Cegła to materiał, który przez tysiące lat był symbolem architektury. Dzisiaj, kiedy beton nabrał znamion pospolitości, budynki wykonane z cegły — zarówno w charakterze materiału konstrukcyjnego, jak i wykończeniowego — nabierają wyjątkowego uroku. Dodatkowego wymiaru nabierają realizacje powstałe w miejscach, w których czerwony budulec jest częścią architektonicznej tożsamości regionu. To właśnie do niej odnoszono się podczas projektowania Domu Industrialnego, za który odpowiada archistudio studniarek + pilinkiewicz.
Choć cała Polska bez wątpienia należy do krajów, w których cegła stosowana nie tylko jako materiał budowlany, ale i architektoniczny środek wyrazu, odgrywała istotną rolę, to szczególnie daje się to odczuć na Śląsku. Do dzisiaj jego industrialny charakter wyraża się w architekturze kompleksów fabrycznych i górniczych oraz słynnych, murowanych osiedli robotniczych — na przykład katowickiego Nikiszowca czy Kolonii Zgorzelec w Bytomiu.
Dom Industrialny w Mikołowie
fot.: Adam Miozga © archistudio studniarek + pilinkiewicz
ceglana tożsamość
Do tej charakterystyki nierzadko nawiązują również współcześni architekci i architektki pracując nad projektami realizowanymi na Śląsku — ceglana jest elewacja NOSPRu, siedziba Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego oraz budynku powstającego dla Akademii Muzycznej w Katowicach. Rdzawe prostopadłościany pojawiają się również w znacznie mniejszych kubaturowo realizacjach, a jedną z nich jest Dom Industrialny, zaprojektowany w Mikołowie przez archistudio studniarek + pilinkiewicz.
Dom Industrialny w Mikołowie
fot.: Adam Miozga © archistudio studniarek + pilinkiewicz
Dom Industrialny w Mikołowie
Dom miał być współczesną stodołą z industrialnymi akcentami. Kolejna współczesna stodoła? Takie rozwiązanie mogło korespondować z pierwotnie wiejskim krajobrazem Śląska. Zaproponowaliśmy architekturę nawiązującą bezpośrednio do industrialnej, bardziej charakterystycznej, współczesnej spuścizny tego regionu
— piszą architekci na temat swojej realizacji.
Dom Industrialny w Mikołowie
fot.: Adam Miozga © archistudio studniarek + pilinkiewicz
Dom industrialny to parterowa bryła o prostokątnej podstawie, w której zmieściły się pomieszczenia strefy dziennej, garaż oraz obszerny taras. Przestrzenie mieszkalne, zlokalizowane głównie w środkowej i wschodniej części budynku, odsuniętej od południowej linii fundamentów oraz poprzedzonej podcieniem, częściowo ukrytym za ażurową ścianą. Rozrzeźbioną bryłę budynku, w której wnętrze przenika się z zewnętrzem, i który z każdej strony operuje nieco innym środkiem przestrzennego wyrazu, obmurowano czerwonym klinkierem, budzącym przemysłowe skojarzenia.
Dom Industrialny w Mikołowie
fot.: Adam Miozga © archistudio studniarek + pilinkiewicz
Industrialny charakter budynku zaprojektowanego przez Tomasza Studniarka i Małgorzatę Pilinkiewicz wyraża się nie tylko poprzez wykorzystanie klinkierowego muru, ale i w kształcie, który przyjęły elewacje dłuższych boków domu. Dzięki wykorzystaniu dachów pilastych, o powierzchniach ścian szczytowych w kształcie trójkąta prostokątnego, bryła budynku nawiązuje do form, jakie przyjmowały hale produkcyjne na Śląsku przełomu XIX i XX wieku.
