Pogarszająca się kondycja planety skłania do refleksji nad postawą, jaką powinien przyjąć artysta architekt w dobie kryzysu klimatycznego. Jednym ze sposobów na ograniczenie negatywnego wpływu człowieka na środowisko jest promocja zapomnianych dzisiaj wartości cechujących wyroby rzemieślnicze. Może się to przyczynić do ograniczenia produkcji odpadów powstałych w rezultacie nieprzemyślanych zakupów masowo produkowanych dóbr.
widok bastionu
© Karolina Jankowska
Tematem pracy jest projekt Nowej Szkoły Rzemiosła Artystycznego oparty na idei upcyclingu. Zgodnie z nią studenci podczas zajęć w szkolnych warsztatach jako surowce do pracy będą wykorzystywać dostarczane im zużyte przedmioty codziennego użytku, nadając im drugie życie. By nawiązać do idei upcyclingu również w architekturze, podjęto decyzję o realizacji opracowanego modelu funkcjonalnego Nowej Szkoły na przykładzie adaptacji zespołu budynków na Dolnym Mieście w Gdańsku.
wschodnia sylweta założenia
© Karolina Jankowska
Oprócz wymiaru prośrodowiskowego pracy podjęto próbę zwrócenia uwagi na problem, jakim jest niewielki udział zajęć praktycznych w stosunku do zajęć teoretycznych na kierunkach artystycznych i architektonicznych. W tym celu w adaptowanym budynku zdecydowano się na połączenie funkcji szkolnej z funkcją biurową dla branż kreatywnych. W ten sposób zapewniono możliwość kooperacji i współpracy studentów z osobami aktywnie działającymi w zawodzie. Przy projektowaniu rozwiązań funkcjonalnych w budynku bezpośrednią inspiracją były nowatorskie założenia i rozwiązania szkoły Bauhausu w Dessau jako ikonicznej szkoły łączącej różne dziedziny sztuki i formy edukacji.
rzut kondygnacji +1 głównego budynku
© Karolina Jankowska
podział funkcjonalny
W projekcie zaadoptowano pięć budynków powstałych w połowie XIX wieku znajdujących się na terenie Bastionu Miś w Gdańsku. W największym z nich, budynku starej fabryki, opracowano funkcję Nowej Szkoły Rzemiosła Artystycznego oraz przestrzenie coworkingowe na wynajem dla biur z branży kreatywnej. Cały budynek, zgodnie z ideą funkcjonalizmu, został podzielony na skrzydła pracy umysłowej, manualnej, przestrzenie wspólne i przestrzenie na wynajem.
przekrój C-C
© Karolina Jankowska
Pozostałe ceglane budynki znajdujące się na działce przeznaczono na funkcję gastronomiczną, hali wystawowej na targi dla mieszkańców, funkcję „Po-dzielni”, czyli sortowni zużytych materiałów oraz przestrzeni na wymianę używanych przedmiotów, funkcję przedszkola dla dzieci pracowników oraz funkcję kawiarni z serwisem rowerowym.
Główny budynek fabryki został nadbudowany o jedno piętro, by wyrównać wysokości pomiędzy dwoma skrzydłami budynku. Zabudowano również przestrzeń dziedzińca, gdzie znajduje się dwukondygnacyjna przestrzeń wystawiennicza oraz audytorium. Na użytek studentów w części szkolnej znajdują się: warsztat stolarski, metaloplastyki, warsztat tkacki, modelarnia, pracownia malarska, studio druku 3D oraz studio foto-wideo. W nadbudowanej części obiektu zlokalizowano bibliotekę oraz przestrzenie na pracownie projektowe dla studentów i ich mentorów. Zgodnie z ideami Bauhausu zabieg ten ma na celu zatarcie istniejącej bariery pomiędzy wykładowcami a studentami, tworząc przestrzeń dla ich wspólnej pracy. Parter istniejącego budynku został w większości przeznaczony na publiczne funkcje kawiarni oraz sklepu z pracami studentów.
po lewej: przestrzeń coworkingowa; po prawej: kawiarnia
© Karolina Jankowska
rozwiązania projektowe
Rozbudowa budynku została zaproponowana w minimalistycznej szklanej formie, by wyraźnie rozróżnić nową część od starej tkanki budynku oraz podkreślić jej wartości. Forma szklanego dziedzińca została zaprojektowana w taki sposób, aby zachować istniejący stan zadrzewienia bastionu. Projektowana zabudowa delikatnie okala istniejącą zieleń, tworząc swojego rodzaju szklane kubiki. Poza wartością proekologiczną pełnią one funkcję doświetlającą wnętrze dziedzińca. Na poziomie podziemnej kondygnacji, pod korzeniami drzew, znajdują się zbiorniki retencyjne na wodę opadową. Założeniem projektu jest zaproponowanie harmonijnej i delikatnej ingerencji w istniejącą strukturę oraz zapewnienie otwartych, dobrze doświetlonych przestrzeni łączących się z zielonymi rekreacyjnymi terenami bastionu.
przestrzeń wystawiennicza
© Karolina Jankowska
Układ konstrukcyjny budynku pozostał w możliwie jak największym stopniu zachowany. Zdecydowano się na miejscowe wyburzenia części stropów i zmianę układu konstrukcyjnego ścian nośnych na układ słupowy, co miało na celu wytworzenie otwartych i elastycznych przestrzeni. Północne skrzydło budynku o halowym układzie oferuje wielkopowierzchniową przestrzeń. Wykorzystując te uwarunkowania, zaproponowano tu miejsce na organizację wydarzeń — koncerty, konferencje, targi dizajnu, mody. Zakłada się, że jednym z głównych użytkowników tych przestrzeni będą pracownicy sąsiedniego kampusu firmy LPP przy ulicy Łąkowej.
audytorium
© Karolina Jankowska
Do głównych założeń projektu należy polepszenie funkcjonowania tej części zdegradowanej dzielnicy Dolne Miasto poprzez wpisanie się w hasło działań prowadzonych przez Miasto Gdańsk w obrębie terenu dzielnicy od 2004 roku — „rewitalizacja sztuką”. Różnorodność funkcji w adaptowanych budynkach wpływa na wytworzenie tętniącej życiem przestrzeni publicznej na terenie bastionu, atrakcyjnej dla szerokiego grona użytkowników w różnych porach dnia. Dodatkowo ramię bastionu przeznaczone zostało na tereny rekreacyjne dla mieszkańców dzielnicy.
Karolina JANKOWSKA
© Autorka
