„Memory gardens” – zwycięski projekt zagospodarowania przestrzeni pomiędzy Starym Miastem a terenem Gazowni w Gdańsku

Ola Skorupa

15 maja '24

„Memory gardens” – zwycięski projekt zagospodarowania przestrzeni pomiędzy Starym Miastem a terenem Gazowni w Gdańsku

...

Paulina Barańska, Julia Krukowska, Natalia Kwidzyńska i Valeriia Rusnak — studentki Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej zwyciężyły w konkursie na zaprojektowanie powiązań przestrzennych pomiędzy Starym Miastem a terenem Gazowni oraz powiązań zewnętrznych obszaru konkursowego ze Stocznią Cesarską, Osiedlami Doki, Brabank i Chlebowa. Ich projekt „Memory gardens” został doceniony nie tylko za kompozycję ułatwiającą miejską mobilność i współczesne rozwiązania komunikacyjne, ale przede wszystkim za tworzenie w mieście miejsc duchowych, stających się narzędziami integrującymi ludzi i budującymi wspólnotę.

łączenie przestrzeni

konkurs

W piętnastej edycji konkursu organizowanego przez Miasto Gdańsk i Politechnikę Gdańską uczestnicy mieli za zadanie zbadać wzajemne oddziaływanie przestrzeni miejskich oraz zaprojektować powiązania przestrzenne na terenie Gdańska. Osoby uczestniczące, studiujące na I semestrze studiów magisterskich na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej, miały przedstawić nowe formy zagospodarowania tego obszaru w skali urbanistycznej i architektonicznej.

W konkursie wzięło udział 19 zespołów projektowych, a ich prace oceniało jury w składzie: prof. Ewa Kuryłowicz, prof. Magdalena Staniszkis, prof. Katarzyna Zielonko-Jung (przewodnicząca), prof. Antoni Taraszkiewicz i prof. Wojciech Targowski. Jury przyznało jedną pierwszą nagrodę (12 tys. zł), dwie równorzędne nagrody trzecie (po 6 tys. zł) oraz dwa równorzędne wyróżnienia (po 3 tys. zł), rezygnując z przyznania drugiej nagrody.

plan zagospodarowania terenu

zwycięska propozycja

Projekt „Memory gardens” jest próbą połączenia różnych wątków urbanistycznych, historycznych oraz społeczno-kulturowych, które oddziałują na tereny wokół dawnej Gazowni w Gdańsku. Szczególną uwagę zwraca bliskość ważnych punktów historycznych, definiujących ten obszar, ale jednocześnie są one odizolowane od siebie. Dzięki pogłębionym analizom historycznym i środowiskowym stworzono przestrzeń, łączącą dziedzictwo historyczne miejsca ze współczesnym ścisłym centrum miasta.

wizualizacja

Istotnym aspektem w tworzeniu urbanistyki całego założenia było odtworzenie kształtu bastionu, niegdyś przebiegającego przez ten teren. Jego pozostałości wciąż są widoczne w urbanistyce tego obszaru, co stanowiło ważny punkt odniesienia przy projektowaniu zabudowy wzdłuż nabrzeża. Kierunki ramion bastionu zostały podkreślone za pomocą cieków wodnych oraz ciągów zieleni, co ma pozytywnie wpłynąć zarówno na przestrzeń, jak i środowisko. Ciągi piesze i spacerowe kontynuowane są wzdłuż ważnych arterii komunikacyjnych, przez tereny zabytkowej Bramy Stoczniowej, aż do parku pamięci.

wizualizacja

idea

Główną ideą w kreowaniu koncepcji urbanistycznej było stworzenie połączenia wizualno-funkcjonalnego pomiędzy Muzeum II Wojny Światowej, Europejskim Centrum Solidarności oraz zabytkowym budynkiem Poczty Polskiej. Muzeum, jako obiekt ikoniczny, stanowiło punkt wyjścia do wykreowania parku pamięci, który miałby być przedpolem dla obiektu oraz podkreślić jego rangę. Przestrzeń ta umożliwiałaby odbiorcom dogłębne zrozumienie historii tego obszaru, jednocześnie stanowiąc przejście między obszarem silnie nacechowanym historycznie a współczesną przestrzenią miejską.

wizualizacja

park pamięci

Park pamięci rozpoczyna się przy budynku Poczty Polskiej i prowadzi aż do Muzeum II Wojny Światowej. Główna aleja, schodząca w głąb ziemi, tworzy podniosły i wprowadzający w zadumę nastrój. Od głównej osi odchodzą ślepe korytarze, mogące pełnić funkcję wystawienniczą, a jeden z nich został przeznaczony na wieczne światełko upamiętniające poległych w trakcie wojny. Uzupełnieniem parku są budynki o różnorodnych funkcjach kulturalnych.

Na najniższej kondygnacji znajdują się kameralne sale kinowe, a wyższe kondygnacje przeznaczono na przestrzeń wystawienniczą oraz sale wykładowe i warsztatowe. W drugiej części budynku mieści się biblioteka wraz z archiwum oraz przestrzenie biurowe. Wewnątrz założenia znajduje się oddzielny budynek przeznaczony na gastronomię, co umożliwia wykorzystanie całego obszaru zarówno przez odwiedzających muzeum i turystów, jak i przez mieszkańców. Dodatkowo całe założenie jest dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

rzuty

zaspokajanie potrzeb mieszkańców

„Memory gardens” ma nie tylko ożywić i przywrócić znaczenie obszarom wokół Gazowni, ale również zaspokoić współczesne potrzeby społeczne, jednocześnie łącząc teren z jego bogatą historią. Poprzez elementy urbanistyczne podkreślające historyczne znaczenie tego miejsca oraz nowoczesne rozwiązania, przestrzeń ta ma być nie tylko atrakcyjna wizualnie, ale również symboliczna i pełna emocji, inspirująca użytkowników. Teren ma służyć zarówno do relaksu, jak i refleksji, wprowadzając odwiedzających w nastrój zadumy i umożliwiając mieszkańcom Gdańska czerpanie z bogactwa kulturowego tego miejsca. Gdański ogród pamięci odzwierciedla dziedzictwo przeszłości i inspiruje do myślenia o przyszłości.