Największy w kraju, pierwszy po wojnie w mieście. Taki ma być poznański Teatr Muzyczny. Cztery lata po konkursie architektonicznym rusza przetarg na wykonawcę inwestycji, która znacząco zmieni wygląd śródmieścia. Obiekt według projektu Atelier Loegler Architekci może być gotowy na siedemdziesięciolecie teatru.
Decyzja o przetargu na pewno ucieszyła twórców i miłośników poznańskiego Teatru Muzycznego, który od lat nie może doczekać się nowej siedziby. Od chwili powstania w 1956 roku kulturalna placówka gnieździ się w substandardowych warunkach w ciasnych pomieszczeniach Domu Żołnierza przy ul. Niezłomnych. Przez lata poziom artystyczny dawnej Operetki (taką nazwę nosił teatr do 1972 r.) dorównywał zresztą jakością zajmowanym przez artystów pomieszczeniom. Jednak przez ostatnią dekadę, pod nowym kierownictwem (dyr. Przemysław Kieliszewski) Muzyczny wypłynął twórczo na szerokie wody, stawiając na starannie dopracowane musicale. Był zatem poważny powód, by w 2019 roku urządzić konkurs architektoniczny na nową siedzibę (szerzej pisaliśmy o nim i o zwycięskiej pracy tutaj).
lokalizacja nie do przeoczenia
Na nowy budynek miasto przeznaczyło eksponowaną działkę w historycznym śródmieściu obok ronda Kaponiera, przy torach kolejowych prowadzących do pobliskiego Dworca Głównego, pomiędzy zabytkowymi akademickimi budynkami tzw. Forum Cesarskiego — reprezentacyjnej dzielnicy z początków XX wieku. W konkursie wygrała dynamiczna i bardzo charakterystyczna forma zaproponowana przez krakowską pracownię Romualda Loeglera (Atelier Loegler Architekci).
Teatr Muzyczny w Poznaniu — wizualizacja poglądowa — elewacja zachodnia granicząca z terenami kolejowymi, widok z ul. Roosevelta
proj. Atelier Loegler Architekci
Praca zdystansowała spokojniejsze projekty pracowni: JEMS Architekci (II miejsce) oraz ARPA Jerzy Gurawski (III miejsce). W werdykcie sędziowie konkursu najwyżej ocenili
sposób odniesienia się do otaczającej zabudowy oraz kształt bryły wpisującej się w panoramę dzielnicy śródmiejskiej. Sąd zwraca uwagę na otwartość wyrazistej formy, zapraszający charakter foyer i estetykę strefy wejściowej.
Projekt budowlany był gotowy dwa lata po konkursie, w 2021 roku. Rozpoczęcie inwestycji opóźniało się jednak z powodów finansowych. Rok temu w kwietniu Miasto Poznań podpisało zatem z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego umowę o współprowadzeniu teatru, by skorzystać także z funduszy ministerialnych. Wreszcie, w poniedziałek 29 maja, w wyjątkowo zgodnym nastroju wystąpili przedstawiciele miasta i powiatu (KO), poseł i posłanka obozu rządzącego oraz reprezentant SLD. Ogłosili, że w tym tygodniu rusza przetarg na generalnego wykonawcę inwestycji w trybie doprojektuj i wybuduj (zgodnie z koncepcją i projektem budowlanym pracowni Loeglera).
Teatr Muzyczny w Poznaniu — wizualizacja poglądowa — fragment foyer
proj. Atelier Loegler Architekci
Jeśli postępowanie zakończy się bez problemów do grudnia, nowa siedziba ma szansę powstać do końca 2026 roku. Miasto przeznacza na inwestycję 165 mln złotych, MKiDN – 115 mln, a Powiat Poznański – 15 mln (łącznie 295 mln zł.). Co stanie się, jeżeli te finanse okażą się zbyt skąpe? Politycy wyrażali nadzieję, że w staraniach o uzupełnienie brakującej kwoty pomoże obecna na poniedziałkowym briefingu posłanka Jadwiga Emilewicz, sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej i członkini rady Teatru Muzycznego.
muzyka i retencja
Jak dokładniej będzie wyglądać pierwszy budynek teatralny wybudowany od zera w powojennym Poznaniu? Przy ul. Święty Marcin między torami a Akademią Muzyczną powstanie wyrazista forma przekryta nieregularnym łamanym dachem. Przeszklone elewacje zostaną ożywione swobodną kompozycją ukośnych pionowych podziałów (wideo sprzed trzech lat pokazujące działkę pod zabudowę oraz wizualizacje można obejrzeć na YT). Część dla widzów z wielofunkcyjnym foyer i placem przed budynkiem znajdzie się przy Świętym Marcinie i ul. Skośnej, pośrodku przewidziana jest główna sala dla tysiąca dwustu osób, a od południa — sale prób, pomieszczenia techniczne i biurowe oraz magazyny. Na dolnym poziomie powstanie sala kameralna na 300 osób. Planowana jest też przestrzeń na koncerty dla 150 słuchaczy oraz restauracja z salą bankietową.
