Artykuł pochodzi z numeru A&B 10|23
Zeroemisyjne miasta przyszłości nie tylko mają szansę się pojawić, ale muszą. Pytanie tylko kiedy.
czym są miasta zeroemisyjne?
Miasta zeroemisyjne, inaczej neutralne klimatycznie, to takie, w których emisja dwutlenku węgla do atmosfery jest zrównoważona z jego pochłanianiem. Dlaczego miasta, a nie państwa? Z jednej strony dlatego, że samorządom stosunkowo łatwiej podejmować wspierające tę koncepcję decyzje. Z drugiej — to właśnie one, ze względu na wzmożony transport, przemysł czy zabudowę, są głównymi źródłami emisji. Dążenie miast do neutralności klimatycznej może przyspieszyć realizację celu, jakim jest zatrzymanie wzrostu temperatury na Ziemi o maksymalnie 1,5 stopnia Celsjusza w stosunku do ery przedprzemysłowej. Takie zobowiązanie wynika z Porozumienia paryskiego, które ratyfikowały prawie wszystkie państwa świata.
co takie miasta będą oznaczały w praktyce?
Miasta zeroemisyjne to przede wszystkim takie, w których jest czyste powietrze, wolne od zanieczyszczeń i szkodliwych pyłów. Jest to możliwe dzięki ekologicznym źródłom energii, niskoemisyjnym budynkom i środkom transportu. To miasto z rozbudowaną zielono-niebieską infrastrukturą, w którym natura pozwala regulować temperaturę, a tym samym zmniejszać zużycie energii, koniecznej na przykład do ochładzania podczas upałów. To może też być miasto piętnastominutowe, które jest zorganizowane w taki sposób, że komunikacja inna niż piesza czy rowerowa jest właściwie zbędna — wszelkie konieczne usługi i instytucje, jak przychodnia zdrowia, szkoła, oddziały urzędów, znajdują się na tyle blisko domu, że ludzie żyją bardziej lokalnie. Miasta niskoemisyjne to także miasta, których mieszkańcy nie obawiają się wysokich rachunków za prąd, ponieważ albo są prosumentami zbiorowymi czystej energii, albo ich domy są w pełni stermomodernizowane lub pasywne.
co musi się zdarzyć, żeby zaistniały?
Najważniejsza informacja jest taka, że na działania wspierające zeroemisyjność w Europie są przeznaczone znaczne środki unijne. Polityka UE zakłada osiągnięcie neutralności klimatycznej, co ma nie tylko zahamować zmiany klimatu, ale i zapewnić bezpieczeństwo i lepszą jakość życia. Środki na cele klimatyczne pochodzą z wielu różnych źródeł i instrumentów, na przykład z przychodów unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) czy z Funduszu Modernizacyjnego. Dodatkowo, już od 2026 roku dojdzie wsparcie także z unijnego Społecznego Funduszu Klimatycznego, który ma łagodzić skutki szybko postępujących zmian systemowych w kierunku neutralności z perspektywy zwykłych ludzi.
Do tworzenia zeroemisyjnego miasta potrzebny jest też rozwój tak zwanych zielonych umiejętności. Transformacja energetyczna potrzebuje dobrze przygotowanego przywództwa w tematach takich jak zrównoważone budownictwo, transport, obszar IT. Oczywiście do realnej zmiany i szansy zaistnienia miast niskoemisyjnych konieczna jest wola polityczna i świadomość społeczna. Bardzo ważne jest, żeby to, co ekologiczne, było powszechnie postrzegane też jako to, co daje bezpieczeństwo energetyczne, jest tanie i po prostu zapewnia lepszą jakość życia.
