W rozstrzygniętym 15 listopada br. konkursie na opracowanie koncepcji urbanistyczno‑architektonicznej części centrum Mysłowic jury pod przewodnictwem Jacka Krycha przyznało trzy równorzędne wyróżnienia, jedno z nich powędrowało do zespołu stworzonego z połączenia sił dwóch biur architektonicznych — Miastopracowni i Pronobis Studio. Swoją koncepcję, w której główną bohaterką jest woda, nazwali #miastochłonne.
projekt zagospodarowania centrum Mysłowic
© Miastopracownia, Pronobis Studio
Wyróżnienie, jak czytamy w uzasadnieniu jury, przyznano za proekologiczne rozwiązania wykorzystujące wodę deszczową oraz powiązanie ekologii z urbanistyką. Autorzy projektu zaproponowali bowiem zarówno urbanistyczne, jak i architektoniczne rozwiązania retencjonujące wodę opadową i wpisujące ją w zamknięte obiegi gospodarcze, a nowe budynki zaprojektowali w konstrukcji drewnianej (z wykorzystaniem takich elementów jak panele fotowoltaiczne, pompy ciepła, system zbierania deszczówki i zielone dachy) oraz zgodnie z zasadami projektowania uniwersalnego — dopasowując je do potrzeb osób o różnym poziomie sprawności.
jak powinno wyglądać miasto odporne na kryzys?
Zespół w składzie: Dominika Wilczyńska, Barbara Nawrocka, Sylwia Widzisz-Pronobis, Grzegorz Pronobis, Anna Kurianowicz, Jan Nagel i Karolina Stachura we współpracy z odpowiedzialnym za analizy wodne Kacprem Radziszewskim z Designbiotic, poprzez swój projekt starał się odpowiedzieć na niezwykle ważne pytania — jak powinno wyglądać miasto odporne na kryzys? Jak budować nowe śródmieścia w dobie zmian klimatycznych? Jak rozwijać miasto w oparciu o najnowszą wiedzę?
plan zagospodarowania terenu
© Miastopracownia, Pronobis Studio
W projekcie tworzymy zwartą zabudowę tętniącego życiem centrum, przyjazną osobom poruszającym się po mieście dzięki sile swoich mięśni. Jest tu szereg rozwiązań dla pieszych, rowerzystów, osób starszych i tych z niepełnosprawnościami — tłumaczą autorzy projektu. — Zieleń, dzięki uzupełnieniom, tworzy nie tylko ciągi spacerowe, ale też spójnie łączy kolejne przestrzenie rekreacji. Zazielenieniu podlega sekwencja najważniejszych miejskich placów oraz wnętrza kwartałów tworząc nie tylko zielone przestrzenie publiczne, ale i kameralne i urządzone półpubliczne i półprywatne podwórka. W oparciu o analizy przepływu wody wytyczono kolejne półprzepuszczalne zbiorniki retencyjne — wpisane w zieloną funkcję rekreacyjną systemy przeciwzalewowe — dodają.
rynek w Mysłowicach
© Miastopracownia, Pronobis Studio
Projektanci wprowadzili więc nową zabudowę, domykając kwartały tam, gdzie było to możliwe i tworząc przy tym czytelną kompozycję oraz wprowadzając nowe, atrakcyjne dla inwestorów funkcje. Obok nowych budynków biurowych zaproponowali stworzenie stacji kolejowej Mysłowice Centrum z parkingami, które wspólnie tworzyłyby wygodny punkt przesiadkowy i spójny system komunikacji. Ścisłe centrum w miastochłonnym projekcie oddane byłoby głównie pieszym, dla nich powstać miałyby między innymi woonerfy i nowa hala targowa.
prototypowanie funkcji i brył
Ciekawy jest pomysł zespołu na etapowanie prac, postawili na tymczasowe, modułowe bryły, których zadaniem byłoby sprawdzenie proponowanych rozwiązań architektonicznych przed ich stałym wprowadzeniem.
Zabudowa tymczasowa, w postaci modułów, znajdująca się przy rynku stanowi prototyp nie tylko docelowej pierzei. Konstrukcja stanowi również prototyp funkcji, które docelowe budynki będą pełnić w mieście. Wielofunkcyjne centrum kulturalno‑biznesowo‑handlowo‑gastronomiczne jest zapowiedzią i testerem funkcji scenariuszu obejmującego kolejne etapy nowej zabudowy — tłumaczą projektanci.
konstrukcja tymczasowa
© Miastopracownia, Pronobis Studio
Tymczasowe konstrukcje nie badałaby jedynie zasadności stworzenia zabudowy stałej, ale dzięki wykorzystanym materiałom i modułowej siatce mogłyby także posłużyć do budowy docelowych obiektów handlowych. Nowa zabudowa miałaby także nawiązywać do rytmów istniejących, historycznych elewacji budynków zlokalizowanych przy rynku.
Model ekonomiczny dla zabudowy tymczasowej jako inwestycji miejskiej jest pomyślany jako szczególny rodzaj partnerstwa publiczno‑prywatnego — tłumaczą architekci. — Miasto może zainicjować proces stawiania kontenerów — modułów i udostępniać je najemcom w zamian za niski czynsz i deklarację wykończenia boxów zgodnie z odgórnym, spójnym dla całości planem. Architektonicznym i funkcjonalnym. Wielość funkcji oraz zróżnicowanie programu w skali roku pozwoli na ożywienie tej przestrzeni już na poziomie tymczasowej zabudowy. Zwiększy to zainteresowanie potencjalnych inwestorów oraz będzie budować przywiązanie mieszkańców do tego miejsca. W ten sposób nie tylko wprowadza się atrakcyjne funkcje i przyciąga nimi użytkowników i klientów. Jednocześnie funkcje kulturalne i społeczne stanowią atraktory dla mieszkańców w różnym wieku. Integruje się tym samym mieszkańców w wymiarze międzypokoleniowym — dodają autorzy wyróżnionej koncepcji.
stan docelowy
© Miastopracownia, Pronobis Studio
Integracji i zaangażowaniu mieszkańców sprzyjać mają między innymi przewidziane w projekcie ogrody społeczne, w których każdy mógłby produkować żywność podlewaną zebraną wcześniej deszczówką.
główna bohaterka
Cały obszar objęty opracowaniem został przeanalizowany pod kątem kierunku spływu wód opadowych, a wnioski z tych analiz zdeterminowały wprowadzone rozwiązania, których celem jest sprawniejsze gospodarowanie wodą na terenie miasta, także, jak podkreślają autorzy projektu, w kontekście bezpieczeństwa od negatywnych skutków zmian klimatycznych, w tym naprzemiennych upałów i deszczy nawalnych.
analiza wodna centrum Mysłowic
© Miastopracownia, Pronobis Studio
Wykorzystując istniejące różnice terenu, projektowane są w odpowiednich miejscach tereny zielone (w formie ogrodów deszczowych, suchych strumyków, stawu) w celu retencjonowania wody opadowej. Ponadto woda deszczowa jest również odpowiednio ukierunkowana na dachach nowych obiektów i gromadzona w celu podlewania na przykład ogrodów społecznych. Przykładem technologii zbierającej wodę opadową są „odwrócone parasole” nad targowiskiem. Projektowany jest również szczelny zbiornik wewnątrz kwartału nowej zabudowy przy rynku, by w trakcie ulew gromadzić wodę, która samoczynnie odparuje w późniejszym czasie. Rozwiązanie jest wielofunkcyjne — ma służyć również w celach rekreacyjnych i wypoczynkowych (w formie wielostopniowego amfiteatru) — wymieniają autorzy projektu.
