Modernizm nie przestaje inspirować. Architekci pierwszej połowy XX wieku wypracowali formułę, która — choć niepozbawiona wad — stawia na piedestale funkcjonalność, operując przy tym estetyką minimalistycznych form, wydestylowanych z wizualnego słownika architektury. Kolejne reinterpretacje modernistycznej wizji powstają w wielu skalach — od wielkich osiedli, poprzez wciąż czerpiące z tej tradycji gmachy publiczne, aż po realizacje najmniejszych rozmiarów, czyli domy jednorodzinne. Przykładem neomodernistycznej myśli, w której twórcy nie poprzestali na czystej estetyce, jest Dom w Katowicach, zaprojektowany przez DD ARCHITEKCI.
Dom w Katowicach nie ma reprezentacyjnej elewacji frontowej, bo nie musi jej mieć. Działka, na której powstał, jest wyjątkowo wąska i długa. Architekci zdecydowali się na wycofanie bryły budynku na jej tył, dzięki czemu udało się uniknąć formalnej „kolizji” z okoliczną zabudową, w której dominują obiekty nakryte dachem dwuspadowym oraz uniknąć ciekawskich spojrzeń sąsiadów.
Dom w Katowicach
fot.: Archifolio Tomasz Zakrzewski © DD Architekci
Działka jest długa, wąska i opada w kierunku zachodnim, co stawiało przed nami wyzwanie w zakresie projektowania formy, która nie tylko będzie odpowiednia do ukształtowania terenu, ale także pozwoli na pełne wykorzystanie przestrzeni. W odpowiedzi na te wytyczne, zaprojektowaliśmy prostokątny kształt rzutu, a poziom zero budynku podniesiono w formie cokołu. Taki zabieg pozwala nie tylko na poprawienie ekspozycji domu, ale również zabezpiecza przed ryzykiem zalania wodami deszczowymi, co było istotnym aspektem w kontekście uwarunkowań lokalnych.
— piszą architekci na temat swojej realizacji.
Dom w Katowicach
fot.: Archifolio Tomasz Zakrzewski © DD Architekci
złożoność prostoty
Dom w Katowicach, mimo że powstały na prostokątnej działce, ma dość skomplikowaną bryłę. "Rzeźbiąc" budynek, architekci wyszli od formy wydłużonego prostopadłościanu, osadzonego na niewysokim cokole o nieco większej powierzchni niż obrys ścian obwodowych. Następnie parterową bryłę wzbogacono o nadbudowę po stronie zachodniej.
Dom w Katowicach
fot.: Archifolio Tomasz Zakrzewski © DD Architekci
Nie była to jedyna modyfikacja pierwotnie nieskomplikowanej formy budynku. Najdłuższe boki domu, północny i południowy, zostały „wykrojone”. Od strony północnej „odjęto” podłużny prostopadłościan w strefie wejściowej, tworząc wąski ganek. Aby nadać mu bardziej kameralny charakter i zachować spójność elewacji, przestrzeń tę przysłonięto białą siatką. W tylnej części elewacji pojawił się narożny podcień, który optycznie odciążył znajdującą się nad nim nadbudowę. W tym miejscu ściana została w dużym stopniu przeszklona, co dodało lekkości całej strukturze. Dolny i górny poziom związała skośna kubatura schodów, która występuje poza zasadniczą bryłę.
Dom w Katowicach
fot.: Archifolio Tomasz Zakrzewski © DD Architekci
tu się wytnie
Architekci znacznie odważniej potraktowali stronę południową. Oglądany z lotu ptaka, dom przypomina kawałek ciasta, z którego „wygryziono” kilka fragmentów. W celu odpowiedniego doświetlenia wnętrz i urozmaicenia sylwetki budynku, z długiej, południowej elewacji wycięto dwie bryły o trapezoidalnej podstawie.
