Przedmiotem opracowania jest zabudowa śródmiejska (mieszkalno-usługowa) w Gliwicach, w obszarze ulic Orlickiego i Wybrzeże Wojska Polskiego (rzeka Kłodnica). Teren opracowania położony jest w pobliżu gliwickiej starówki. Od strony południowo-wschodniej sąsiaduje z objętym ochroną konserwatorską placem Marszałka Józefa Piłsudskiego. Otoczony zielenią, znajduje się między dwoma głównymi wiaduktami łączącymi północną i południową część Gliwic. Podłużny kształt obszaru opracowania wyraźnie definiuje jego układ kompozycyjny w kierunku z południowego wschodu na północny zachód.
Idea projektu zakłada podział terenu opracowania na trzy kwartały zabudowy — dwa usługowe i jeden z funkcją mieszkaniowo-biurową. Celem było podkreślenie osi widokowej rekreacyjnym pasem zieleni i zachowanie istniejących ciągów pieszo-rowerowych. Koncepcja projektu łączy również północną i południową część miasta kładkami pieszo-jezdnymi. Miejsca postojowe obsługujące nowe obiekty zlokalizowane są na parkingach podziemnych znajdujących się pod kwartałami zabudowy. Dodatkowo przewidziane są miejsca postojowe wzdłuż ulicy Orlickiego. Projektowana zabudowa jest niska (do czterech kondygnacji) i swoją skalą dobrze wpisuje się w istniejącą tkankę miejską. Układ założenia bazuje na prostych geometrycznych formach rozmieszczonych wzdłuż głównej osi kompozycyjnej. Położony od strony placu Piłsudskiego kwartał usługowy, poprzez zastosowane nadwieszenie fragmentów dwóch najwyższych kondygnacji nad centralną osią widokową, stanowi swojego rodzaju bramę do kompleksu.
ideogram
© Matyna Żak
Projektowany kwartał zabudowy mieszkaniowo-biurowej ma charakter atrialny. Bezpośrednie sąsiedztwo ogródków działkowych oraz pasa zieleni wzdłuż północnej granicy kwartału stało się pretekstem do stworzenia koncepcji nowej zabudowy jako ramy dla dziedzińca rekreacyjnego. W ten sposób powstała koncepcja obiektu opasającego cały kwartał po wewnętrznym obwodzie. Ma on prosty geometryczny układ, a wzdłuż najdłuższej granicy kwartału trakt budynku został urozmaicony przez charakterystyczne załamania, zgodne z łukowatym kształtem obszaru opracowania. Zabieg ten zwiększył jednocześnie powierzchnię zabudowy. Zagospodarowanie wewnętrznego dziedzińca miało na celu przełamanie prostokreślnego charakteru zabudowy i stworzenie przestrzeni przypominającej plac miejski, przyjaznej dla mieszkańców, zastosowano więc regularny układ eliptycznych stref przeznaczonych dla różnych aktywności. Wyróżnić można strefę ogródków warzywnych, strefy traw dekoracyjnych i niskich krzewów, strefę ze stołami do gry w ping‑ponga, siłownię zewnętrzną, plac zabaw oraz strefy relaksu z różnego rodzaju siedziskami. Na dziedzińcu znajdują się donice z niskimi drzewami.
Elewacje budynku pokryte są cegłą. Materiał ten nawiązuje do tradycyjnej śląskiej architektury i regionalnego genius loci. Pomimo że cegła dostępna jest dziś w wielu kolorach, w projekcie postawiono na tradycyjną, pomarańczowoczerwoną. Ten podstawowy i stosowany w budownictwie od czasów starożytnych materiał zestawiony został ze szkłem — synonimem nowoczesności. Szkło, całkowicie transparentne, pozwala doświetlić wnętrza mieszkań i biur, dodaje architekturze elegancji i lekkości, pozbawia jednak użytkowników budynku prywatności. Z kolei cegła zapewniająca poczucie domowego ciepła i intymności jest materiałem najpopularniejszym, przez co może wydawać się nudna. Konieczne więc było znalezienie kompromisu, tak aby przełamać rutynę klasycznej architektury ceglanej — zastosować nowoczesne systemy szklanych fasad, a jednocześnie zapewnić prywatność i sielskość odpowiednią dla budownictwa mieszkaniowego. Tak powstała koncepcja ażurowych ścian osłonowych wykonanych z cegły. By podnieść walory estetyczne, w ścianach tych zastosowano różne rodzaje wiązań.
W modułach mieszkaniowych między balkonami oraz przy wejściach do klatek schodowych przewidziano tradycyjny wozówkowy układ cegieł, w modułach biurowych zastosowano zaś wiązanie krzyżowe.
Martyna ŻAK
© Autorka
