„Ciemność w architekturze — architektura w ciemności” praca dyplomowa Agnieszki Roś, absolwentki Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, otrzymała wyróżnienie w konkursie „Dyplom Roku OW SARP”.
Praca wykonana pod kierunkiem Macieja Miłobędzkiego to propozycja obserwatorium astronomicznego usytuowanego na terenie Izerskiego Parku Ciemnego Nieba. Projekt stanowi dopełnienie parku, w którym odbywają się obserwacje nieba i zajęcia edukacyjne, jednak brakuje tam obiektu przeznaczonego specjalnie do tych celów.
Projekt zlokalizowany jest na polanie o lekkim spadku gruntu. Ingerencja w teren została zminimalizowana dzięki wzniesieniu budynku za pomocą słupów o jedną kondygnację ponad poziom gruntu. Przejście, które powstało w ten sposób jest początkiem drogi dydaktycznej — doświadczania światła i ciemności. Otacza ją ogród roślin cieniolubnych. Do budynku prowadzi spiralna klatka schodowa umiejscowiona w północnej, najdalszej części obiektu. Wydłużona forma bryły sprzyja kształtowaniu ścieżki edukacyjnej, wzdłuż której doświadczyć można różnych wrażeń świetlnych.
Wizualizacja obserwatorium, widok z góry
© Agnieszka Roś
Obserwatorium składa się z części nieogrzewanej o ażurowej, filtrującej światło, drewnianej elewacji z wysokim pomieszczeniem kadrującym fragment nieba, oraz z ogrzewanej części z salami obserwatorium. Przestrzeń dookoła budynku przeznaczona jest na wystawy związane z astronomią. Część funkcjonalna — kopuła obserwacyjna i audytorium — znajduje się na końcu drogi wiodącej przez budynek. Dojście do tej strefy tworzą przestrzenie o większym zaciemnieniu przeplatające się z jaśniejszymi częściami.
Wizualizacja obserwatorium, elewacja
© Agnieszka Roś
Odbiór przestrzeni budynku różni się w zależności od pory dnia i warunków atmosferycznych. Rano, promienie światła zaczynają przenikać do wnętrza przez wschodnią ścianę, a wąskie strugi, padające pomiędzy deskami elewacji, układają się wzdłuż korytarza w regularny wzór. W południe większa część budynku jest zatopiona w cieniu, z kolei w godzinach popołudniowych światło wpada przez otwór oculusa. Budynek posiada minimalną ilość źródeł światła sztucznego, co ułatwia obserwację rozgwieżdżonego nieba.
Dyplom porusza problem zanieczyszczenia świetlnego, próby ochrony ciemności nieba oraz promuje obserwacje astronomiczne.
oprac.: Dobrawa Bies
Ilustracje dzięki uprzejmości Agnieszki Roś
