Adriana Hęglewicz, studentka architektury Uniwersytetu w Lund w Szwecji, na przykładzie znajdującej się w Szczecinie wyspy Łasztownia, postanowiła podjąć temat postindustrialnych terenów położonych często w strategicznych punktach wielkich miast. Jej propozycja to przywrócenie wyspy mieszkańcom i przekształcenie jej w przyjazne tętniące życiem miejsce.
Projekt nazwany Island back to people powstał jako praca magisterska pod kierunkiem Andreasa Olssona, architekta i profesora zrównoważonego projektowania urbanistycznego.
waterfront Szczecina
© Adriana Hęglewicz
W wielu miastach poprzemysłowych związek między wodą a miastem zmieniał się na przestrzeni lat. Nasze potrzeby są teraz inne, a co za tym idzie, charakter i sposób użytkowania tych miejsc zmieniał się wraz z upływem czasu. Od obszarów o dużej mocy produkcyjnej i rozwoju przemysłowym, do źródeł centrów społecznych, rekreacji i aktywności na świeżym powietrzu — opowiada Adriana Hęglewicz.
przywrócenie Łasztowni mieszkańcom
Projekt Island back to people, przedstawia wizję nowej, odrodzonej wyspy, wpisującej się w proces rewitalizacji, która pierwotnie była sercem przemysłowej potęgi miasta, tworząc tożsamość Szczecina.
autorka postanowiła udostępnić nabrzeże poprzez m.in.
otwarcie go na funkcje publiczne i stworzenie nowych możliwości mieszkaniowych
© Adriana Hęglewicz
Przedstawiam problem utraty tożsamości miasta, braku silnego związku z wodą, mimo że pierwotnie była to jedna z najmocniejszych cech Szczecina. Poprzez projekt staram się podkreślić piękno miejsca, a dzięki jego ulepszeniu i pracy z istniejącą strukturą zabudowy nadać nową wartość, która zmieni postrzeganie zaniedbanej, niedostępnej, poprzemysłowej wyspy, w wyspę, która przypomina o wspaniałych czasach, wyjątkowej historii i otwiera się na ludzi. Otwarcie wyspy jest tym ważniejsze, że jeszcze kilka lat temu była ona sercem ruchu robotniczego i nadal wiele rodzin czuje bardzo osobisty związek z tym miejscem — mówi autorka.
Zaplanowane przez Adrianę udostępnienie nabrzeża poprzez otwarcie go na funkcje publiczne i stworzenie nowych możliwości mieszkaniowych, jak również stworzenia miejsca przyjaznego dla pieszych i rowerzystów połączonego z centrum Szczecina pomoże oddać wyspę jej mieszkańcom i zachęcić do bardziej zrównoważonego stylu życia.
proponowane nowe strefy publiczne
© Adriana Hęglewicz
W projekcie bardzo ważne dla mnie było, aby oddać hołd wyjątkowej historii postindustrialnego miasta, wciąż widocznej w zachowanych zabytkowych budynkach na terenie Łasztowni. Poza tym równie istotne było, aby dokładnie przeanalizować wszystkie czynniki, które wpływają na fakt, iż wyspa jest popularna, jednak niestety tylko w okresie letnim. Poprzez wprowadzone przeze mnie zmiany projektowe chciałam podkreślić piękno istniejących już historycznych spichlerzy, zlokalizowanych w centralnej części wyspy. Tworzą one tożsamość tego terenu, ponieważ związane są z oryginalnymi funkcjami Łasztowni takimi jak: handel czy przemysł stoczniowy. Przez wprowadzone przeze mnie rozwiązania projektowe, chciałam zaprezentować bardziej zrównoważone podejście do życia i zagospodarowania przestrzeni, gdzie mieszkańcy będą mieli możliwość życia i pracy w niewielkich odległościach, jak i również możliwości rekreacji, sportu czy relaksu — opowiada architektka.
autorka zaprojektowała zielone przestrzenie oraz miejsca na wystawy sztuki
© Adriana Hęglewicz
place miejskie, centrum sportowe i centrum sztuki
W projekcie autorka duży nacisk położyła na strefy publiczne, które w założeniu mają pełnić funkcje otwartych skwerów. Przez nie poprowadzona jest komunikacja piesza, jednak co ciekawe, place miejskie będą elastyczne pod względem zagospodarowania przestrzennego.
