Jak załagodzić stres związany z terminalnymi chorobami, a jednocześnie poprawić jakość życia? Na to pytanie stara się odpowiedzieć Adrianna Tkaczyk swoją pracą dyplomową pt. „Centrum opieki paliatywnej. Twórcze tło życia” wykonaną na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu pod kierunkiem dr hab. Stanisława Sipińskiego.
Założeniem projektu Adrianny Tkaczyk jest stworzenie ośrodka, który poprzez architekturę oraz wykorzystanie walorów natury będzie remedium poprawiającym jakość życia osób nieuleczalnie chorych. Badania przeprowadzone przez absolwentkę ukazały pewien paradoks krajów skandynawskich, w szczególności Danii. Pomimo wysokich zarobków i standardów życia w porównaniu do innych państw Europy Zachodniej, w kraju tym istnieje deficyt centrów opieki paliatywnej oraz wyszkolonego personelu. Z tego powodu autorka wybrała nadmorką miejscowość Aarnhaus jako miejsce odpowiednie na taki ośrodek.
apartamenty z widokiem na morze to strefa stałego przebywania osób terminalnie chorych
© Adrianna Tkaczyk
duńska tradycja
Projekt ośrodka jest zainspirowany skalą i architekturą typowego, skandynawskiego domu, oraz nawiązuje do tradycyjnej zabudowy nabrzeży duńskich miast i otaczającego je krajobrazu. Obiekt zbudowany na powierzchni 2500 metrów kwadratowych dzieli się na część mieszkalną oraz strefę opieki dziennej i wellness. Różnorodnie rozmieszczone w zależności od pełnionej funkcji serie domów z dwuspadowymi dachami tworzą małą wioskę. Apartamenty z widokiem na morze to strefa stałego pobytu osób terminalnie chorych. Wszystkie obiekty są połączone lekkim, szklanym przejściem. Domki wraz z korytarzami formują wewnętrzne dziedzińce. Liczne ogrody pełnią różnorodne funkcje od rekreacji, zabawy oraz spotkań towarzyskich po miejsce przeznaczone na kontemplacje i wyciszenie.
domki wraz z korytarzami tworzą wewnętrzny dziedziniec
© Adrianna Tkaczyk
okrąg
Wejście na teren obiektu oraz strefa opieki dziennej ma odmienną formę niż reszta wioski. Przekraczając granice terenu, wchodzącym ukazuje się forma okręgu o średnicy 39 metrów. Jest to odniesienie do słynnych twierdz wikingów, odkrytych na terenie Danii (w obrębie pierścieniowej fortecy umieszczone były cztery niemal identyczne domy w kwadracie). Okrąg wprowadza urozmaicenie i dynamiczność w stałą formę ośrodka, ułatwia przejście z pobliskiego parkingu oraz przemieszczanie się wewnątrz obiektu.
światło
Założeniem projektu jest integracja z otaczającą przyrodą, dlatego ważnym elementem w komponowaniu brył, był ekspresja elewacji oraz odpowiednie rozmieszczenie okien. Kluczowym był jak najdłuższy dostęp do światła dziennego, które wpływa pozytywnie na zdrowie psychiczne i fizyczne. Biorąc pod uwagę, że obiekt przeznaczony jest dla ludzi będących na różnych etapach choroby, ważnym stało się dobranie właściwej gry światła i cienia, uwzględniając osoby spędzające większość czasu w łóżku.
ważnym elementem podczas projektowania było rozmieszczenie okien
© Adrianna Tkaczyk
część mieszkalna
Strefa mieszkalna dzieli się na mniejsze jednostki — domki. Apartamenty liczą od ośmiu do dziesięciu pokoi, które przedziela część wspólna — jadalnia z pokojem dziennym. W strefie najważniejsza jest osobista przestrzeń pacjenta pozwalająca na odpoczynek. Część mieszkalna otwiera się na naturę poprzez wewnętrzne dziedzińce, a każdy z apartamentów wyposażony jest w taras z widokiem na zatokę. Część wspólna połączona jest z przestrzeniami relaksacyjnymi, biblioteką, strefą wellness, warsztatami drewna, ceramiki, malarstwa i szycia.
część wspólna połączona jest z przestrzeniami relaksacyjnymi
© Adrianna Tkaczyk
integracja
Centrum to także integracja pomiędzy edukacją, opieką paliatywną i pomocą doraźną. Jest tutaj miejsce na prelekcje, konferencje, wykłady, oraz wolontariat. W części zachodniej zlokalizowano powszechnie dostępne arboretum. Studenci z Uniwersytetu w Aarhus będą w nim mogli prowadzić badania i eksperymenty z dziedziny botaniki, a przy okazji angażować do współpracy pensjonariuszy. Na uboczu arboretum znajduje się pokój pożegnań i świątynia.
w części zachodniej zlokalizowane jest powszechnie dostępne arboretum
© Adrianna Tkaczyk
Zaprojektowane centrum opieki paliatywnej to odpowiedź na potrzeby osób terminalnie chorych. Ma budować poczucie akceptacji w uspokajającym i pocieszającym otoczeniu. Ścieżki refleksji, gra świateł, integracja natury, wspieranie relacji międzyludzkich łagodzą lęki i dolegliwości, poprawiając jakość życia.
oprac.: Dobrawa Bies
ilustracje dzięki uprzejmości Adrianny Tkaczyk