Dom Industrialny w Mikołowie
fot.: Adam Miozga © archistudio studniarek + pilinkiewicz
lewitujący monolit
Od strony wschodniej teren łagodnie opada, co jednak nie przeszkodziło architektom w utrzymaniu żelaznej logiki bryły Domu Industrialnego. Mimo spadku terenu, podstawa domu zachowuje ten sam poziom, dzięki czemu bryła staje się delikatnie nadwieszona. Nawis jest na tyle głęboki, że oglądając budynek od tej właśnie strony odnieść można wrażenie, że unosi się on nad poziomem gruntu. Efekt potęguje pozbawienie elewacji jakichkolwiek przeszkleń w tym miejscu oraz wykorzystanie dekoracyjnego wątku ceglanego na części powierzchni muru zachodniego.
Dom Industrialny w Mikołowie
fot.: Adam Miozga © archistudio studniarek + pilinkiewicz
ceglany majstersztyk
Dom Industrialny to ceglany majstersztyk. Sposób wykończenia elewacji w całości oparty został na czerwonej cegle klinkierowej. Większość ścian opracowana została w tradycyjnym wątku wozówkowym. Na wysokości rozciągającej się od podstawy budynku do szczytu przeszkleń, elewacje przykryto dekoracyjnym wzorem, będącym wariacją na temat wątku holenderskiego, w której główki wycofano względem wozówek.
Dom Industrialny w Mikołowie
fot.: Adam Miozga © archistudio studniarek + pilinkiewicz
Niektóre ze ścian pełnią rolę parawanów, za którymi kryje się właściwa bryła domu z dużymi przeszkleniami — w tych miejscach architekci zdecydowali o pozbawieniu holenderskiego wątku cegieł zwróconych główkami do lica muru, w wyniku czego powstały ażurowe ściany o mocno dekoracyjnym wyrazie. Dzięki temu rozwiązaniu za dnia do wnętrz wpada rozproszone, miękkie światło, zaś wieczorami elewacja domu jaśnieje geometrycznym wzorem.
Dom Industrialny w Mikołowie
fot.: Adam Miozga © archistudio studniarek + pilinkiewicz
czerwień i czerń
Klinkier to nie jedyny materiał, którego użyto do wykończenia domu. Z czerwienią cegły w tandem wchodzą czarne elementy wykończeniowe pod postacią paneli elewacyjnych kryjących drzwi do garażu oraz eleganckiej, czarnej stolarki okiennej.
Dom Industrialny w Mikołowie
fot.: Adam Miozga © archistudio studniarek + pilinkiewicz
Podobnych materiałów użyto do wykończenia wnętrz. Centralną przestrzenią domu jest obszerny salon z wysokim, spadzistym sufitem, połączony z kuchnią i jadalnią. Również i tutaj cegła gra pierwsze skrzypce. Do środka światło wpada z kilku stron — głównie przez duże przeszklenia od strony północnej oraz sufitowy świetlik. Sypialnie oraz pomieszczenia pomocnicze zlokalizowano po stronie wschodniej domu.
Dom Industrialny w Mikołowie
fot.: Adam Miozga © archistudio studniarek + pilinkiewicz
Ponad strefą wejściową, prowadzącą bezpośrednio do salonu, umieszczono niewielką antresolę, na którą dostać się można przy pomocy spiralnych schodów. Na jej szczycie ulokowano kącik czytelniczy z wygodnym fotelem, lampą oraz regałem na książki.
Dom Industrialny w Mikołowie
fot.: Adam Miozga © archistudio studniarek + pilinkiewicz
salon letni w pogodę i niepogodę
Ważną częścią domu jest salon letni, w formie zewnętrznego tarasu umiejscowionego po południowo-zachodniej stronie budynku. Przestrzeń wpisana została w bryłę oraz optycznie połączona z kuchnią, którą pozbawiono ścian, a otoczono zaś dużymi przeszkleniami. Spadzisty dach, nakrywający przestrzeń tarasu przebity został dużym świetlikiem, który zapewnia dostęp do światła, przy jednoczesnej ochronie przed deszczem.
