Ustępująca betonoza w coraz większej liczbie polskich miast pozwala na oddanie zieleni miejsc dotąd zajmowanych przez asfalt i płyty chodnikowe. Coraz częściej przy drogach i trotuarach pojawiają się zieleńce i klomby ze zróżnicowaną roślinnością. Co jednak, gdy miejsca na zdjęcie chodnika już nie ma, a rozrastające się drzewa przestają się mieścić w wyznaczonych oczkach? Trwają prace nad rozwiązaniem tego problemu.
chodnik chroniący drzewa
Zarząd Zieleni m.st. Warszawy pracuje nad projektem przyjaznych drzewom nawierzchni chodnikowych. Projekt jest realizowany w trzech etapach – w pierwszym powstał raport podsumowujący problemy związane z antropopresją (wpływ działań człowieka na przyrodę) oraz uwarunkowania prawne dotyczące budowy ciągów komunikacyjnych na terenie Warszawy. W dokumencie zdiagnozowano kwestie związane z rozwojem systemu korzeniowego poszczególnych gatunków roślin, problem destrukcyjnego wpływu rozwoju systemu korzeniowego na nawierzchnie, wymagania w zakresie wodo- i gazoprzepuszczalności nawierzchni w odniesieniu do zapotrzebowania roślin, rodzaju roślin preferowanych do nasadzeń w mieście, odległości projektowanej nawierzchni od np. pnia drzewa. Raport powstał na podstawie współpracy jednostek miejskich oraz Instytutu Badawczego Dróg i Mostów, a finalną wersję opracował zespół ekspertów budowlanych pod kierownictwem prof. Barbary Rymszy.
na lata
fot. ZZW
Jeśli chodzi o nowo nasadzone drzewa, istnieje wiele rozwiązań umożliwiających rozwój systemu korzeniowego, jednak wykonanie nawierzchni przy drzewach starych, które nie będą nadmiernie wpływały na ich rozrośnięty system korzeniowy, wymaga zaprojektowania rozwiązań niestandardowych. Zarząd Zieleni m.st. Warszawy tworząc katalog nawierzchni przyjaznych drzewom, chce rozwiązać konflikt między nowo projektowanym lub remontowanym chodnikiem a istniejącym systemem korzeniowym. Dobry stan drzew zapewnia zdrowy system korzeniowy, który wymaga odpowiednich warunków do rozwoju. Szacuje się, że 90% korzeni znajduje się na głębokości do 60 cm. Dla rozwoju korzeni potrzebny jest tlen, którego brakuje w mocno zmienionych i zagęszczonych glebach pasów drogowych, często pokrytych nawierzchnią bitumiczną. Z tego powodu większość korzeni odżywiających drzewo rozwija się na głębokości nawet 10-15 cm pod powierzchnią ziemi.
sztuczna żywica i minerały
Mineralne nawierzchnie zastosowano m.in. w Parku Krakowskim
Materiałem coraz chętniej stosowanym ze względu na swoje przepuszczające właściwości są nawierzchnie mineralno-żywiczne. Najczęściej zyskują one zastosowanie w parkach, ze względu na swoje ograniczone wciąż możliwości obciążeniowe i użytkowe. Podobnie do tradycyjnych nawierzchni z kruszyw, przepuszczają one wodę i pozwalają na jej zatrzymanie w gruncie. Ich wygląd jest naturalny i komponują się z założeniami krajobrazowymi, pozwalają także na dowolne kształtowanie geometrii alejek. Niestety sprawiają one także problemy użytkowe – m.in. z odśnieżaniem i utrzymaniem czystości. Mieszanka żywiczno-mineralna sprawia też, że produkt nie jest łatwy do recyklingu.
beton przepuszczający wodę
fot. Tredje Natur
Rozwiązaniem, które pomagać może w przestrzeniach, które muszą pozostać wybrukowane, jest zaprojektowana przed duńskie biuro Trejde Natur płyta chodnikowa Climate Tile. To tak naprawdę kompletny zestaw elementów wykończenia przestrzeni publicznych. System pozwala na absorbcję wody w silnie zabudowanych centrach miast, w których brakuje wolnych przestrzeni zielonych, a jego pilotażowe wdrożenie zrealizowane zostało w Kopenhadze. Perforowane płyty mają przywrócić naturalny obieg wody w szczelnie pokrytych brukiem i asfaltem przestrzeniach miejskich, zasilając w ten sposób rosnące w okolicy drzewa i odciążając kanalizację burzową. Takie funkcjonowanie systemu możliwe jest dzięki zaprojektowanym zbiornikom, perforowanym płytom i jednostkom sterującym, które na podstawie dostępnych danych gromadzą lub przekierowują wodę w inne miejsca, dodatkową funkcją jest rozpoznawanie wody o wysokiej zawartości soli drogowej zimą, co ma chronić korzenie roślin przed nadmiernym zasoleniem. Cały system zbudowany jest w taki sposób, aby można było go wdrażać na fragmentach ulic, ale też łatwo rozbudowywać o kolejne moduły. Wymiary płyt bazują na stosowanych w Danii płytach chodnikowych, co pozwala na zachowanie wyglądu chodników oraz ograniczenie zakresu remontów.
fot. Tredje Natur
