W bardzo nietypowy sposób uczczono 30. rocznicę działalności Grupy Wyszehradzkiej i zakończenie prezydencji Polski w V4, bo muralami. W przestrzeni miejskiej państw członkowskich V4 pojawiły się cztery murale jednego projektu. Ale to nie wszystko! Dołączył do nich jeszcze projekt, realizowany z inicjatywy ambasad państw V4 w Lizbonie, podczas jednego z najważniejszych na świecie festiwali poświęconych sztuce ulicznej. Jeśli to nowy trend, niech tak zostanie, bo lepiej sfinansować mural, który estetyzuje budynek i przestrzeń wokół niego, niż pompatyczne ceremonie i pomniki, których społeczeństwo często nie chce oglądać.
Coraz więcej murali mamy w polskich miastach, coraz bardziej się do nich przyzwyczajamy i coraz chętniej chcemy oglądać nowe — wynika m.in. z badań prowadzonych przez Fundację Urban Forms z Łodzi, pod której okiem na mury polskich miast wyszło wiele ważnych murali. Nie będzie chyba nadużyciem, jeśli powiemy, że wielkoformatowe malowidła stają się immanentnym elementem polskich miast. Może właśnie dlatego instytucje odpowiedzialne za uświetnienie dwóch okazji ważnych dla naszego kraju: po pierwsze 30-lecia działalności Grupy Wyszehradzkiej, a po drugie zakończenia prezydencji Polski w V4 postawiły właśnie na tę formę. W efekcie w stolicach: Polski, Czech, Węgier i Słowacji powstały cztery murale projektu tej samej autorki, a żeby było mało, twórcy murali z państw V4 zrealizowali projekt extra w Lizbonie, podczas festiwalu muralowego „Lisboa MURO LX 2021”. Na wiadukcie przy Av. Pádua/Rua Centieira w Parque das Nações zmalowali również cztery murale — każdy spod ręki autora z innego kraju członkowskiego.
cztery murale jednego projektu w stolicach krajów V4
Magdalena Miszczak, ilustratorka i studentka Wydziału Projektowania Graficznego ASP w Łodzi, stworzyła projekt muralu, który został namalowany w Warszawie, Pradze, Bratysławie i Budapeszcie. Narodowe Centrum Kultury, które wraz z Ministerstwem Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu i Ministerstwem Spraw Zagranicznych zainicjowało powstanie muralu, uznało, że to właśnie ta praca najlepiej odzwierciedla ideę 30-lecia i zakończenie prezydencji Polski.
Oficjalne odłosnięcie muralu projektu Magdaleny Miszczak w Pradze
© Good Looking Studio
Głównym motywem muralu jest wzajemne pomaganie sobie krajów tworzących Grupę Wyszehradzką. Jego bohaterowie, będący w różnym wieku, wspólnie malują mural upamiętniający 30-lecie V4.
Uznałam, że zastosuję coś w stylu ,,burzenia czwartej ściany” i wykorzystam fakt, że malowanie muralu to praca grupowa, którą można wykorzystać jako metaforę tworzenia czegoś wielkiego. Bohaterowie ubrani są we współczesne stroje z elementami tradycyjnych ubiorów ludowych swoich państw. Takim taki zestaw chciałam przekazać pamięć o tradycji, ale też nowoczesność i chęć parcia z duchem czasu. Kierowałam się moją idylliczną wersją współpracy międzynarodowej, pełnej dobrych chęci, tolerancji i pomocy — opisuje ideę projektu Magdalena Miszczak.
Pierwszy mural powstał w Warszawie, na ścianie budynku przy ulicy Dobrej 53. W jego oficjalnym odsłonięciu uczestniczyli m.in. Piotr Gliński (minister MKDNiS), Rafał Wiśniewski (dyrektor Narodowego Centrum Kultury) i przedstawiciele krajów wyszehradzkich. Podobne uroczystości odbyły się kolejno w Bratysławie, przy ulicy Gorkiego 3; Budapeszcie, gdzie mural zmalowano przy Klauzál 32 i na koniec w Pradze — przy Stroupežnického 10. Murale powstały pod okiem Good Looking Studio, które specjalizuje się w realizacji różnego typu malarstwa wielkoformatowego.
Mural projektu Magdaleny Miszczak zrealizowany w Warszawie
© Good Looking Studio
400-metrowy mural wspólnotowy w Lizbonie – nieoczywisty projekt na jubileusz V4
Stolice państw członkowskich Grupy Wyszehradzkiej jako miejsca murali upamiętniających 30-lecie V4 są oczywistą lokalizacją, ale jak się okazuje, niejedyną, w której powstały murale z tego samego powodu. Bardzo intrygujący, choć nierozpromowany tak, jak murale Magdy Miszczak, projekt, zrealizowano w Lizbonie, podczas jednego z najpopularniejszych festiwali sztuki ulicznej „Lisboa MURO LX 2021”. Czterech artystów reprezentujących państwa wyszehradzkie: Mikołaj Rejs (Polska), Pauser (Czechy), Fat Heat (Węgry), oraz duet RCLS (Słowacja), stworzyło na ścianach wiaduktu murale nawiązujące do tematyki zrównoważonego rozwoju. W sumie zajmują one 400 metrów kwadratowych.
Skąd pomysł, żeby w Lizbonie malować murale na jubileusz V4? Otóż, ambasady państw członkowskich w Portugalii są mocno zaangażowane w organizację festiwalu, postanowiły przybliżyć twórczość artystów z V4 publiczności festiwalowej.
Mural autorstwa Mikołaja Rejsa na wiadukcie w Parque das Nações w Lizbonie
© Ambasada RP w Lizbonie
Ten nieoczywisty na pierwszy rzut oka projekt jest o tyle wartościowy, że treść murali nie nawiązuje do historii tworu, jakim jest Grupa Wyszehradzka. Artyści skupili się współczesności i przyszłości. Ich dzieła nawiązują do dbania o środowisko naturalne, ekologii i zrównoważonego rozwoju. Jednocześnie są efektem aktu realnego wspólnego działania obywateli krajów wyszehradzkich. Będąc w Lizbonie, warto odwiedzić rejon Parque das Nações, przejść się na Av. Pádua/Rua Centieira, żeby zobaczyć co na wiadukcie zmalowali artyści z V4!
