10 lipca br. poznaliśmy wyniki tegorocznej edycji międzynarodowego konkursu architektonicznego Kaira Looro. Wyzwaniem, przed którym stanęli młodzi architekci, był projekt modelowego budynku szkoły podstawowej w Afryce. Parterowy obiekt miał być zaprojektowany tak, aby mógł powstać we współpracy z lokalną społecznością i z wykorzystaniem naturalnych materiałów. Zespół z Wydziału Architektury ZUT w składzie: Krzysztof Afeltowicz, Justyna Błasiak, Michał Pietrusiewicz, jako jedyny z Polski otrzymał wyróżnienie honorowe!
zespół projektowy, od lewej: Michał Pietrusiewicz, Justyna Błasiak, Krzysztof Afeltowicz
fot.: Wojciech Bigus | Sedina studio
W dobie dzisiejszego kryzysu, sięgającego wielu płaszczyzn, myślenie o architekturze zrównoważonej, przyjaznej dla środowiska, właściwie wykorzystującej jego zasoby, powinno stanowić podstawę projektowania. Zadaniem współczesnej architektury jest szukanie zależności między jej miejscem, historią, a potrzebami użytkowników. Budynek szkoły podstawowej oprócz kształcenia dzieci, dostarczania im nowych doświadczeń i wrażeń, powinien zapewniać poczucie bezpieczeństwa i wspólnoty z otaczającym ich światem — mówią autorzy projektu.
budynek szkoły ma horyzontalny, liniowy układ
© Krzysztof Afeltowicz, Justyna Błasiak, Michał Pietrusiewicz
budynek jak łódź
Główną ideą projektową zespołu z Polski było stworzenie miejsca, które w harmonii z otaczającą je przyrodą wpłynie na rozwój uczniów, zapewniając im właściwą edukację i możliwość rozwoju. Istotnym aspektem dla autorów było również zrozumienie wartości kultury Senegalu.
szkoła podstawowa w Senegalu, rzut
© Krzysztof Afeltowicz, Justyna Błasiak, Michał Pietrusiewicz
Prosty, czytelny plan tworzy silną formę oddziałującą w przestrzeni. Horyzontalny, liniowy układ nawiązuje do bogatej tradycji regionu, budząc skojarzenia z łodzią, liściem akacji, grotem włóczni czy owadem. Łagodne entasis wyznaczające krawędź elewacji budynku oddziałuje na percepcję obserwatora, skracając optycznie elewację. Korzystanie z przestrzeni staje się doświadczeniem, tworząc dialog budynku z otaczającą go przyrodą — opisują architekci.
zasada 3R
Projektując, autorzy kierowali się zasadą 3R — reduce, reuse, recycle, a wszystkie materiały oraz elementy konstrukcyjne, zgodnie z myślą projektowania cyrkularnego, nadają się do ponownego wykorzystania. Natomiast prosta, ekonomiczna konstrukcja oparta na rytmicznym układzie słupów wzmocnionych siatką gabionów pozwala na otwarty i elastyczny sposób planowania przestrzeni i jego funkcji.
Budynek dostosowuje się do potrzeb oraz wymagań jego użytkowników, tworząc trzy główne, wewnętrzne strefy: otwartą — pełniącą funkcję głównej auli szkoły, stołówki i sali laboratoryjnej, dydaktyczną — złożoną z sześciu szerokich sal lekcyjnych oraz administracyjną, połączonej z pokojem obserwacyjnym i biurami dla nauczycieli oraz magazynem.
Zadaszony, zewnętrzny zacieniony taras łączy wszystkie pomieszczenia, minimalizując powierzchnię komunikacji w budynku. Przekrój dachu w formie wygiętych u-kształtnych rynien oraz kanały retencyjne otaczające budynek pozwalają na zbieranie wody deszczowej.
przy wystroju wnętrza autorzy zastosowali proste, lokalne materiały, takie jak bambus, drewno i słomę
© Krzysztof Afeltowicz, Justyna Błasiak, Michał Pietrusiewicz
naturalne, lokalne materiały
Projektanci skupili się na wykorzystaniu materiałów dostępnych lokalnie, wpływając na aspekt ekonomiczny oraz ekologiczny budowy. W szkole zastosowano materiały miejscowe nadające się do recyklingu i bezpieczne dla jego użytkowników. Konstrukcja nośna wykonana jest z drewna, a ściany zewnętrzne z lokalnie dostępnego kamienia, którym wypełnione są gabiony.
Naturalne materiały zastosowano również we wnętrzu. Są to ściany wykonane z kamienia i glinianej cegły oraz podłoga, która ozdobiona jest połamanymi płytkami pochodzącymi z recyklingu. Wnętrza łączą dwa rodzaje przegród: sale lekcyjne przedzielone są ścianami wykonanymi z gabionów i tradycyjnej cegły ceramicznej. Takie połączenie, jak przekonują autorzy, daje możliwość rozebrania ściany i, jeśli zajdzie taka potrzeba, stworzenia otwartej konstrukcji stalowego dachu dwuspadowego, wspartej na drewnianych słupach oraz belkach.
właściwą cyrkulację powietrza zapewnia połączenie ażurowych drzwi, okiennic i ścianek działowych
© Krzysztof Afeltowicz, Justyna Błasiak, Michał Pietrusiewicz
Przy wystroju wnętrza autorzy zastosowali proste, lokalne materiały, takie jak bambus, drewno i słomę, tworząc spokojną i kojącą atmosferę. Właściwą cyrkulację powietrza zapewnia połączenie ażurowych drzwi, okiennic i ścianek działowych wykonanych z drewna i bambusa oraz dwuspadowego, stalowego dachu, który w naturalny sposób wymusza ruch powietrza wewnątrz budynku.
trwała, prosta konstrukcja
Posadowienie budynku na betonowych fundamentach i wyniesienie ponad poziom gruntu zabezpiecza go przed ulewnymi deszczami. Taras umożliwia łatwy dostęp do sal lekcyjnych i zapewnia zacienioną przestrzeń do spotkań towarzyskich między klasami. Podłoga wykonana jest z łatwej do przygotowania mieszanki betonowej, jej wierzchnią warstwę zdobią wspomniane już połamane kafelki pochodzące z recyklingu.
projektując autorzy kierowali się zasadą 3R
© Krzysztof Afeltowicz, Justyna Błasiak, Michał Pietrusiewicz
Gabiony wypełnione lokalnym kamieniem tworzą rytm siatki konstrukcyjnej i przegród zewnętrznych. Owinięte są żelaznym drutem i metalową siatką, tworząc stabilną konstrukcję. Przestrzenie między gabionami przeznaczone są na ażurowe okiennice i drzwi, które regulują nasłonecznienie wnętrza szkoły.
Proces wznoszenia budynku i jego poszczególnych elementów czerpie z tradycyjnych i prostych technik, które nie wymagają profesjonalnej wiedzy budowlanej. Daje to mieszkańcom wsi możliwość wspólnego uczestniczenia w procesie budowy, a tym samym pogłębiania więzi społecznych — podsumowują autorzy.
