Maja Stankowska, absolwentka architektury Politechniki Wrocławskiej podjęła wyzwanie międzynarodowego konkursu „El Pantà de Sau. A beacon for cultural heritage” organizowanego przez Larsen Liverpool. Zadaniem było zaprojektowanie budynku nad sztucznym zalewem, który skrywa hiszpańską wioskę Sant Romà de Sau. Praca Polki będąca projektem ośrodka interpretacji dziedzictwa kultury otrzymała wyróżnienie honorowe.
z tafli wody wyłania się wieża kościoła
© Maja Stankowska
zalana wioska
Jako miejsce projektowe organizatorzy wybrali hiszpańską dolinę El Pantà de Sau. Teren obecnie zalany wodą, dawnej mieścił wioskę Sant Romà de Sau. Jedyną widoczną po niej pozostałością jest wystająca ponad taflę wody wieża kościelna. Obecnie ten zbiornik wodny, jest jednym z wielu, które dostarczają wodę do Barcelony. Zbiornik znajduje się w Parku Narodowym Les Guilleries — chronionym obszarze górskim rozciągającym się na 8300 hektarach w Katalonii.
widok na zalew z lotu ptaka
© Maja Stankowska
Wyzwaniem konkursowym było zaprojektowanie obiektu, charakterystycznego punktu, który zachęci do odwiedzania okolicy i będzie służył jako miejsce spotkań. Proponowany obiekt miał również zapewniać przestrzeń do medytacji i refleksji dla odwiedzających i lokalnej społeczności, tak aby mogli, chociaż na chwilę zapomnieć o problemach podziwiając przyrodę i otaczający krajobraz.
projekt ośrodka interpretacji dziedzictwa kultury, masterplan
© Maja Stankowska
wyróżnienie honorowe dla Polki
Zgłoszone prace oceniało jury w składzie: Ryan Wenham, Marc Prats Nuñez, Daniela Pico Perez, Isabella D'ippoliti, Connah O'Neill. Przyznali oni Nagrodę Główną zespołowi w składzie: Jiayun Xu, Sixing Huang, Haoyang Guo z Niderlandów, za projekt pt. Route towards the Church. Nagrodę Publiczności otrzymała praca pt. A vernacular beacon in Panta de Sau autorstwa zespołu z Francji w składzie: Selin Loss, Seungdo Choi i Mathilde Seiller. Jury przyznało również pięć wyróżnień oraz pięć wyróżnień honorowych, pośród których znalazł się projekt autorstwa Mai Stankowskiej pt. El Pantà de Sau. Ośrodek interpretacji dziedzictwa kultury.
aksonometria projektowanego ośrodka
© Maja Stankowska
architektura skłaniająca do refleksji
Celem pracy absolwentki Politechniki Wrocławskiej, będącej jednocześnie pracą inżynierską wykonaną pod kierunkiem dr Marka Lambera było zaprojektowanie ośrodka interpretacji dziedzictwa kultury, który zapewni dodatkową atrakcję w okolicy, przy jednoczesnym poszanowaniu jej aktualnego wyglądu i wartości.
Freeman Tilden, autor „Interpretacji dziedzictwa” napisał: „Głównym celem interpretacji nie jest nauczanie, lecz pobudzanie do myślenia”. To właśnie tę myśl powinny odzwierciedlać obiekty z funkcją interpretacji dziedzictwa kultury. Powinny zapewniać przestrzeń, która wprowadzi człowieka w poczucie obcowania z czymś wyjątkowym. Odgrywają one istotną rolę w kształtowaniu ludzkiej wrażliwości na przedmioty dziedzictwa kultury oraz na ich wartość historyczną. W swojej pracy zaproponowałam budynek, który stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób architektura może pobudzać do myślenia, skłaniać do refleksji, a jednocześnie wpisywać się w otoczenie i stanowić z nim jednolitą całość — mówi Maja Stankowska.
punkt widokowy
© Maja Stankowska
nowy budynek i marina
Do stworzenia projektu wykorzystałam szkic układu urbanistycznego Sant Romà de Sau wykonany przez byłego mieszkańca wsi. Ta subiektywna mapa stała się podstawą do zaprojektowania układu przestrzennego budynku oraz ścieżki — mariny prowadzącej
w stronę wieży, która ilustruje metaforyczną drogę do nieistniejącej już wsi — opowiada autorka.
