Zabudowa wydm w Dziwnowie budzi kontrowersje – choć region słynie z unikalnych walorów przyrodniczych, presja inwestycyjna coraz mocniej zagraża ekosystemom.
„Nie ma fal, nie ma fal, nie ma fal” – śpiewa Dawid Podsiadło. To piosenka, która chyba najczęściej jest odtwarzana na wybrzeżu Dziwnowa.
Dziwnów, malownicza gmina nadmorska, znana z wyjątkowych terenów przyrodniczych, nie baczy na linię brzegową. Mimo że wchodząc na plażę, zauważyć można tabliczki zakazujące wejścia na wydmy, w pasie ich powstaje zabudowa. Po zakończeniu w 2019 roku budowy kompleksu obok powstaje już nowa inwestycja apartamentowca, usytuowana w pierwszej linii brzegowej. Słusznie wzbudza kontrowersje, zwłaszcza w kontekście ochrony lokalnych ekosystemów.
Zrzut ekranu z portalu x.com
Grzegorz Kurek
obszar cenny przyrodniczo
Gmina Dziwnów to teren o wysokich walorach przyrodniczych, na których ochronę składają się m.in.: Lasy ochronne, użytek ekologiczny „Martwa Dziwna”, będący siedliskiem unikalnych gatunków i przestrzenią edukacyjno-rekreacyjną, kompleksowe działania przeciwko dewastacji infrastruktury ochronnej wydm, co zapisane jest w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Dziwnów oraz Program ochrony środowiska dla Gminy Dziwnów. Mimo tego presja turystyczna oraz rozwój inwestycyjny wywierają coraz większy wpływ na delikatny ekosystem. Coroczna degradacja wałów wydmowych przez spiętrzenia sztormowe, nasilenie ruchu turystycznego, a także rozwój infrastruktury w pasie nadmorskim skutkują kurczeniem się obszarów przyrodniczo cennych.
inwestycje zyskowne, ale nie dla środowiska
Istniejący już kompleks Gardenia Seaside (Inwestor/deweloper A&M Agnieszka i Maciej Kaczorowscy, liczba lokali – 149) i nowa inwestycja – Apartamentowiec CISHA (Area Development, projekt architektoniczny – pracownia Insomia, prace budowlane potrwają 2026 roku, liczba lokali – 83) budzą obawy o długofalowy wpływ na miejscowe środowisko. Planowanie zabudowy w pierwszej linii brzegowej, na pewno intensyfikuje tę debatę. CISHA na swojej stronie wprost opisywana jest jako „Całoroczny, luksusowy kompleks w pierwszej linii brzegowej nadmorskiej miejscowości Dziwnów” oraz że „wypoczywający tu będą mieli bezpośredni dostęp do plaży”.
Lokalne wydmy, w tym cenne siedliska na mierzei, już teraz cierpią z powodu użytkowania turystycznego i nieregulowanej infrastruktury rekreacyjnej. Głównym zagrożeniem dla zachowania obecnego stanu roślinności wydmowej jest wzrost użytkowania turystycznego i dostępność nawet najdalszych od miejscowości odcinków wybrzeża.
Mapa omawianych inwestycji z zaznaczonymi obszarami ważnymi przyrodniczo
opracowanie własne
Budowa apartamentowców na terenach wydmowych prowadzi do zwiększonej erozji wydm przez zmiany w przepływie wiatru i wody, zakłócenia siedlisk chronionych gatunków. Szczególną wątpliwość budzi także zabudowa po przeciwnej stronie pasa mierzei, w obszarze Natura 2000 Zalew Kamieński i Dziwna. To tu występuje co najmniej 26 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 8 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK).
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP) w gminie Dziwnów występuje jedynie fragmentarycznie i wybiórczo, co znacząco utrudnia zachowanie spójnej myśli planistycznej. Brak kompleksowego podejścia do planowania przestrzennego skutkuje decyzjami inwestycyjnymi, które nie uwzględniają ani potrzeb ochrony środowiska ani długoterminowych konsekwencji zabudowy. W efekcie powstają inwestycje, które zamiast harmonijnie wpisywać się w krajobraz i lokalne uwarunkowania, generują konflikty przestrzenne oraz wywierają negatywny wpływ na cenne obszary.
