Zieleń miejska to bardzo ważny element budujący miasto. To ona sprawia, że aglomeracje są przyjaźniejsze, wprowadza bioróżnorodność, chroni przed przegrzewaniem ulic i budynków, oczyszcza powietrze. Jednak gwałtowne oraz szybkie tempo inwestowania często prowadzi do zanikania zielonej struktury. Niemal każdy skrawek ziemi zostaje sprzedany pod nowe inwestycje. Próbą zachowania zieleni, przy dynamicznym tempie inwestowania i dogęszczania tkanki miejskiej jest projekt Sabriny Tkaczuk z Politechniki Śląskiej. Poznajcie Parkowiec.
Sabrina Tkaczuk jako przykład szybko rozrastającego się miasta wybrała Londyn. W stolicy Wielkiej Brytanii liczba inwestycji wciąż rośne. Aktualnie w trakcie budowy jest 541 obiektów (dla porównania w 2019 roku było ich 76). Większość to budynki powyżej dwudziestu pięter. Tak gwałtowne i szybkie tempo inwestowania prowadzi do zanikania zieleni, gdyż duża część ziemi zostaje sprzedana deweloperom i inwestorom. Czy i jak można zaradzić zanikaniu zieleni w mieście? Tej odpowiedzi szukała studentka Politechniki Śląskiej w ramach pracy magisterskiej pod kierunkiem dr. Damiana Radwańskiego, tworząc Parkowiec.
zieleń i zabudowa w Londynie w 1800 i 2020 roku
© Sabrina Tkaczuk
wielowarstwowa struktura parkowa
Parkowiec to obiekt w formie wielowarstwowej struktury parkowej będący próbą przywrócenia zielonych skwerów, parków, placów na terenach, w których ostatnie zielone oazy ustąpiły miejsca budowlom z betonu, stali i szkła. Na cele projektu architektka wybrała działkę w centrum Londynu w dzielnicy Aldgate. Teren ten jest zorientowany północ-południe, z lekkim odchyleniem w stronę zachodu, co daje bardzo dobrą ekspozycję na słońce. Autorka od strony północno-wschodniej zaprojektowała plac gospodarczy wraz z wjazdem do kondygnacji podziemnej — technicznej. W części zachodniej zaproponowała plac spotkań, jako przedłużenie istniejącego skweru.
Główne wejścia do Parkowca umieściła od strony wschodniej oraz zachodniej.
Parkowiec to wielopoziomowa struktura parkowa
© Sabrina Tkaczuk
las w mieście
Autorka postanowiła przetransponować strukturę lasu na strukturę projektowanego budynku. Warstwy lasu systematyzują, układają i nadają wysokości poszczególnym kondygnacjom obiektu. Projektowane przestrzenie zostały zróżnicowane pod względem struktury, funkcji, architektury i kształtowania zieleni.
Jako główną ideę opartą na zasadzie kontrastu zastosowałam odwrócenie dotychczasowych sposób i schematów na łączenie architektury i zieleni — nie projektuje się zatem zieleni w architekturze, lecz architekturę w zieleni. Budynek jest ramą, podporą dla zieleni — to ona tutaj gra nadrzędną rolę, a nie jest dodatkiem. Uzupełnieniem staję się architektura, która wraz z zielenią tworzy utracony zielony krajobraz miejski — mówi Sabrina Tkaczuk.
układ, konstrukcja i planowość budynku wynika z zagospodarowania zielonych stref
© Sabrina Tkaczuk
zieleń tworząca architekturę
Projekt jest zarysem przedstawienia całej struktury budynku zaprojektowanego pod zieleń. Jego układ, konstrukcja oraz planowość wynika z zagospodarowania zielonych stref. Umieszczenie komunikacji pionowej w dwóch trzonach po przeciwległych stronach obiektu, pozwoliło autorce na stworzenie innowacyjnej konstrukcji, która uwalnia przestrzeń od słupów. Dzięki temu uzyskała elastyczność kształtowania wnętrza, geometrii poziomów zieleni oraz prowadzenia podwieszonych platform tworzących ścieżki.
w części zachodniej działki jest plac spotkań, będący przedłużeniem istniejącego skweru
© Sabrina Tkaczuk
Konstrukcja Parkowca nie tylko buduje jego przestrzenną strukturę, ale dodatkowo tworzy miejsce dla zieleni. Żelbetowe trzony, które zostały zlokalizowane na dwóch krańcach budynku pełnią funkcję głównych nośników. Na ich zewnętrznych ścianach autorka oparła dwie belki konstrukcyjne. Taki układ tworzy formę przestrzennej skrzyni, która zapewnia odpowiednie usztywnienie obiektu i pozwala na zrezygnowanie ze słupów. Dodatkowo skrzynia ta jest wzmocniona poprzecznymi belkami, które stanowią podparcie dla stropów.
konstrukcja tworzy żelbetowe skrzynie
© Sabrina Tkaczuk
Mając na uwadze różnorodność struktury oraz przeznaczenia zieleni w budynku przy fasadzie od strony wewnętrznej architektka zamontowała specjalne rolki — dwie z siatkami cieniującymi o przezierności 25 i 50 procent. Trzecia rolka zawiera ekran energetyczny wysokiej przeźroczystości, dla podtrzymania odpowiedniego mikroklimatu. Głównym tworzywem obiektu jest zieleń, która została zróżnicowana ze względu na przeznaczenie i wysokość kondygnacji.
ścieżka aktywności
© Sabrina Tkaczuk
rekreacja w otoczeniu zieleni
Po przeprowadzeniu analizy dostępnych aktywności w parkach oraz skwerach miejskich, autorka, wyznaczyła program funkcjonalno-przestrzenny Parkowca. Wyróżniła sześć głównych struktur: plac, schody, pawilony, łąka, ścieżka i elementy wodne, którym odpowiednio nadała formy rekreacji zarówno biernej, jak i aktywnej. Dzięki temu każda zaprojektowana przestrzeń Parkowca pełni inną funkcję, adekwatną dla przypisanych aktywności. Po wyznaczeniu i zbudowaniu programu i wpisaniu go w odpowiednie struktury zieleni i przestrzeni architektka stworzyła mapę aktywności dostępnych w obiekcie. Mapa ta wskaże użytkownikom sposoby na spędzenie wolnego czasu w Parkowcu.
