Coraz więcej ruin świeżej daty otacza poznańskie Stare Miasto. Najnowsza i największa to dawny szpital miejski, który straszy obok Starego Rynku. Ledwo ruszyła przebudowa byłej lecznicy, a inwestor wycofał się z przedsięwzięcia. Tylko jeden budynek szpitalnego kompleksu zyskał nowe życie, dwa inne są w przebudowie. Przyszłość wypatroszonej reszty rysuje się w ciemnych barwach.
Poznań może dziś służyć jako sceneria dla postapokaliptycznych filmów nie tylko dzięki intensywnym i słabo skoordynowanym przebudowom ulic śródmieścia oraz Starego Rynku. Przybywa mu też spektakularnych ruin doskonale widocznych z ulic otaczających ścisłe Stare Miasto. Do niszczejących od lat dawnej synagogi i eksponowanej narożnej kamienicy przy Starym Rynku dołączył teraz pokaźny kompleks byłego miejskiego szpitala między ulicami Szkolną, Podgórną i Kozią (pisaliśmy o nim, m.in. tutaj).
Dawny szpital przy ul. Szkolnej w Poznaniu
fot.: Jakub Głaz
jak po nalotach
Zespół historycznych budynków dawnej lecznicy od lat nie ma szczęścia do inwestora, ale teraz można mówić wręcz o katastrofie. Ledwo będąca właścicielem obiektu francuska firma Orpea zaczęła wreszcie przebudowywać go na nowoczesne „centrum opieki senioralnej”, a prace wstrzymano. Orpea postanowiła, że nie będzie już budować nowych centrów opieki w Polsce, a rozgrzebaną inwestycję zamierza sprzedać. Tyle, że – przygotowując się do adaptacji – zdołała w zeszłym roku usunąć znaczną część wewnętrznych murów, stropów i dachu oraz fragmenty elewacji. Budynek wygląda jak po wojennych nalotach – opakowany dla bezpieczeństwa w zieloną siatkę. Zdaje się, że do tego widoku będzie trzeba przywyknąć. Trudno jednak przejść do porządku dziennego nad okolicznościami takiej sytuacji.
Dawny szpital przy ul. Szkolnej w Poznaniu — Widok terenu z ulicy Koziej, po rozbiórkach i wycince drzew. Po lewej — północna elewacja nowej/starej kaminicy przy ul.; Podgórnej, Na wprost — nowa stalowa konstrukcja Kamienicy Wiedeńskiej (za nią — zachowane fasady)
fot.: Jakub Głaz
Szczegóły dotyczące niedoszłej inwestycji opisywaliśmy na początku zeszłego roku, kiedy po wielu zawirowaniach i zwłoce Orpea rozpoczęła wreszcie prace. Przypomnijmy tylko, że wcześniej magistrat poszedł inwestorowi na rękę. Poprzedniczka obecnego właściciela, firma Medi-System, kupiła obszerny kompleks od miasta w 2016 roku za stosunkowo niewielką kwotę 40 milionów złotych. Potencjalna przebudowa obwarowana była bowiem restrykcyjnymi obostrzeniami Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków oraz służb odpowiedzialnych za zieleń. Nie można było zatem wyciąć większości drzew na pokaźnym dziedzińcu, wyburzyć części stojących tam budynków i wybudować parkingu podziemnego.
Dawny szpital przy ul. Szkolnej w Poznaniu — ulica Podgórna. Widok na teren szpitala. Pośrodku ukończona kamienica przy ul. Podgórnej 9 (proj. Easst Architects)
fot.: Jakub Głaz
jedna jedyna
Po sprzedaży miejska konserwator zabytków zmieniła jednak zdanie powołując się na bliżej niesprecyzowane nowe analizy. Miasto zgodziło się też na wycinki zieleni. Chronione budynki wyburzono, a z ponad 50 drzew ostał się jednie pomnik przyrody – dorodny platan. Orpea dostała także zgodę na podziemny parking. Zanim zaczęła prace nad przebudową sprzedała jeszcze dwie kamienice na rogu ulic Szkolnej i Podgórnej wchodzące kiedyś w skład szpitala. Dziś inny inwestor tworzy w nich tzw. Kamienicę Wiedeńską przeznaczoną na mieszkania (pisaliśmy o tym tutaj). Trzeba jednak dodać, że ze starych narożnych budynków zostały jedynie fasady, za którymi powstaje całkiem nowa konstrukcja.