Dom w Katowicach
fot.: Archifolio Tomasz Zakrzewski © DD Architekci
Wycięcia w podłużnej, prostopadłościennej bryle miały na celu doświetlenie wnętrz oraz wygenerowanie tarasów, szczególnie od strony południowej, które stały się przestrzenią wypoczynkową.
— wyjaśniają architekci.
Dom w Katowicach
fot.: Archifolio Tomasz Zakrzewski © DD Architekci
Wspomniane tarasy nie zostały zagospodarowane w jednakowy sposób. Pierwszy, bliżej elewacji frontowej, pełni rolę przestrzeni rekreacyjnej, w której można wypocząć, zjeść wspólny posiłek i cieszyć się słońcem. Przed nadmiernym nasłonecznieniem mieszkańców chroni trójkątny baldachim.
Dom w Katowicach
fot.: Archifolio Tomasz Zakrzewski © DD Architekci
Drugi z „wykrojonych” fragmentów domu stał się niewielkim ogrodem. Mimo że całość posadowiona jest na cokole, stworzenie odpowiednio przepuszczalnej warstwy pozwoliło na posadzenie w tej niszy niewielkiego drzewa i kilku krzewów.
Dom w Katowicach
fot.: Archifolio Tomasz Zakrzewski © DD Architekci
form follows function
Takie ukształtowanie bryły pozwoliło podzielić parterową część domu na trzy segmenty, organizujące przestrzeń z perspektywy funkcjonalnej.
Dom w Katowicach
fot.: Archifolio Tomasz Zakrzewski © DD Architekci
Do wszystkich pomieszczeń parteru prowadzi długi korytarz biegnący wzdłuż ściany południowej. Sekwencja pomieszczeń rozpoczyna się od przestrzeni dziennej z kuchnią, rozświetlonej światłem wpadającym przez duże przeszklenie w elewacji frontowej. Dalej znajduje się część prywatna właścicieli domu, a po stronie zachodniej ulokowano łazienki, gabinety oraz pomieszczenia techniczne.
Dom w Katowicach
fot.: Archifolio Tomasz Zakrzewski © DD Architekci
W tym miejscu znalazły się również jednobiegowe schody prowadzące na nadbudowę we wschodniej części budynku. Prostopadłościenna bryła przeznaczona została w całości na pokoje dziecięce. Zachodnia elewacja, zwrócona w tę samą stronę co front budynku, jest niemal w całości przeszklona i otwiera się na taras na dachu. Szkoda jedynie, że nie został on zagospodarowany w podobny sposób jak tarasy na parterze.
Dom w Katowicach
fot.: Archifolio Tomasz Zakrzewski © DD Architekci
okno na każdą porę dnia
Fantazyjne ukształtowanie bryły budynku wpłynęło również na charakterystykę wnętrz. Mimo że dom szczelnie wypełnia działkę, a zaraz za jej granicą znajduje się kolejny budynek, to odpowiednie rozmieszczenie przeszkleń sprawiło, że okno w sypialni właścicieli domu wychodzi na niewielki skrawek zieleni zaaranżowany wewnątrz trapezoidalnego tarasu. Okna wprawione w stronę południową odchylone są pod różnym kątem, dzięki czemu odpowiednia ilość światła wpada do wnętrz oraz długiego korytarza bez względu na porę dnia.
Obiekt ten powstał jako odpowiedź na specyficzne uwarunkowania działki, wymagania inwestora oraz kontekst urbanistyczny, w którym miał się znaleźć. Właściwości terenu, a także potrzeba zachowania szacunku dla otoczenia, wymusiły projekt, który łączy funkcjonalność z estetyką i zapewnia spójność z regionalnymi tradycjami architektonicznymi.
Dom w Katowicach zaprojektowany przez DD Architekci pokazuje, że modernistyczny paradygmat wciąż jest aktualny, a wspólczesne, neomernistyczne reinterpretacje nie są tylko minimalistycznym przebraniem, pozostając wiernymi słynnej maksymie form follows function.
