Wonderwoods w Utrechcie,
projekt: Boeri Studio
Współczesna architektura coraz częściej sięga po rozwiązania integrujące naturę z przestrzenią miejską, co odzwierciedla rosnącą świadomość ekologiczną i potrzeby mieszkańców miast. Zielone budynki, choć jeszcze kilkanaście lat temu stanowiły novum, dziś stają się istotnym elementem urbanistyki. Jednym z architektów, którzy znacząco wpłynęli na popularyzację tego trendu, jest Stefano Boeri, twórca Bosco Verticale – dwóch mieszkalnych wieżowców w mediolańskiej dzielnicy Porta Nuova. Ich elewacje, niemal w całości pokryte roślinnością, zrewolucjonizowały podejście do projektowania w miastach. Prawie dekadę po realizacji tego projektu, w sercu Utrechtu powstał Wonderwoods, kolejny przykład zaawansowanej symbiozy architektury i natury. Budynek, zaprojektowany przez Stefano Boeri Architetti we współpracy z MVSA Architects, wpisuje się w plan rewitalizacji dzielnicy Beurskwartier, przekształcanej w przestrzeń przyjazną pieszym, zlokalizowaną w bezpośrednim sąsiedztwie głównego dworca kolejowego.
Zielony wieżowiec Wonderwoods w Utrechcie, Holandia – projekt wpisuje się w plan rewitalizacji dzielnicy Beurskwartier
fot. Milan Hofmans © Stefano Boeri Architetti
zielona rewolucja na mapie Utrechtu
Wonderwoods wzniesiono na nieregularnej działce o trapezowatym obrysie. 104-metrowa wieża łączy różnorodne funkcje: mieszkalne, biurowe i publiczne, a jej elewację porasta gęsta warstwa roślinności. Konstrukcja opiera się na systemie nałożonych na siebie płyt, które stopniowo obracają się wokół pionowej osi, tworząc dynamiczną formę. Taki układ pozwala bryle płynnie ewoluować – od zgodności z siatką ulicy Croeselaan po orientację wschód-zachód. Północny narożnik wieży pełni rolę swoistego „dziobu”, wyznaczając kierunek urbanistycznej osi kwartału, natomiast południowa część została zaprojektowana tak, by na poziomie siódmego piętra połączyć się z sąsiednim budynkiem, tworząc spójny kompleks.
Zielony wieżowiec Wonderwoods w Utrechcie, Holandia – budynek wzniesiono na nieregularnej działce o trapezowatym obrysie
© Stefano Boeri Architetti
miasto na wielu poziomach
Funkcjonalność budynku rozkłada się na różne poziomy. Parter przeznaczono na parking rowerowy oraz ogólnodostępne strefy, które zachęcają do interakcji społecznych. Wyższe kondygnacje mieszczą biura, przestrzenie fitness oraz dwupoziomowe mieszkania. Szczególną rolę odgrywa siódme piętro, które działa jak łącznik między dwiema częściami kompleksu. Znajdują się tam restauracje i przestrzenie gastronomiczne – zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne – otoczone ogrodami dachowymi. Te zielone tarasy oferują mieszkańcom i gościom panoramiczne widoki na Utrecht, integrując budynek z krajobrazem miasta.
Zielony wieżowiec Wonderwoods w Utrechcie, Holandia – schemat budynku
© Stefano Boeri Architetti
las w sercu miasta
Integracja roślinności z architekturą to fundament projektu, realizowany we współpracy ze studiem Laura Gatti na wszystkich etapach – od konkursu architektonicznego po finalną budowę. Inspiracją dla zielonej elewacji był Park Narodowy Utrechtse Heuvelrug, co pozwoliło stworzyć lokalnie zakorzeniony ekosystem. Na elewacjach Wonderwoods posadzono 360 drzew oraz 50 tysięcy roślin należących do 30 rodzimych gatunków.
Zielony wieżowiec Wonderwoods w Utrechcie, Holandia – widok ze strony ulicy
fot. Milan Hofmans © Stefano Boeri Architetti
Taka skala zazielenienia odpowiada powierzchni jednego hektara lasu, co czyni budynek istotnym wkładem w poprawę jakości życia w mieście. Roślinność pochłania dwutlenek węgla i pyły zawieszone, produkuje tlen, a także pomaga regulować mikroklimat, łagodząc skutki miejskich wysp ciepła.
Na elewacjach Wonderwoods posadzono 360 drzew oraz 50 tysięcy roślin należących do 30 rodzimych gatunków
fot. Milan Hofmans © Stefano Boeri Architetti
architektura w służbie ekosystemu
Budynek wspiera również miejską faunę, ze szczególnym uwzględnieniem ptaków. Na elewacji rozmieszczono okrągłe otwory, zaprojektowane jako miejsca do gniazdowania i schronienia. Te detale wzmacniają lokalną bioróżnorodność, czyniąc Wonderwoods nie tylko obiektem architektonicznym, ale także ekologicznym. Techniczne aspekty projektu również zasługują na uwagę.
Zielony wieżowiec Wonderwoods w Utrechcie, Holandia – szkic projektu
szkic: Daniele Barillari © Stefano Boeri Architetti
Prefabrykowane bloki z donicami ukrytymi pod powierzchnią balkonów umożliwiają harmonijne połączenie wnętrz z otoczeniem. Tarasy i balkony zaprojektowano tak, by maksymalizować dostęp do naturalnego światła i otwierać widoki na miasto, jednocześnie zachowując spójność wizualną elewacji. Dzięki temu mieszkańcy mogą cieszyć się bliskością natury bez kompromisów w zakresie estetyki czy funkcjonalności.
Zielony wieżowiec Wonderwoods w Utrechcie, Holandia – balkony zaprojektowano tak, by maksymalizować dostęp do naturalnego światła i otwierać widoki na miasto
fot. Milan Hofmans © Stefano Boeri Architetti
zielony puls metropolii
Wonderwoods to więcej niż budynek – to żywy ekosystem, który zmienia się wraz z porami roku, nasłonecznieniem i rozwojem roślin. Jego fasady ewoluują, prezentując różne barwy i struktury w zależności od warunków zewnętrznych. Taki dynamizm sprawia, że obiekt staje się aktywnym elementem krajobrazu Utrechtu, współgrającym z miejskim otoczeniem i lokalną przyrodą. Projekt ten pokazuje, jak architektura może wspierać zarówno potrzeby ludzi, jak i ekosystemu, tworząc przestrzeń, która jest funkcjonalna, zrównoważona i zintegrowana z naturą.
Zielony wieżowiec Wonderwoods w Utrechcie, Holandia – zbliżenie na elewację budynku
fot. Milan Hofmans © Stefano Boeri Architetti
zrównoważone jutro zaczyna się dziś
Realizacja Wonderwoods wpisuje się w szerszy kontekst zmian w urbanistyce, gdzie priorytetem staje się tworzenie miast bardziej przyjaznych mieszkańcom i środowisku. Budynek nie tylko odpowiada na współczesne wyzwania ekologiczne, ale także wyznacza kierunek dla przyszłych inwestycji. Dzięki połączeniu innowacyjnych rozwiązań technicznych, dbałości o detale i głębokiego zrozumienia lokalnego kontekstu, Wonderwoods stanowi przykład, jak architektura może współistnieć z naturą, przynosząc korzyści zarówno mieszkańcom, jak i całemu miastu.
Oprac.: Anastazja Dżupina
Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości pracowni Boeri Studio.
