Nowa śródmiejska dzielnica Poznania na tzw. Wolnych Torach wciąż jest w powijakach i czeka na plan zagospodarowania. Coś jednak drgnęło przy planowanym wejściu na ten ważny obszar. Gotowa jest koncepcja zespołu mieszkaniowego przy ul. Kolejowej. Obejmuje adaptację postindustrialnych obiektów oraz budowę wieżowca.
„Wolne Tory” to kilkadziesiąt hektarów dawnych terenów kolejowych na południe od Dworca Głównego. Położone wzdłuż torów rozcinają dzielnice Łazarz i Wilda i od dziesięcioleci są przedmiotem analiz i planów, które mają przekształcić ten obszar w nową śródmiejską dzielnicę. Teren pozostaje jednak nadal niezagospodarowany, mimo rozstrzygniętego w 2015 roku konkursu urbanistycznego (I miejsce: Mycielski Architecture&Urbanism, więcej informacji — tutaj l. Dwa lata później ruszyły prace nad planem miejscowym dla całego obszaru, a w 2019 roku poznaliśmy jego założenia oparte na dwóch zwycięskich pracach oraz dalszych analizach planistów z Miejskiej Pracowni Urbanistycznej.
lejarnia do mieszkania
Plan wciąż jest przed uchwaleniem, tymczasem przy jego zachodniej granicy ma powstać zespół zabudowy mieszkalnej przy ul. Kolejowej 1-3 na Łazarzu. Są to tereny dawnej fabryki maszyn i lejarni żelaza Napoleona Urbanowskiego otwartej w tym miejscu w 1872 roku. Obecnie budynki pełnią funkcję magazynów i warsztatów. Choć istotą planu dla Wolnych Torów są przede wszystkim tereny po przeciwnej, wschodniej stronie torów kolejowych (w dzielnicy Wilda), to pas wzdłuż ulicy Kolejowej jest również ważny. Po pierwsze, to eksponowany teren, widoczny z pociągów wjeżdżających do miasta od południa, a po drugie – stanowi przestrzenne i funkcjonalne domknięcie Łazarza – dziś zastawione po części magazynami i barakami.
Widok od strony ulic Kanałowej i Granicznej. 1. Zespół mieszkaniowy „Kolejova” przy ul. Kolejowej w Poznaniu, wizualizacja. 2. Stan istniejący
1. proj. LAB3 Architekci, 2. fot.: Jakub Głaz
Adaptację i rozbudowę dawnej fabryki zaprojektowała pracownia LAB3 Architekci. Głównym projektantem całości jest Dominik Banaszak (autor m.in. bardzo udanej biblioteki w podpoznańskiej Rokietnicy). Silnie zdegradowane magazyny i warsztaty zostaną przekształcone w niskie czterokondygnacyjne budynki mieszkalne, powstanie też siedemnastokondygnacyjny wieżowiec. W całości odrestaurowana zostanie stara kotłownia z kominem stanowiącym obecnie dominantę całego założenia. Ten najciekawszy architektonicznie istniejący budynek będzie przeznaczony na usługi. W jakim stopniu zostanie zachowana pozostała zabudowa? Dominik Banaszak informuje:
Zachowujemy ściany i bryły starych zabudowań ujętych w ewidencji zabytków. W ich obrębie powstanie współczesna struktura. Nowe wyższe kondygnacje, cofnięte w stosunku do lica starych ceglanych murów, zostaną – na zasadzie kontrastu – osłonięte jasną siatką gięto-ciągnioną. Ceramiczna okładzina w kolorze cegły planowana jest natomiast na elewacjach wieżowca.
oddech zmiast baraków
Po przekształceniach zabudowa mieszkalna będzie otaczać obszerny plac – zasadniczo wyłączony z ruchu kołowego, z otwarciem na zakręt u zbiegu ulic Kolejowej i Gąsiorowskich oraz z bramnym przejściem na stronę wschodnią, po której miasto planuje wybudować docelowo zbiorczą ulicę zwaną roboczo Nową Głogowską. Spore rozmiary ogólnodostępnego placu oraz jego zagospodarowanie zielenią i małą architekturą dają nadzieję, że tym razem nowa zabudowa na Łazarzu nie będzie przegęszczona. Przeciwnie – zapewni mieszkańcom w miarę otwarte widoki, światło i przyzwoite przewietrzanie całego kompleksu.
Zespół mieszkaniowy „Kolejova” przy ul. Kolejowej w Poznaniu, wizualizacja. Widok ogólnodostępnego placu z odrestaurowaną kotłownią
proj. LAB3 Architekci
Również wysoka dominanta wieżowca osadzona jest w przemyślany sposób. Mieszkalny punktowiec domknie wizualnie oś widokową ul. Gąsiorowskich oraz będzie stanowić dobry punkt orientacyjny. Po południowej stronie inwestycji planowane jest bowiem wejście na planowaną bardzo szeroką zieloną kładkę pieszo-rowerową, która funkcjonalnie scali Łazarz, Wildę i Wolne Tory. Dziś trudno powiedzieć kiedy nastąpi budowa tej niezwykle istotnej przeprawy. Jednak, gdy kładka powstanie, wysoki budynek będzie podkreślać punkt wejścia na łącznik między dwiema dzielnicami. Banaszak przybliża szczegóły ustaleń natury urbanistycznej:
Nasza koncepcja powstała we współpracy z Miejską Pracownią Urbanistyczną zgodnie z ustaleniami przygotowywanego planu miejscowego.
Dlatego też starania o pozwolenie na budowę odbędą się na podstawie wydanych warunków zabudowy. Do czego zatem nawiązuje mieszkalny wieżowiec?
Punktem odniesienia jest wysoki budynek mieszkalny, który został ukończony w zeszłym roku przy ul Towarowej naprzeciwko dworca – tłumaczy Banaszak.
Ma na myśli ponad siedemdziesięciometrowy silny akcent zaprojektowany dla firmy Ataner przez pracownię Ewy i Stanisława Sipińskich. Budynek jest odległy o niemal kilometr od planowanej inwestycji.
Wieżowiec mieszkalny (Pracownia Architektoniczna E. i S. Sipińskich), przy ul. Towarowej w Poznaniu, po prawej: tzw. dworzec PKP.
Nawiązaniem do tego punktowca jest planowany obiekt przy ul. Kolejowej
fot.: Jakub Głaz
Ile mieszkań znajdzie się w całym kompleksie, którego budowa podzielona jest na dwa etapy (adaptacja starych budynków oraz wieżowiec to etap pierwszy, sześciokondygnacyjne domy po stronie północnej — drugi)? Banaszak mówi o około dwustu lokalach, w większości dwupokojowych, choć w punktowcu planowana jest większa liczba obszerniejszych mieszkań. Na samochody przewidziano trzy kondygnacje podziemne. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z zamiarami inwestora, firmy Novaform Polska, pierwszy etap budowy zostanie ukończony w 2025 roku.
