WIA Berlin – Women in Architecture Berlin
W Berlinie trwa właśnie największe święto architektek. W jego skład wchodzi prawie sto wydarzeń w różnych lokalizacjach: wystawy, pokazy filmów, wycieczki architektoniczne, sympozja, wykłady, warsztaty, audiospacery i działania w przestrzeni miasta. Celem wydarzenia jest nie tylko przybliżenie fascynujących realizacji projektantek, ale przede wszystkim zamanifestowanie równości w branży budowlanej.
Pierwotnie wydarzenie planowane było głównie online, później jednak dzięki zmniejszeniu restrykcji udało się udostępnić więcej przestrzeni. Warto podkreślić, że wśród inicjatorów znalazła się Berlińska Izba Architektów oraz tamtejszy odpowiednik SARP-u, Berliner Architektinnen Planerinnen Netzwerk, w skrócie N-Ails, oraz trzydzieści innych organizacji wspierających.
Dzięki formule cyfrowej wiele z nich możemy obejrzeć bez konieczności podróżowania do Niemiec. Filmy oraz transmisje ze spotkań, dostępne są na kanale YouTube WIA BERLIN 2021, gdzie możemy włączyć automatyczne tłumaczenie na język polski. Wydarzenie to, nie skupia się wyłącznie na architektkach, duży dział poświęcony został projektantkom wydziałów technicznych oraz projektantkom krajobrazu.
jedną z praktyk festiwalu jest akcja plakatowania
fot.: Anna Kotowska
akcja plakatowa
Jedną z praktyk festiwalu jest także akcja plakatowa. Na słupach reklamowych umieszczone zostały wybrane realizacje współcześnie działających biur kierowanych przez kobiety. Wyobraźmy sobie, jak by to wyglądało w Polsce, jak wiele architektek potrafilibyśmy wymienić bez namysłu? Pewnie nie więcej niż dziesięć, co jest tylko dowodem, jak bardzo takie działanie mogłoby pomóc w widoczności architektek w polskim środowisku. Dzięki kampanii i manifeście BAL-u Architektek jeszcze mocniej odczuwamy potrzebę przywoływania ciekawych postaci oraz dyskusji na temat projektowania dla kobiet, przez kobiety i z kobietami.
wystawa „Queens of Structure” na terenie Berlińskiego Uniwersytetu Technicznego
fot.: Anna Kotowska
Queens of Structure
Zwiedzanie możemy zacząć od wystawy plenerowej „Queens of Structure” na terenie otwartym Berlińskiego Uniwersytetu Technicznego. Schodząc po betonowej rampie, mijamy fotografie współczesnych inżynierek lądowych oraz historię pionierek w dziedzinie konstrukcji od 1811 roku. Na samym placu oraz na otaczających go ścianach patio, umieszczone zostały dużego formatu plansze przedstawiające po jednym wybranym projekcie inżynieryjnym.
Mamy więc dwanaście plansz przedstawiających kolejno projekty, którymi kierowały m.in.: Roma Agrawal, projektantka systemu fundamentowania wieżowca The Shard w Londynie, prof.dr Agnes Weilandt odpowiedzialna za projekt konstrukcji Rolex Learning Center w Lausanne (proj. SANAA), Sarah Springman, profesor, dr.hab. mechaniki budowli i geotechniki z Uniwersytetu w Cambridge, wykładowczyni i rektorka na ETH w Zurychu, ekspertka w dziedzinie geotechniki, autorka projektu zapory w Fidżi, czy Anne Burghartz, której jednym z zadań było opracowanie systemu opakowania Łuku Triumfalnego artystów Christo i Jeanne Claude w Paryżu.
wystawa na terenie UT Berlin
fot.: Anna Kotowska
Z kolei w dziedzinie konstrukcji z drewna klejonego warto zgłębić projekt Ulrike Elbers działającej w zespole Arup przy projekcie wieży mieszkalnej. Każda z plansz posiada dodatkowy kod QR, który po wczytaniu przenosi nas do wywiadu z projektantkami, które opowiadają o swoich zawodowych doświadczeniach oraz stereotypach, z którymi musiały się mierzyć podczas pracy. Oprócz wystawy odbyła się debata z udziałem czterech projektantek. Więcej informacji znajdziemy na stronie Queens of Structure. Wystawę można zwiedzać do 27 sierpnia br.
