Dominika Bednarek i Magdalena Zając, studentki piątego roku architektury na Politechnice Wrocławskiej wzięły udział w międzynarodowym konkursie Tactical Urbanism Now, którego celem było zaprojektowanie zrównoważonych, bezpiecznych, dostępnych i sprzyjających integracji przestrzeni publicznych w miastach. Ich projekt dotyczący wykorzystania potencjału rzeki Odry oraz wsparcia dzikiej przyrody we Wrocławiu znalazł się na liście finałowej!
Organizatorzy konkursu — platforma Terraviva Competitions zachęcali uczestników do nieszablonowego myślenia i eksperymentowania, mającego na celu poprawę warunków miast w których żyjemy.
Punktowane były rozwiązania zdolne do przekształcania niewykorzystanych obszarów miasta, zaniedbanych działek, czy istniejących już przestrzeni publicznych o ukrytym potencjale. Zachęcano także do korzystania z koncepcji miasta piętnastominutowego. Podkreślano także skalę, modułowość i elastyczność projektu, jako czynników wpływających na udany projekt. Ważne były również aspekty estetyczne — zastosowanie odpowiednich kolorów, tekstur i kształtów.
Projekt Człowiek – Miasto – Rzeka, plan zagospodarowania terenu
© Dominika Bednarek, Magdalena Zając
Polki w finale konkursu
Nadesłane na konkurs prace oceniało międzynarodowe, ośmioosobowe jury w składzie: Huicheng Zhong (Atelier Scale, Stany Zjednoczone), Sarah Siegel (HAPA Colaborative, Kanada), Jokin Satniago (LEKU Studio, Hiszpania), Rossella Ferorelli (Comune di Milano, Włochy), Marcos Coronel (Pico Colectivo, Wenezuela), Delfina Bolla (SMOD, Argentyna), Selim Atak (atölyemekan, Turcja), Emiliano Berni (2XM Studio, Włochy).
I Nagrodę otrzymał projekt One Line Santa Cruz del Islote, autostwa zespołu z Kolumbii w składzie: German Paipa, Johana Martinez, Ana Garzon Soto, Sergio Cortes Aya, Andres Paipa. II Nagroda powędrowała do YiWei Chen z Chin za projekt Bubble union, a III Nagroda przypadła zespołowi z Niemiec w składzie: Moritz Hahn, Mark Balint za projekt SPAiCEPILOTA23. Jury przyznało także cztery wyróżnienia specjalne, dziesięć wyróżnień honorowych i ogłosiło listę finalistów. To właśnie na tej liście znalazł się projekt HUMAN-CITY-RIVER RELATION autorstwa studentek Politechniki Wrocławskiej. Koncepcja została wykonana w ramach kursu „Planowanie przestrzenne”, prowadzonego przez dr Marzenę Heliak-Rużyłę.
jako obszar projektowy autorki wybrały rzekę Odrę we Wrocławiu
© Dominika Bednarek, Magdalena Zając
człowiek – miasto – rzeka
Rzeka jest elementem spajającym miasto, stanowi naturalną oś wpływającą bezpośrednio na jego urbanistykę i ukształtowanie. Rola wody w tkance miejskiej jest wieloaspektowa. Dobrze wykorzystana i traktowana z szacunkiem może przynieść liczne korzyści. Warto jednak pamiętać, że istnieją również pewne wyzwania i ryzyka związane z występowaniem rzeki w mieście, takie jak powodzie, zanieczyszczenie wód, degradacja ekosystemów — mówią Dominika i Magdalena.
Jako modelową lokalizację studentki wybrały Wrocław i rzekę Odrę. Ich celem było stworzenie ciągu biologicznego i zagospodarowanie terenów nadbrzeżnych. Teren projektowy znajdujący się w pobliżu Mostu Grunwaldzkiego łączy ze sobą pobliskie atrakcje związane z florą i fauną. Kluczowymi aspektami projektu było zapewnienie bezpieczeństwa i dostępności dla wszystkich mieszkańców.
Przestrzenie publiczne projektowane dla ogółu nie mogą nikogo wykluczać, muszą oferować rozwiązania w pełni inkluzywne. Skupiłyśmy się również na zrównoważeniu i odporności, tak by projekt odpowiadał na wyzwania klimatyczne, z jakimi obecnie się borykamy — dodają autorki.
przykład wprowadzonych funkcji na terenie projektowym
© Dominika Bednarek, Magdalena Zając
wsparcie dzikiej przyrody w mieście
Projekt podkreśla ważną rolę ekologiczną rzek, które stanowią siedlisko różnorodnych gatunków roślin i zwierząt. Rzeki i ich ekosystemy mogą wspomagać bioróżnorodność miejską i zachować unikalne gatunki ryb, ptak i płazów. Warto też podkreślić wagę procesów filtracji i oczyszczania wód rzecznych, które poprawiają jakoś środowiska w mieście. Studentki zaproponowały więc rozwiązania, które mają wspierać przyrodę. Są to między innymi: pływające wysypy z podwodnym systemem pomiaru zanieczyszczenia, wyspy lęgowe, hotele dla owadów umieszczone w starych pniach drzew, domki lęgowe dla kaczek i budki dla ptaków. Kolejne z zastosowanych zabiegów projektowych między innymi zbiornik retencyjny przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka występowania suszy oraz minimalizują zjawisko miejskiej wyspy ciepła.
studentki stworzyły m.in. ciąg rekreacyjno-wypoczynkowy
© Dominika Bednarek, Magdalena Zając
rekreacja nad Odrą
Rzeki to także atrakcja dla mieszkańców miasta. Ich nadbrzeża często stanowią miejsca spotkań, a także przestrzeń do wytchnienia i oderwania się od zgiełku. Studentki postanowiły wykorzystać ten aspekt, tworząc ciąg rekreacyjno-wypoczynkowy dla wszystkich grup społecznych. W tym celu zaprojektowały między innymi ścieżki spacerowe wykonane z modułów, platformy do obserwacji ptaków i przestrzeń sensoryczną, oddziaływająca na wszystkie zmysły.
W projekcie ważną rolę odgrywa również edukacja i zwiększanie świadomości społecznej na temat roli rzeki w mieście. Odpowiednia wiedza może bowiem uchronić nas od katastrof ekologicznych — podkreślają młode architektki.
Dla tego na terenie znajduje się Centrum Edukacji Naturalnej oraz tablice informacyjne.
Rzeka może również usprawnić komunikację miejską — autorki wprowadziły tramwaj wodny, ścieżki pieszo-rowerowe oraz kolejkę linową. Studentki wskazały także na wykorzystanie rzeki do turystki wodnej, co przyczyni się rozwoju branży turystycznej i wygeneruje korzyści gospodarcze dla miasta.
