Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Wnętrza 2021/2023”
Bazę projektu stanowi renesansowy zamek utrzymany w formie trwałej ruiny zlokalizowany w Janowcu w województwie lubelskim. Położony na wysokiej skarpie wiślanej, zdegradowany przez czas i wydarzenia historyczne obiekt tworzy dominantę krajobrazową, będąc tym samym istotnym elementem regionu. Główną ideą przedstawionej koncepcji jest zintegrowanie nowoczesnej architektury, materiałów i faktur, które poprzez kontrast wyłonią piękno historycznej struktury zabytkowych murów. W przeszłości zamek był trzykrotnie rozbudowywany, lecz od dłuższego czasu popada w coraz większy nieużytek.
koncepcja modernizacji Zamku w Janowcu, wieża obserwacyjna
© Emil Michalczewski
Prezentowana modernizacja jest kolejnym etapem w historii, który ma na celu przedłużenie żywotności obiektu oraz zwiększenie jego funkcjonalności. Nowa koncepcja dla Zamku w Janowcu rozszerza program turystyczno-kulturowy, skupiając się na jego eksploracji, jednocześnie zapewniając dalszą ochronę obiektu. Zakres opracowania wytycza większa część wewnętrznej powierzchni zamku wyznaczonej wokół Dziedzińca Wielkiego, położonego bezpośrednio przy budynku bramnym i moście z suchą fosą.
Koncepcja modernizacji Zamku w Janowcu, rzut poziomu 0
© Emil Michalczewski
Celem modernizacji jest takie przygotowanie obiektu, by mogło się tu odbywać więcej wydarzeń i odwiedzać go więcej osób, uwzględniając aktualne standardy. Ze względu na znaczną wartość historyczną dla okolicy i całej polskiej kultury, wszelkie zmiany w zastanym obiekcie musiały być ograniczone do niezbędnego minimum. Charakterystyka miejsca utrzymanego w formie trwałej ruiny, częściowo pozbawionego sklepień, skłania do wzmocnień zabezpieczających stan obecny.
koncepcja modernizacji Zamku w Janowcu, wnętrze
© Emil Michalczewski
Wyjątkiem w ingerencji było zakotwiczenie stalowych konstrukcji w zachowanych fundamentach bądź stabilnych technicznie stropach, tym samym stwarzając większe możliwości dla postawienia nowych funkcjonalnych kubatur i zadaszeń zdystansowanych od kruchych ścian.
Koncepcja modernizacji Zamku w Janowcu, przekroje
© Emil Michalczewski
W projektowanej architekturze zostały ulokowane nowe funkcje — muzeum ruin/lapidarium i wieża obserwacyjna, zaadaptowano także zastane ruiny na gościnne pokoje hotelowe, restaurację i scenę. Układ funkcjonalny ściśle nawiązuje do końcowego etapu budowy z XVII wieku, zamieniając funkcje rezydencji na muzealne.
klatka schodowa, widok na restaurację
© Emil Michalczewski
Układ przestrzenny nowych elementów jest swoistą interpretacją przeszłości o uproszczonych kształtach. Powstałe muzeum ruin w miejscu dawnego pałacu Firleja, gabarytowo zastępuje dawną rezydencję. Charakterystyczna forma pilastego dachu wraz z pochyleniem widocznej od dziedzińca elewacji tworzy największą kubaturę o trzech kondygnacjach wraz z parterową — otwartą.
wnętrze wieży widokowej
© Emil Michalczewski
Nowa wieża obserwacyjna zlokalizowana w miejscu już nieistniejącej (wschodniej) również nawiązuje do swojej starszej wersji. Forma walca zwieńczona na szczycie kopułą o geometrycznej stalowo-szklanej konstrukcji tworzy najwyższy punkt widokowy na zamku z widokiem na panoramę Wisły i Kazimierza Dolnego. Na ostatniej kondygnacji wieży znajduje się duży podest, do którego prowadzą kręte schody wsparte centralnym słupem. Kaplica została obudowana od wewnątrz oraz zadaszona stalowo-szklaną konstrukcją, by naturalnie doświetlić małą scenę na piętrze.
pokój hotelwy
© Emil Michalczewski
Kolorystyka materiałów w dostawionych elementach jest naturalna, tak by nie dominowała nad ruinami, podobnie jak nowe kształty. W celu odsłonięcia i ukierunkowania wzroku na historię zapisaną w murach, zastosowano w dużej mierze szklane wypełnienia. Nietypowe ekspozycje na ścianach zostały dodatkowo uzupełnione miejscowo przeziernymi stropami i podestami, umożliwiając odkrywanie zabytkowych układów z zupełnie innej perspektywy.
Emil MICHALCZEWSKI
Ilustracje: © Autor
