Projekt centrum turystycznego oraz punkt widokowy przy styku dwóch płyt tektonicznych — takie było zadanie konkursu Iceland Cave Tower Competition organizowanego przez Bee Breeders. Paulina Rogalska i Kamila Szatanowska z FALA Architektura podeszły do wytycznych nieco inaczej, tworząc Hófsemi — projekt pełen umiaru i szacunku dla otaczającej natury, za który otrzymały trzecią nagrodę.
islandzkie jaskinie
Jaskinie Grjótagjá zlokalizowane na północy Islandii są miejscem, gdzie występują najpiękniejsze baseny geotermalne na świecie, spopularyzowane przez serial „Gra o Tron”. Jaskinie oraz charakterystyczny punkt styku dwóch płyt tektonicznych — eurazjatyckiej oraz północnoamerykańskiej, przyciągają co roku rzesze turystów głodnych instagramowych ujęć. Niestety, wzmożona turystyka działa na szkodę delikatnemu, islandzkiemu środowisku naturalnemu, a w szczególności roślinności pokrywającej lawowe tereny. Właściciele tego terenu oraz platforma Bee Breeders, chcąc go chronić, ale i nie zamykać przed ciekawością odwiedzających, poszukiwali rozwiązania na pogodzenie interesów — stworzenia punktu turystycznego, który ograniczy niekontrolowany napływ odwiedzających te okolice.
projekt architektek przedstawia historię odejścia od pierwotnego pomysłu
© FALA Architektura
trzecia nagroda dla FALA Architektura
Spośród licznie zgłoszonych projektów jury konkursu w składzie: Louis Becker (Henning Larsen), Marshall Blecher (Marshall Blecher Studio), Jette Hopp (Snohetta), Borghildur Indriðadóttir, Kristina Loock (GMP) postanowiło przyznać trzecią nagrodę Paulinie Rogalskiej i Kamili Szatanowskiej z pracowni FALA Architektura.
Jak czytamy w uzasadnieniu jury:
Hófsemi to dobrze rozwiązana propozycja z wyjątkowym punktem widokowym, silnie połączona z otaczającym krajobrazem. Projekt proponuje trzy wyraźne, czarne formy mieszczące centrum dla zwiedzających, platformę widokową, toalety i prysznice. Platforma widokowa wydaje się lewitować nad szczeliną, z otwartą metalową kratą pomostową, która pozwala odwiedzającemu obserwowanie płyt tektonicznych podczas przemierzania wąwozu. [...] Jury chwali również projekt podniesionej ścieżki spacerowej za jej wizualną i fizyczną łączność z głównym budynkiem.
punkt obserwacyjny tworzy smukła wieża
© FALA Architektura
hófsemi [umiar]
Odpowiadając na zadanie konkursowe architektki Paulina Rogalska i Kamila Szatanowska stworzyły projekt będący zaprzeczeniem założeń konkursowych.
Ten projekt przedstawia historię odejścia od pomysłu. Jest świadomym przeciwstawieniem się naturalnym dążeniom za realizacją założeń konkursowych. W tym projekcie nie można wydzielić fragmentu opisu o zrównoważonych rozwiązaniach — on w całości nim jest. Jaka była pierwsza myśl? Architektoniczna ikona — wielofunkcyjna bryła na łączeniu płyt tektonicznych, landmark, konkursowe marzenie. Przełomem w procesie projektowym było cofnięcie się i przyznanie przed sobą, że wyrażenie swojej bryłowej fantazji byłoby wygodne, a niekoniecznie słuszne. To co zdawało się odpowiednie to oddanie głosu naturze — wyjątkowemu zjawisku, które ta architektura ma jedynie infrastrukturalnie uzupełniać — tłumaczą autorki.
W ten sposób, zamiast wielofunkcyjnej bryły dominującej w krajobrazie i górującej nad pęknięciem, powstały trzy mniejsze bryły — proste w formie i funkcji, wychodzące z islandzkiej, czarnej ziemi. Priorytetem dla architektek, podczas projektowania stało się maksymalne wykorzystanie już zdegradowanej nawierzchni i jak najmniejsza ingerencja w strukturę nietkniętych dotąd skał lawowych. Takie podejście narzuciło ramy, w których autorki umieściły funkcje.
obiekty wykonane są z czarnego betonu
© FALA Architektura
Pierwszą bryłą, którą napotykamy na parkingu, jest centrum informacyjne z kawiarnią i biurem. Umieszczona poniżej wzniesienia, jest łatwo dostępna i ulokowana w taki sposób, aby wydzielić jaskinię Kvennagjá z głównego ruchu turystycznego skupionego w pobliżu drugiej jaskini Karlagjá. Przebieg kładki prowadzi do niej poprzez centrum informacyjne, gdzie odwiedzający kupi bilet wstępu, napije się kawy i dowie się więcej na temat okolicy. Idąc dalej, napotka niewielki obiekt sanitarny z szatnią i natryskami, gdzie przygotuje się do kąpieli termalnej. Wydzielenie komunikacji i ograniczenie jej do istniejącego parkingu oraz drogi dojazdowej, pomoże zdegradowanemu terenowi odzyskać dawne walory przyrodnicze.
Trzecią bryłę tworzy smukła wieża połączona z kładką, która stanowi jednocześnie jej bazę konstrukcyjną. Ten minimalistyczny landmark pozwoli zobaczyć rozległość pęknięcia oraz otaczające ich wulkany. Przejście na drugą stronę jest symboliczne, a infrastruktura ogranicza poruszanie się po płycie eurazjatyckiej.
zrównoważona architektura
W rankingu Environmental Performance Index, Islandia zajmuje pierwsze miejsce, z najwyższym wynikiem w kategorii dostępności czystej wody pitnej oraz warunków sanitarnych. Jest również świetnym źródłem energii geotermalnej. Na potrzeby spłukiwania toalet oraz zmywania naczyń, architektki zasugerowały zastosowanie zbiornika odzysku wody deszczowej oraz szarej. Opady na Islandii są częste i nierzadko nawałnicowe. Płaskie dachy zielone pomogą więc w retencji wody. Zbiorniki pozwolą czerpać z tych wyjątkowych warunków atmosferycznych.
projektowana architektura stanowi oprawę islandzkiej natury
© FALA Architektura
Zrównoważony budynek to taki, który szanuje zastane środowisko, jest łatwy w obsłudze, zwarty i wykonany z niskoemisyjnych materiałów. W przypadku projektowanych obiektów autorki zastosowały wszystkie te elementy. Konstrukcja obiektu bazuje na betonowej skorupie z recyklingu oraz drewnie. Skorupy czarnych brył, wychodzących z wulkanicznej ziemi, wykonane są z recyklingowanego betonu z domieszką pyłu i kruszcu wulkanicznej skały, który nadaje blokom charakterystyczny, czarny, lekko połyskujący płaszcz. Odświeżone drewno rozbiórkowe znalazło swoje miejsce we wnętrzu, dodając mu ciepłego charakteru, kontrastującego z surowym zewnętrzem.
Styk płyt tektonicznych oraz piękno jaskiń to perły zadanej lokalizacji. Projektowana architektura, w islandzkim duchu, stanowi wyłącznie jej minimalistyczną oprawę — dodają architektki.
W tym samym konkursie brały udział studentki UAP, które za projekt The Moving Surfaces otrzymały aż dwie nagrody: drugie miejsce i nagrodę studencką. Paulina Rogalska i Kamila Szatanowska są także autorkami innego konkursowego projektu IN.VISIBLE, za który otrzymały pierwszą nagrodę.