Architektinnen.BDA
Wystawa „Architektinnen.BDA” przedstawia z kolei 45 współczesnych architektek. Zlokalizowana w parterze zabytkowej kamienicy galeria, stała się miejscem prezentacji fotografii wybranych realizacji. Każdą z nich przedstawiono w formie wydruku na piance i umieszczono na tle białych ścian galerii. Niektóre projekty odnajdziemy również w różnych częściach miasta, na słupach ogłoszeniowych. Wystawę można zwiedzać bez wcześniejszych zapisów.
wystawa „Architektinnen.BDA”
fot.: Anna Kotowska
FRAU ARCHITEKT*IN
Interesującą pozycją na mapie festiwalu jest także tymczasowy pawilon BHROX bauhaus reuse, zlokalizowany na środku ruchliwego ronda. Możemy tam obejrzeć wystawę FRAU ARCHITEKT*IN, w skład której wchodzą filmy oraz manifesty. W kwestii poruszanych tam treści to chyba najmocniejszy element z całego festiwalu, dotykający często pomijanych aspektów w projektowaniu miast, feminizmu i dostępności przestrzeni.
Zobaczymy tam wystawę Fem * MAP Berlin 2049 autorstwa zespołu studentek i studentów z Katedry Urbanistyki CUD TU Berlin, która przedstawia feministyczną perspektywę dzisiejszego Berlina, pokazując przykłady, jak mogłoby wyglądać nieseksistowskie miasto.
wystawa „FRAU ARCHITEKT*IN”
fot.: Anna Kotowska
Poszczególne rozdziały, pokazane w formie manifestów dzielą się na 9 części: Wprowadzenie, Pamięć, reprezentacja i polityka, Queer Feministyczne Przestrzenie Dodające Siły, Sąsiedztwa Opiekuńcze, Miasto Nocą (Nightscapes), Mieszkalnictwo z Uwzględnieniem Płci, Feministyczna Perspektywa Poruszania się po Berlinie, Bezpieczeństwo oraz Przestrzenie wykluczenia. Mapę projektu możecie zobaczyć tutaj.
Z kolei prezentowany tam film będący prezentacją projektu badawczego „fem * CITY Berlin - Feminist city of transformed fragments”, wskazuje obszary, które musimy zmienić, by miasto stało się przyjazne dla kobiet. Będzie nim przestrzeń: dostępna, taka, w której wszystkie rodzaje pracy zostaną dostrzeżone, w której takie obszary jak opieka zdrowotna i sport dostaną dodatkowe wsparcie i będą inkluzywne, uwzględnimy udział natury w projektowaniu oraz otworzymy się na pomijane kwestie i historie kobiet. Każdy z nich stał się podstawą do eksperymentalnych działań projektowych dla wybranych obszarów miasta.
wystawa „Fem * MAP Berlin 2049”
fot.: Anna Kotowska
archiwalne dyplomy
Kolejny element stanowi prezentacja prac dyplomowych studentek z lat 1951-1974. Dzięki prowadzonej archiwizacji oraz późniejszej dygitalizacji zbiorów, powstał materiał zawierający wybrane prace w formie makiet i plansz. Pełne zasoby zostały też udostępnione online na stronie architekturmuseum-berlin. Na wystawie możemy również zobaczyć film z 2017 roku pt. „FRAU ARCHITEKT – 100 lat kobiet w zawodzie architekta”, to opowieść dziewięciu architektek urodzonych w latach 1930-1995, które opowiadają o swojej ścieżce kariery w świecie zdominowanym przez mężczyzn, oraz cykl wywiadów Architektki – historia mówiona, który również możemy obejrzeć online. A to tylko mały fragment bogatego programu festiwalu.
BAL Architektek
Z kolei w Polsce, już teraz z niemałym entuzjazmem możemy śledzić działania platformy wymiany i wiedzy pod nazwą BAL Architektek. Temat projektowania z uwzględnieniem potrzeb pomijanych grup przeżywa rozkwit. Coraz więcej z nas potrafi z odwagą opowiadać osobiste historie dyskryminacji dnia codziennego, zaczynając od rozmowy o pracę po wizytę na budowie czy podczas pracy w biurze projektowym. Patriarchat, nie ważne, w jakim kontekście występuje, spycha potrzeby mniejszości, czy słabszych, delikatnych, wrażliwych jednostek na margines, a w przypadku gdy te jednostki zabierają głos, walczą o równość, często są pomijane, wyśmiewane lub są zmuszane do zmiany zachowania, często wbrew swojej woli.
Jak możemy to zmienić? Na pewno przez pokazanie ich siły jako grupy wielu utalentowanych projektantek. To właśnie stało się głównym celem festiwalu, który wyszedł poza mury przestrzeni internetowej i galeryjnej. Kolejnym sukcesem przedsięwzięcia było zaangażowanie uczelni oraz najważniejszych instytucji zajmujących się architekturą i urbanistyką, co dodatkowo podkreśliło jego rangę.
Mam nadzieję, że będąc na fali zachwytu odkrywania coraz to nowych, dotąd nieznanych architektek stworzymy wkrótce podobne wydarzenia w naszych miastach.
