Żyjemy w epoce antropocenu, czasie, w którym działalność człowieka jest tak dominująca, że wywiera wpływ na ekosystemy i strukturę geologiczną kuli ziemskiej.
Człowiek sam niszczy swoją planetę. Na zobrazowanie tego problemu i krytyczną refleksję projektową wybrałam budynek torpedowni w Babich Dołach. Jej ruiny są bardzo wyrazistym symbolem dążenia człowieka do zniszczenia. W moim projekcie adaptacyjnym podjęłam próbę, aby stały się także punktem zwrotnym, laboratorium, które będzie pokazywało możliwość renaturalizacji przestrzeni miejskiej poprzez architekturę.
wizualizacja pawilonu z widokiem na torpedownię
© Agnieszka Nyka
Projekt powstał jako sygnał wskazujący, że architektura nie powinna być już tylko dla ludzi, lecz także stanowić ramy dla przyrody. Program funkcjonalny założenia bazuje więc na dwóch równoległych celach. Pierwszy to stworzenie warunków dla zapewnienia siedlisk przyrodniczych i rozwoju ekosystemów morskich, ochrona lęgów i rozwój bioróżnorodności; drugi to stworzenie ośrodka edukacyjnego i centrum dla zwiedzających.
W moim projekcie zajmuję się trzema budynkami. Przeprowadzam adaptację stojącego na wodzie budynku torpedowni z czasów II wojny światowej. Oprócz tego adaptuję ruiny budynku hali stojącej na brzegu, elementu oryginalnego założenia do testowania torped. Trzecim obiektem jest nowy pawilon.
wizualizacja adaptowanej hali
© Agnieszka Nyka
Projekt opiera się na koncepcji ruiny. Dzisiejsza unikatowa bryła torpedowni powstała w procesie miarowej dekonstrukcji przez czas i żywioły. Przy użyciu odpowiednich technik konserwatorskich zachowuję jej formę zastaną i zapobiegam dalszemu niszczeniu oraz pozostawiam odizolowaną od lądu i niedostępną dla ludzi. Torpedownia znajduje się na trasach migracji ptaków. Przeznaczam ją na użytkowanie przez ptaki, projektuję także innowacyjne obserwatorium ornitologiczne. Nałożyłam na torpedownię drewniany stelaż, zapewniający ptakom miejsce ostoi. Jego siatkę wygenerowałam, imitując symboliczne położenie chmar ptaków wokół torpedowni, a następnie przekształciłam, parametrycznie symulując ruchy fal i wiatru. Konstrukcja jest niedroga i łatwa do wykonania. Stelaż zbudowano z drewna dębowego lub egzotycznego z recyklingu, cechującego się dużą wytrzymałością i odpornością na warunki atmosferyczne. Na torpedowni umieszczam jeszcze jedną taką strukturę, prawie całkowicie pod wodą, posłuży jako schronienie dla drobnych ekosystemów morskich, obecnie znikających z Bałtyku. Sceny z torpedowni będą rejestrowane przez kamery, przesyłane w czasie rzeczywistym i wyświetlane na ekranach w części ekspozycyjnej w centrum, które projektuję na lądzie.
aksonometria torpedowni
© Agnieszka Nyka
Tym obiektem jest dawna hala montażowa torped, którą adaptuję na centrum wystawienniczo‑edukacyjne. Stworzyłam w niej hybrydową przestrzeń pomiędzy historyczną skorupą hali a nową kubaturą wewnątrz. Rosną tu drzewa, krzewy, mchy i trawy. Jest ona także użytkowana przez ludzi. Staje się nową, interaktywną częścią wystawy, która zbliża ludzi do natury i popularyzuje temat ochrony ekosystemów. Na poziomie parteru umieściłam trzy niezależne od siebie kubatury w formie sześcianów, z których każdy pełni inną funkcję. Znajduje się w nich bufet i przestrzeń warsztatowa. Kubiki są z sobą połączone wysoką kondygnacją podziemną, w której mieści się przestrzeń wystawiennicza. Poza tradycyjną ekspozycją, umieściłam w niej ekrany, na których jest wyświetlany przekaz z torpedowni, a także przeszklone donice — zasadzone są w nich rosnące piętro wyżej drzewa. Chciałam w ten sposób zapewnić możliwość dogłębnego poznawania zachodzących w przyrodzie procesów. Zaprojektowałam różne scenariusze zwiedzania hali oraz przenikania przyrody do wnętrza budynku.
wizualizacja wnętrza hali
© Agnieszka Nyka
Trzecim budynkiem jest nowy pawilon informacyjny, będący obiektem spinającym założenie. Zaprojektowałam go jako interpretację architektury bunkra. Jego elewacja jest wykonana z betonu, do którego wykorzystałam również kruszywo pochodzące z fragmentów ruin i zburzonych obiektów w okolicy. Jego bryła wynika z topografii terenu i z umiejscowienia u podnóża lasu, nie powinna zakłócać kontemplacyjnego charakteru miejsca. W pawilonie mieści się punkt informacyjny połączony z przestrzenią ekspozycyjną poświęconą historii tego miejsca i ekspozycjom stanowiącym świadectwa działań człowieka prowadzących do zniszczenia. Pawilon zaplanowano w strategicznym miejscu, jako pierwszy budynek, z którym się stykamy, wchodząc na teren założenia. Wędrując siecią ścieżek, mijamy ogrody deszczowe i rodzimą roślinność nadmorską.
wizualizacja wnętrza pawilonu
© Agnieszka Nyka
Agnieszka NYKA
Ilustracje: © Autorka