Teatr Muzyczny w Poznaniu — wizualizacja poglądowa — widok dzienny elewacji zachodniej
proj. Atelier Loegler Architekci
W ramach inwestycji może też powstać Park Wody i Muzyki ze zbiornikiem zasilanym wodą spływającą z obszernych połaci dachu teatru. Wąski, długi zieleniec przewidziany jest za częścią administracyjną teatru, w klinie między torami i przedłużoną przy okazji inwestycji ul. Skośną (dziś są tam parkingi, garaże i baraki). Park sięgać ma zatem na południu terenu dworca i kończonego obecnie kwartału zabudowy między ulicami Składową i Towarową z najwyższym budynkiem mieszkalnym w mieście (73 m). Wszystkie obiekty, realizowanego od 2003 roku kompleksu są autorstwa Pracowni Architektonicznej Ewy i Stanisława Sipińskich.
Teatr Muzyczny w Poznaniu — wizualizacja poglądowa — ukształtowanie bryły,
ilustracja z pracy konkursowej; po lewej: Święty Marcin, po prawej: obszar przyszłego parku między ul. Skośną i torami PKP
proj. Atelier Loegler Architekci
rozpoznawcza czerwień
Niestety w poniedziałek nie pokazano nowych dopracowanych wizualizacji i rzutów teatru, zatem ocena zamiarów projektowych musi nadal opierać się o materiały konkursowe oraz kilka nowych informacji przekazanych mediom. Pewne jest jedno: spektakularna, zadziorna forma stanie się zauważalnym i silnym akcentem w przestrzeni śródmieścia, eksponowanym mocno od strony torów i Kaponiery. Wpłynie też znacząco na sylwetę Forum Cesarskiego z dominującą nad nim dzisiaj wieżą dawnego zamku cesarskiego (Centrum Kultury Zamek).
Zdaniem projektanta charakterystyczna i silna forma ma prowadzić dialog ze stojącym po drugiej stronie torów, równie nieszablonowym biurowcem Bałtyk autorstwa pracowni MVRDV (realizacja: 2017 r.). Dialog ten będzie jednak prowadzony na tym samym poziomie tylko wtedy, gdy jakość użytych materiałów, detali i ogólnego wykonawstwa będzie tak wysoka, jak w przypadku Bałtyku i sąsiedniej zabudowy sprzed ponad wieku. Każda pozorna oszczędność lub „odpuszczenie” poziomu szczegółowych rozwiązań może fatalnie wpłynąć na odbiór tak wyrazistego i trudnego w realizacji budynku.
Teatr Muzyczny w Poznaniu — wizualizacja poglądowa — widownia o znacznej głębokości silnie oddziałującej czerwonej barwie
proj. Atelier Loegler Architekci
Co znajdziemy we wnętrzach? Po konkursie ich projekt uległ wielu modyfikacjom i uszczegółowieniom. Wiadomo jednak, że nadal będzie dominować w nich kontrowersyjna karminowa barwa ścian i wykończenia — zarówno w obszernym foyer, jak i sali teatralnej. Użyty w tych wnętrzach kolor to już znak rozpoznawczy Romualda Loeglera, który podobnie rozwiązał wnętrza krakowskiej Opery i rozbudowanego Teatru Polskiego w Szczecinie (obecnie trwają w nim finalne prace). Z nowych informacji wynika, że bardzo starannie opracowano kwestie dostępności i ułatwień dla osób z niepełnosprawnościami. Wiadomo też, że funkcjonalne poprawki wprowadzono w obrębie sceny z szybkimi, dwupoziomowymi zapadniami, głębokimi kulisami i obrotową sceną.
drgawki i hałasy
Nowa siedziba poznańskiego Teatru Muzycznego pozwoli na realizację bardzo ambitnych zamiarów artystycznych i pomieści ponad trzy razy więcej widzów niż obecna sala. Będzie przy tym największą tego typu placówką w kraju z kubaturą sięgającą 170 tys. metrów sześciennych, na terenie o powierzchni ponad 6 tys. metrów kwadratowych. Dzięki centralnej lokalizacji Teatr wpłynie też na ożywienie zachodniej części ścisłego śródmieścia przy wyjątkowo nieprzyjaznym rondzie Kaponiera. Jest też szansą dla przebudowywanej obecnie ulicy Święty Marcin: może stać się atrakcyjnym punktem docelowym dla pieszych, którzy dziś mijają te okolice nielicznie i jedynie „tranzytem” w drodze na tramwaj lub dworzec.
Teatr Muzyczny w Poznaniu — wizualizacja poglądowa — widok ze sceny na widownię
proj. Atelier Loegler Architekci
Atutem lokalizacji jest też niemal bezpośrednie sąsiedztwo dworca (ponad 40 proc. widzów przyjeżdża spoza Poznania) oraz tramwajowego węzła na Kaponierze. Bliskość torów kolejowych i związanych z nimi drganiami oraz hałasem będzie jednak sporym wyzwaniem dla projektantów i akustyków. Wrażliwości wymagać będą też kwestie przyrodnicze. Na terenie przewidzianym pod nowy teatr rośnie kilkanaście dorodnych drzew, które — jak zapowiada Miasto — mają zostać przesadzone gdzie indziej „w miarę możliwości”.
