację przestrzeni, dostosowując ją do nadchodzących wydarzeń.
przekrój B–B
© Alicja Nowak
Najniższa część mająca bezpośrednie połączenie z placem przed budynkiem to galeria sztuki — przeszklona witryna oferująca wystawy czasowe, dostępna zarówno z wnętrza obiektu, jak również bezpośrednio z zewnątrz. W projekcie przewidziano powstanie nowych ciągów komunikacyjnych łączących poszczególne kondygnacje. Zachowana została istniejąca klatka schodowa — stanowi ona połączenie przestrzeni parteru z kondygnacjami naziemnymi muzeum. Poziom 0 stanowi także połączenie z częścią administracyjną. Szklany prostopadłościan zlokalizowany nad głównym foyer to miejsce dla przestrzeni biurowej. Dla wszystkich pracowników obiektu zaprojektowane zostało oddzielne wejście wraz z komunikacją.
Kondygnacja -1 to przestrzenie pod różnego rodzaju warsztaty i wydarzenia czasowe. Modyfikacja terenu pozwoliła na stworzenie od strony Kina Kijów otwartego Ogrodu Sztuki, który opadając wprowadza ludzi do wnętrza budynku. Na tym poziomie zlokalizowane zostały szatnie dla zwiedzających, a także pomieszczenia socjalne, pracownie konserwacji oraz przestrzeń techniczna i magazynowa.
Przestrzenie wystawiennicze
Kondygnacje, na których dawniej znajdowały się pokoje hotelowe zostały całkowicie zmienione. Wnętrze zostało wyburzone, zachowana została jedynie frontowa elewacja. Szklana prostopadłościenna bryła dostawiona do istniejącej elewacji to wielokondygnacyjne foyer oferujące widoki na panoramę Krakowa. Szklany prostopadłościan stanowi połączenie starej elewacji z nowymi przestrzeniami wystawienniczymi. Przestrzenie wystawiennicze zlokalizowane zostały w czterech prostopadłościennych bryłach, częściowo wkomponowanych w szklany prostopadłościan, a częściowo nadwieszonych nad Ogrodem Sztuki. Podzielone zostały one na kondygnacje o zróżnicowanej wysokości co sprawia, że stanowią one przestrzenie uniwersalne, odpowiednie do eksponowania każdego rodzaju sztuki. Ich wielkość została zaproponowana w taki sposób, aby od strony frontowej elewacji delikatnie wyłaniały się zza istniejącej bryły, natomiast od strony Ogrodu tworzyły ciekawą i dynamiczną kompozycję przestrzenną.
elewacja wschodnia
© Alicja Nowak
Elewacja nowoprojektowanych obiektów stanowi pionowy ogród porośnięty zielenią. Jest on nawiązaniem nie tylko do przestrzeni otaczającej budynek dawnego hotelu Cracovia, ale także do krakowskich Błoń. Zastosowanie zielonej elewacji nadaje budynkowi charakteru, zmieniając jego wizerunek w zależności od pory roku. Zaprojektowana w ten sposób bryła może stanowić ciekawe uzupełnienie Muzeum Narodowego, mając na uwadze jego przyszłą rozbudowę, według wybranej w konkursie koncepcji Bolesława Stelmacha.
Zaprojektowanie przestrzeni wystawienniczych jako przeszklonych brył z nałożoną zieloną elewacją sprawia, że wnętrza stają się niezwykle uniwersalne. Rozwiązanie zapewnia z jednej strony możliwość dopływu dużej ilości światła do wnętrza obiektu. Zamocowane na zewnętrznej konstrukcji rośliny przepuszczają w dzień promienie pozwalając zaadaptować je na przestrzenie bankietowe czy sale wykładowe. Wnętrze zaprojektowane zostało w oparciu o przesuwne moduły ścienne, które nie tylko pozwalają na dowolny podział wystaw, ale gwarantują także możliwość stworzenia wewnętrznej elewacji — odcina ona w zależności od potrzeby dopływ światła zewnętrznego. W jednej z brył pokazano możliwość adaptacji na salę multimedialną, mediatekę oraz kawiarnię z tarasem widokowym na Kopiec Kościuszki i panoramę Starego Miasta. Inna bryła zaprojektowana została jako wysoki pełny element z doświetleniem od góry. Jej wysokość pozwala na ekspozycję dużych, wertykalnych dzieł sztuki.
Połączenie bryły z budynkiem Muzeum Narodowego
Muzeum Architektury i Designu ma być w założeniu nowym oddziałem Muzeum Narodowego. Adaptacja dawnego hotelu Cracovia przez Muzeum Narodowe otwiera nowe możliwości, ale także daje pretekst do gromadzenia zbiorów o zupełnie innej charakterystyce i profilu. Sale wystawowe nowego Muzeum mają być nowoczesną witryną do prezentowania dokonań polskich twórców m.in. z okresu międzywojennego — Katarzyny Kobro, Zofii Stryjeńskiej, Władysława Strzemińskiego i wielu innych. Poza przestrzeniami wystawienniczymi rozszerzona zostanie także funkcja administracyjna i magazynowa Muzeum Narodowego. Dodatkowo zaproponowano poprowadzenie tunelu mającego łączyć oba budynki poniżej poziomu istniejącego parkingu podziemnego. Projektowany tunel będzie bezpośrednim połączeniem foyer Muzeum Narodowego z jego nowoprojektowanym oddziałem w dawnym hotelu Cracovia. Podziemna galeria umożliwi komunikację pomiędzy obiektami, sprawiając że obie instytucje będą się wzajemnie przenikać i uzupełniać.
przekrój A–A
© Alicja Nowak
Zagospodarowanie przestrzeni zewnętrznej
Plac łączący projektowany obiekt z Muzeum Narodowym
Elementem spajającym całą kompozycję jest także plac pomiędzy projektowanym Muzeum Architektury i Designu a gmachem Muzeum Narodowego. Na osi wejścia zlokalizowany został pomnik Stanisława Wyspiańskiego, wyznaczając ciąg pieszy łączący gmach Muzeum z głównym wejściem do nowoprojektowanego obiektu. Drugi z wyznaczonych ciągów łączy galerię znajdującą się na parterze dawnego hotelu Cracovia z Muzeum Narodowym, a także z wejściem do parkingu zlokalizowanego pod placem przed muzeum. Formy o nieregularnych kształtach unoszą się w różnych kierunkach tworząc delikatne, porośnięte roślinnością pagórki. Zlokalizowanie małej architektury w obrębie projektowanego założenia czyni miejsce przyjaznym dla mieszkańców.
Ogród Sztuki
Duża działka, na której znajduje się projektowany obiekt, pozwoliła na stworzenie koncepcji Ogrodu Sztuki — wspólnej przestrzeni dla Muzeum Architektury i Designu oraz kina Kijów. Zielony ogród został połączony ze zlokalizowanymi na poziomie -1 przestrzeniami warsztatowymi i dydaktycznymi — umożliwia to organizację różnego rodzaju wydarzeń i aktywności. Obniżenie terenu zapewnia odrębne wejście do funkcji znajdujących się na poziomie -1. Dzięki temu przestrzenie dydaktyczne mogą funkcjonować niezależnie od części muzealnej. Ogród Sztuki to przestrzeń o łagodnym spadku, poprzeplatana licznymi ścieżkami, pomiędzy którymi zlokalizowane zostały miejsca wypoczynku, kontemplacji oraz prezentacji sztuki. Całość założenia pokryto zielenią.
Alicja NOWAK
© Autorka