Proponowany obiekt został umieszczony na brzegu sztucznego zbiornika wodnego — na osi łączącej istniejący szlak z wieżą. Autorka osadziła go w taki sposób w terenie, aby wzrok odwiedzających znajdował się nieco powyżej najwyższego poziomu wody, zapewniając przestrzeń sprzyjającą niezakłóconej kontemplacji naturalnego krajobrazu oraz chwilę wytchnienia od codzienności. Sama forma projektowanego budynku jest prosta i horyzontalna, a jego południową elewację stanowią podłużne okna, dzięki którym w nocy budynek rozświetla okolicę, a w dzień znika pośród gór.
Młoda architektka projektując, nawiązała do twórczość japońskiego projektanta Kenya Haryego, autora wielu publikacji na temat architektury zmysłowej oraz „teorii sensorycznej wrażliwości”.
Ta idea kształtowania przestrzeni świetnie pasuje do obiektów o funkcji ekspozycyjnej. Mój budynek uwrażliwia odbiorcę na okolicę poprzez oddziaływanie na jego zmysły. Nakierowuje wzrok użytkownika na najważniejszy punkt w okolicy — wieżę, za pomocą różnych rozwiązań perspektywicznych. Zapewnia szerokie spektrum odczuwania przestrzeni dzięki zabiegom formalnym — tłumaczy Kaja.
w nocy budynek rozświetla okolicę
© Maja Stankowska
architektoniczna latarnia
Obiekt nawiązując do tytułu konkursu stanowi „architektoniczną latarnię”.
W pracy zaproponowałam podejście do tematu w sposób metaforyczny. Pomysł polega na zachowaniu głównej funkcji latarni, jaką jest przesyłanie informacji za pomocą sygnałów świetlnych, ale odejściu od jej charakterystycznej, wertykalnej orientacji. Przez wzgląd na dominantę, jaką jest wieża kościelna, projektowany obiekt nie stanowi dla niej konkurencji. Tworzy za to uzupełnienie naturalnego krajobrazu o wartości edukacyjno-kulturowe zawarte w horyzontalnej bryle ukrytej w terenie w dzień, a jaśniejącej w nocy — dodaje autorka.
rzut poziomu 0.
© Maja Stankowska
punkt orientacyjny i miejsce spotkań
Budynek stanowi tło dla lokalnych wydarzeń i naturalnego krajobrazu, jest punktem orientacyjnym dla turystów i lokalnej społeczności. Na poziomie terenu widnieją jedynie dwie ściany kierujące wzrok zwiedzającego na ważne punkty widokowe, natomiast pod ziemią, zaprojektowana została przestrzeń o wyciszonym charakterze i otwartym układzie przestrzennym, które jak twierdzi autorka zapewniająca czyste połączenie z duchem miejsca.
ośrodek zagłębiony jest w ziemi
© Maja Stankowska
Poprzez częściowe zagłębienie w terenie obiekt wykorzystuje naturalne właściwości grzewcze ziemi, co ułatwia kontrolę klimatu wewnątrz oraz przyczynia się do znacznego obniżenia kosztów jego eksploatacji. Jak tłumaczy projektantka, masa termiczna ziemi zapewnia duże korzyści termoizolujące. Budynek wykonany został w konstrukcji żelbetowej uzupełnionej o lokalne materiały wykończeniowe oraz wyposażony w system wentylacji z odzyskiem ciepła, oraz w zbiornik retencyjny zbierający deszczówkę.
Przedstawiona przeze mnie koncepcja stanowi próbę zapewnienia przestrzeni, która skłoni odwiedzających do własnej analizy okolicy oraz indywidualnego interpretowania jej podwójnego charakteru — podsumowuje Maja Stankowska.
