W ścisłym centrum Białegostoku na osi Pałacu Branickich może powstać pasaż łączący ulicę Akademicką i Marii Skłodowskiej-Curie. Tam, od 1991 roku dzięki staraniu organizacji kombatanckich stoi Pomnik Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie autorstwa rzeźbiarza Jerzego Grygorczuka. Teraz białostockie organizacje chciałyby, aby miejsce wokół pomnika zyskało większą rangę — z prośbą o zaprojektowanie pasażu zgłosiły się do studentów Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej.
W ramach pracy semestralnej, aż 36 studentów i studentek architektury pierwszego stopnia opracowało koncepcje zagospodarowania pasażu.
Kiedy zwrócono się do nas z prośbą o projekt Pasażu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, było oczywiste, że tematem muszą się zająć nasi młodzi studenci — mówi dziekan Wydziału Architektury Politechniki Białostockiej dr hab. Aleksander Asanowicz.
projekt nowego pasażu zaprezentowano 11 maja 2022 roku na Politechnice Białostockiej
© Politechnika Białostocka
Spośród powstałych 36 prac pracownicy Wydziału Architektury wraz z przedstawicielami organizacji kombatanckich w Białymstoku wybrały trzy projekty autorstwa Magdaleny Budziszewskiej, Tomasza Łaszczuka oraz Jolanty Wilczewskiej. Kolejnym etapem, tak jak w konkursach o formule flamandzkiej było stworzenie przez studentów wspólnego projektu. Pracę nad finalną koncepcją nadzorowali dr Wojciech Niebrzydowski i dr Piotr Łodziński.
do pomnika prowadzi biało-czerwona ścieżka
© Magdalena Budziszewska, Tomasz Łaszczuk, Jolanta Wilczewska
nowy pasaż w Białymstoku
Wynikiem współpracy trójki studentów jest projekt pasażu otaczającego pomnik. Sam monument przedstawiający orła symbolizującego walkę polskich żołnierzy na Zachodzie, studenci umieścili na nieco wyższym postumencie, a w jego sąsiedztwie zaprojektowali miejsca do odpoczynku wraz z zadaszeniem. Do pomnika prowadzi biało-czerwona wstęga umieszczona w chodniku. Całą koncepcję wieczorami akcentuje ledowe oświetlenie.
zadaszenie zaprojektowano z blachy cortenowej
© Magdalena Budziszewska, Tomasz Łaszczuk, Jolanta Wilczewska
Obecnie plac jest szary i mało zauważalny, dla tego chciałam stworzyć projekt, który zwracałby uwagę przechodniów. Jego głównym elementem jest biało-czerwona wstęga. Barwy narodowe dodają koncepcji powagi. Natomiast zaprojektowane zadaszenie ma zaciekawić i wprowadzić ekspresję — mówi współautorka Magdalena Budziszewska.
pasaż ma łączyć ulicę Akademicką i Marii Skłodowskiej-Curie
© Magdalena Budziszewska, Tomasz Łaszczuk, Jolanta Wilczewska
biało-czerwona ścieżka
Młodzi architekci skupili się także na rozwiązaniach technicznych i materiałowych, zastosowali między innymi blachę cortenową w kolorze miedziano-brązowym. Sam pasaż miałby być wyłożony czerwoną kostką i płytami z jasnego kamienia bądź betonu. Wszystko po to, by widoczne kontrasty przyciągały wzrok przechodniów.
i Marii Skłodowskiej-Curie.
© Magdalena Budziszewska, Tomasz Łaszczuk, Jolanta Wilczewska
Biało-czerwona wstęga tworzy rodzaj ścieżki, która zaprasza do wejścia na pasaż i zapoznanie się z historią, jaką symbolizuje istniejący już pomnik. Chcieliśmy, aby ta koncepcja była bardzo dynamiczna i prowadziła nas przez ten plac i upamiętnioną tu historię — wyjaśnia Jolanta Wilczewska z zespołu projektowego.
prezentacja projektu, od lewej: Jolanta Wilczewska, Magdalena Budziszewska, Tomasz Łaszczuk
fot.: Paweł Jankowski
młodzi projektują
Studenci czwartego semestru byli zaskoczeni, że tak szybko będą mieli szansę projektować zmiany w centrum Białegostoku, a w dodatku, że będą mieli okazję konfrontować swoje wizje z oceną osób bardzo zaangażowanych w kultywowanie tradycji polskiego oręża.
Nie spodziewałam się, że na drugim roku studiów będziemy pracować nad takim projektem. Polecam studia na architekturze, bo otwierają drzwi i oczy każdemu studentowi — dodaje Jolanta.
organizacje kombatanckie liczą, że projekt powstanie do 2024 roku
© Magdalena Budziszewska, Tomasz Łaszczuk, Jolanta Wilczewska
Zmiana postumentu pierwotnego pomnika wymagałaby zgody autora monumentu — rzeźbiarza Jerzego Grygorczuka, a sam projekt może posłużyć do realizacji finałowej przebudowy pasażu, bądź stać się inspiracją do projektu, jakie zaakceptują ostatecznie władze miasta.
Organizacje kombatanckie w Białymstoku wraz z pułkownikiem Bogdanem Toporem, prezesem Zarządu Oddziału Krajowego Związku Byłych Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, liczą na wsparcie władz miasta i realizację projektu do 2024 roku — wtedy w maju mija osiemdziesiąta rocznika bitwy pod Monte Cassino.