Z moich obserwacji na temat istniejących aktywności Łasztowni, wynika, że aktualnie na wyspie tętni życie jedynie w okresie letnim. Ludzie organizują różnego rodzaju pchle targi, festiwale jedzenia, parki rozrywki. W projekcie chciałam wzmocnić te, istniejące już wartości, proponując koncepcję placów miejskich, zlokalizowanych w różnych strefach wyspy, i zaprojektowałam je tak, aby można było je dostosować do aktualnych wydarzeń. Rozwinęłam te obecnie istniejące atrakcje, dodając do nich możliwość organizacji wystaw sztuki na świeżym powietrzu, by móc promować lokalnych artystów, czy cotygodniowych targów ze świeżymi, lokalnymi produktami, aby wspierać bardziej zrównoważony styl życia — tłumaczy architektka.
plac miejski Łasztowni
© Adriana Hęglewicz
Centrum sportowe zostało zaprojektowane z myślą o potrzebie stworzenia miejskiego ośrodka rekreacyjnego położonego bliżej centrum miasta. Znajdować się tam będą: skatepark, siłownia oraz boisko do koszykówki. Autorka zaproponowała także nowe centrum sztuki oparte na wizji odnowienia i rewitalizacji istniejących spichlerzy. Na tym obszarze ma powstać publiczna, artystyczna strefa z licznymi restauracjami, pubami, lokalnymi sklepami rzemieślniczymi, sklepami typu second hand, czy biurami projektowymi.
Centralnym punktem projektu jest plac publiczny, w którym spotykają się wszystkie drogi. Jest to miejsce spotkań i odpoczynku nad wodą. Miejsce, gdzie budynki mieszkalne spotykają się z biurowcami. Plac przylega do brzegu wody, wokół którego zlokalizowane są kawiarnie, restauracje i małe sklepy osiedlowe.
ważnym elementem było stworzenie nowej struktury mieszkaniowej,
która przeplata się z siatką biur i handlu detalicznego
© Adriana Hęglewicz
nowe wartości dla wyspy
Autorka chciała stworzyć nowe możliwości życia i wypoczynku nad wodą przez cały rok, gdyż jak się okazuje Szczecin, pomimo strategicznego położenia nad rzeką, obecnie nie korzysta z jej walorów. Ważne było stworzenie nowej struktury mieszkaniowej, która przeplata się z siatką biur i handlu detalicznego. Aby aktywować nabrzeże i życie miejsce, architektka udostępniła partery budynków dla funkcji publicznych tak, aby stworzyć aktywną krawędź w kierunku wody, czyniąc z niej tętniący życiem nowy punkt spotkań.
Projekt to także wizja zielonej Łasztowni połączonej z centrum miasta i dostępnej, szczególnie za pomocą transportu publicznego lub roweru. Architektka wprowadziła na wyspę także bujną strefę zieleni, która docelowo zastąpi trasę zamkową, tworząc tym samym nowe miejsce do spędzania wolnego czasu. W projekcie uwzględnione zostało także połączenie z sąsiadującą od północy pełną zieleni Wyspą Grodzką. Dzięki tym dwóm zabiegom Łasztownia zyska dwie bujne strefy zieleni, nie ingerując w przemysłowy charakter wyspy, tak ważny dla zachowania jej tożsamości.
nowa wizja Łasztwoni
© Adriana Hęglewicz
Nowa, odrodzona wyspa przedstawiona w mojej propozycji to miejsce, które łączy stare z nowym. To miejsce, które podkreśla to, co piękne i to, co jest jego dziedzictwem kulturowym. W ten sposób staram się przywrócić utraconą tożsamość wyspy, dodając jednocześnie nowe rozwiązania, które idą w parze ze zrównoważonym podejściem do planowania przestrzennego. Nowe miejsca pracy i nowe możliwości mieszkaniowe na Łasztowni sprawią, że stanie się ona bardziej atrakcyjnym miejscem do życia i zachętą do nowych inwestycji — podsumowuje Adriana Hęglewicz.