Północna pierzeja ul. Podgórnej w Poznaniu, wizualizacja — Tak ma wyglądać „Kamienica Wiedeńska”, widok z placu Wiosny Ludów, po prawej: ul. Szkolna proj. SPA Biuro Projektowe | Dawny szpital przy ul. Szkolnej w Poznaniu — Narożnik ulic Szkolnej i Podgórnej. „Kamienica wiedeńska” w przebudowie. W głębi po lewej — ukończona kamienica przy ul. Podgórnej 9 (proj. Easst Architects)
źródło: kamienicawiedenska.pl/MOTION STUDIO Z | fot.: Jakub Głaz
Podobnie stało się z innym budynkiem kompleksu, który – jako jedyny (właścicielem jest tu od dawna inny inwestor) – doczekał się nowego życia. Mowa o ukończonej właśnie kamienicy przy ulicy Podgórnej 9 – wybudowanej całkiem od nowa za zachowaną historyczną fasadą (zmieniono jedynie wygląd parteru przeznaczonego teraz na usługi) według projektu poznańskiej pracowni Easst Architects.
Dawny szpital przy ul. Szkolnej w Poznaniu — Ukończona kamienica przy ul. Podgórnej 9 (proj. Easst Architects)
fot.: Jakub Głaz
Obok ma powstać jeszcze od zera inny budynek w miejscu po wyburzonej zupełnie kamienicy (szerzej o zawirowaniach związanych z tą inwestycją pisaliśmy tutaj), ale – mimo budowlanych zapowiedzi – na razie oglądać go można jedynie w licznych reklamach.
Dawny szpital przy ul. Szkolnej w Poznaniu — Nowa kamienica przy ul. Podgórnej 7 w Poznaniu, wizualizacja, proj. Andrzej Leszczyński
© Structure Capital
ruina do kolekcji
Za ile Orpea zamierza sprzedać teraz szpitalny kompleks? Poznańska „Gazeta Wyborcza” informowała przed kilkoma dniami, że może to być ok. 70 milionów złotych. W połączeniu z zyskiem ze sprzedaży narożnej części przekracza to znacznie koszt zakupu nieruchomości od miasta (nawet jeśli uwzględnić wzrost cen i koszty projektu oraz prac rozbiórkowych). O nowym nabywcy, jak dotąd, nie słychać. Nie wiadomo też, czy kompleks nie będzie wyprzedawany po kawałku. Nowa staromiejska ruina może zatem straszyć jeszcze długo, bo – jak się zdaje – konserwator nie ma możliwości i determinacji, by wymusić choćby tymczasowe zadaszenie murów.
Dawny szpital przy ul. Szkolnej w Poznaniu — Centum senioralne w dawnym szpitalu miejskim przy ul. szkolnej W Poznaniu — wizualizacja
proj. SPA Biuro Projektowe © ORPEA
Smutne przykłady dawnej synagogi (działającej do 2011 roku jako pływalnia po niemieckiej przeróbce w czasie wojny) oraz rozpadającej się okazałej kamienicy przy Starym Rynku (róg Szkolnej i Paderewskiego) dowodzą, że budynki będące jeszcze przed kilkunastu laty w jako takim stanie mogą straszyć na Starym Mieście przez dekady. Można się jedynie pocieszać, że potencjalny nowy inwestor wykona, być może, od nowa projekt elewacji szpitala wzdłuż ulicy Szkolnej. Projekt wykonany dla Orpea przez SPA Biuro Projektów nie przywracał bowiem udanych form z drugiej połowy XIX wieku proponując w zamian kompromis o kiepskiej jakości estetycznej.
