przyszłość korporacyjnych centrów miast
Pandemia sprawiła, że biznesowo‑korporacyjne centra miast zamarły. Pracownicy wraz z pracą zdalną zostali skierowani z biur do domów. Nowy model pracy może wpłynąć na projektowanie przestrzeni. Okazuje się bowiem, że w centrach miast pojawiły się budynki i powierzchnie, z których nikt nie chce korzystać. Jak zauważa Jola Starzak dzielenie miast według funkcji: mieszkanie, praca, rozrywka po prostu się nie sprawdza. Ta sytuacja może przekonać sceptyków, że łączenie funkcji, hybrydowość miast to przyszłość planowania. Pojawia się oczywiście pytanie, jak praca zdalna ma wyglądać. W końcu jesteśmy zwierzętami stadnymi i potrzebujemy kontaktu. To jeszcze czytelniej uwypukla konieczność zmian i otwarcia się rynku na nowe formy zamieszkiwania.
po lewej: Jola Starzak, po prawej: widownia
fot.: Maciej Zakrzewski
Pandemia pokazała nam też, jak istotne są tereny zielone, które są miejskimi płucami — to one naprawdę się liczą, a nie metry kwadratowe szklanych biurowców. Nie można zapomnieć też, że jeśli część naszego życia ma przenieść się do internetu, to potrzebujemy nie tylko zaplecza teleinformatycznego, ale także energetycznego, a jak ostrzega Edwin Bendyk, tu na horyzoncie czai się kryzys. Niektórzy już myślą o zmianach — Francuzi z aglomeracji paryskiej w ramach programu Biorégion Ile‑de‑France 2050 stawiają na samowystarczalność i rozgęszczanie miast, tak, aby byli w stanie zapewnić swoim mieszkańcom adekwatną ilość żywności i energii.
rozgrzewka przed większym kryzysem?
Pandemia pokazała niestety, że strach przed zarażeniem jest silniejszy niż chęć ekologicznego życia. Porzuciliśmy komunikację miejską na rzecz samochodów czy o wiele chętniej korzystaliśmy z rzeczy jednorazowych i plastikowych. Jak zauważa Piotr Juskowiak, te najbardziej inteligentne miasta od lat budują i wspierają swoją zrównoważoną mobilność. Oslo stawia na neutralizację swojego śladu węglowego, Kopenhaga — na transport rowerowy. To wszystko są jednak zagadnienia nowe, których dopiero się uczymy. I to właśnie jedno z zadań miast inteligentnych — by dzielić się wiedzą, uczyć się od siebie wzajemnie i mądrze adaptować najlepsze praktyki w zależności od potrzeb i możliwości. Nie możemy też zapominać, że miasta nie są zastaną strukturą, która musi pozostać taka, jaka jest ze wszystkimi swoimi mankamentami: z samochodami, niskiej jakości zielenią i przestrzenią publiczną. Miasta to w końcu systemy stale adaptujące się do zastanych warunków, ale także system naczyń połączonych. Jola Starzak widzi duży potencjał w lokalnych sieciach połączeń oraz pustych przestrzeniach. I podaje przykład farmy boczniaków RotterZwam, która rośnie na fusach po kawie z pobliskich kawiarni, a zlokalizowana jest w... dawnym aquaparku w Rotterdamie. Pandemia dla miast może być więc treningiem przed większymi wyzwaniami, z którymi przyjdzie im wkrótce się zmierzyć. Deklaracje o działaniach padły już między innymi w Mediolanie czy Atenach. Stolica Lombardii do końca lata chce część dróg samochodowych zamienić w ścieżki rowerowe i chodniki.
Piotr Juskowiak
fot.: Maciej Zakrzewski
postpandemiczne inteligentne miasto
Wygląda na to, że inteligentne miasto powinno czerpać ze swoich pandemicznych doświadczeń. Korzystać nie tylko z technologii, ale także z energii i możliwości mieszkańców. Wiele też wyzwań przed inteligentnymi miastami: poszukiwania nowych źródeł samowystarczalności, zagospodarowywania zasobów i reorganizacji funkcji. Dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość sprawia, że smart cities zastępowane są resilient cities. Nadszedł moment, by miasta odporne zaczęły ćwiczyć wyobraźnię, bo na powrót do znanej nam normalności może już nie wystarczyć zasobów.