Pokrycie MPZP gminy
zrzut ekranu z mapy Systemu Informacji Przestrzennej gminy Dziwnów
Fragment gminy - Dziwnów. — Na północy widoczne apartematentowce w linii plaży, w części centralnej widoczny jeden plan miejscowy.
zrzut ekranu z mapy Systemu Informacji Przestrzennej gminy Dziwnów
Cały teren ten cierpi na częste lokalne podtopienia z powodu częstych „cofek” spowodowanych silnym wiatrem, towarzyszącym sztormom.
Zrzut ekranu z portalu ikamien.pl - archiwalny wpis z roku 2012 i ówczesnego sztormu
Tomasz Kargul
ochrona przyrody w cieniu budowy
Decyzje o pozwoleniach na budowę w ostatnich latach w Dziwnowie dziwią, ponieważ od lat wiele robi się, aby ochronić brzeg morski – następowało sztuczne zasilanie plaż czy wzmacnianie wałów wydmowych. Wprowadzenie tych działań było reakcją na powtarzające się niszczycielskie sztormy i systematyczne cofanie wydm. Niemniej jednak dalsza zabudowa nie wydaje się stać w sprzeczności i budzi pytania o priorytety lokalnych władz.
Przykłady z innych części wybrzeża, jak budowa terminala kontenerowego w Świnoujściu czy przekopu Mierzei Wiślanej, wskazują, że rozwój infrastruktury bez uwzględnienia ekologicznych konsekwencji może prowadzić do nieodwracalnych strat dla przyrody.
Być może Dziwnów zazdrości sąsiednimu Pobierowu majestatycznej zabudowy hotelowej? Tego się nie dowiemy. Być może nowy burmistrz, Łukasz Dzioch, następujący po Grzegorzu Macieju Jóźwiaku, sprawującemu władzę w gminie od 2010 roku spojrzy na wydawane decyzje budowlane bardziej krytycznym okiem. Kontynuacja inwestycji w Dziwnowie na pewno wymaga mocniejszego wyważenia interesów turystycznych i ochrony środowiska.
Magdalena Milert
Źródła:
BIP Gmina Dziwnów. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Dziwnów. Dostęp za: https://bip.dziwnow.pl/pliki/dziwnow/zalaczniki/2863/tekst__studium.pdf, na dzień: 27 stycznia 2025.
BIP Gmina Dziwnów. Program ochrony środowiska dla Gminy Dziwnów. Dostęp za: https://bip.dziwnow.pl/pliki/dziwnow/zalaczniki/1718/Program_Ochrony_Srodowiska.pdf, na dzień: 27 stycznia 2025.
Cisha.pl. Apartamentowce CISHA. Dostęp za: https://cisha.pl/pl/, na dzień: 27.01.2025.
Dziwnow.net. (2015, luty). Sztorm w Dziwnowie. Dostęp za: https://www.dziwnow.net/sztorm-w-dziwnowie/02/2015/, na dzień: 27.01.2025.
Dziwnow.net. (2021, grudzień). Najgorsze za nami. Wiatr zaczyna słabnąć. Dostęp za: https://www.dziwnow.net/najgorsze-za-nami-wiatr-zaczyna-slabnac/12/2021/, na dzień: 27.01.2025.
Kamienskie.info. Gmina Dziwnów rozpoczyna walkę z wandalami. Dostęp za: https://kamienskie.info/gmina-dziwnow-rozpoczyna-walke-z-wandalami/, na dzień: 27 stycznia 2025.
Łabuz, T. A. (2013). Sposoby ochrony brzegów morskich i ich wpływ na środowisko przyrodnicze polskiego wybrzeża Bałtyku. Raport WWF, 1-180.
Łabuz, T. (2020). Ochrona środowiska wydm nadmorskich na polskim wybrzeżu – obszary, formy i efekty. W Najnowsze doniesienia z zakresu ochrony środowiska i nauk; Lublin: Tygiel.
Urbanity.pl. Gardenia Seaside. Dostęp za: https://www.urbanity.pl/index.php/zachodniopomorskie/kamienski/dziwnow/gardenia-seaside,b14622, na dzień: 27.01.2025.