W konkursie na projekt zagospodarowania prawobrzeża Wisły w Toruniu, na terenach położonych od Przystani Toruń do Portu Drzewnego pierwsze miejsce zajął duet architektów — Patryk Gwiazda i Dawid Jarosz, który w opinii jury w proponowanej koncepcji dobrze dzieli wyznaczony obszar na odmiennie zagospodarowane fragmenty, interesująco przeprowadza piesze szlaki i dobrze rozwiązuje połączenie miasta z najbliższymi punktami brzegu Wisły.
plany zagospodarowania terenu, u góry: Port Zimowy, niżej: Port Drzewny
© Dawid Jarosz + Patryk Gwiazda
Drugą nagrodę w konkursie zdobył projekt proponowany przez Aleksander Wadas Studio, a trzecią ex aequo projekty biura smoter+strug architekci i zespołu projektantów w składzie Dorota Ryżko, Jakub Pieńkowski i Wiktor Gago. Wyróżnienia otrzymali: Daniel Soto Martinez i Tomasz Jakub Knapik oraz Adam Krzysztofiak.
konkurs ideowo-koncepcyjny
Przedmiotem jednoetapowego, ideowo‑koncepcyjnego konkursu był projekt rozwiązania funkcjonalno‑przestrzennego dla obszaru rozciągającego się od mariny jachtowej na końcu bulwaru, do zachodniej granicy miasta oraz zaproponowanie na tym terenie przyjaznych i atrakcyjnych przestrzeni, oraz połączenie całości ścieżką rekreacyjno‑edukacyjną.
ścieżka wśród drzew
© Dawid Jarosz + Patryk Gwiazda
Współcześnie to nie tylko ulice, bramy i rzeka, ale również bulwary nadwiślańskie kontynuują tradycję wiecznotrwałego mariażu Torunia i Wisły — to właśnie z tego powodu Bulwary Wiślane są ważne nie tylko ze względów estetyczno-rozwojowych miasta Toruń. Bulwary są alegorią stylu życia torunian, którzy chcą i powinni wrócić nad rzekę — piszą autorzy zwycięskiego projektu.
obszar opracowania dziś
Obecnie teren objęty zakresem opracowania w wielu miejscach jest zdegradowany i trudny do użytkowania. Jednak, jak wynika z analiz ruchu przeprowadzonych przez nagrodzonych architektów, istnieje wśród mieszkańców potrzeba odkrywania i podróżowania wzdłuż Wisły.
analiza ruchu pieszo-rowerowego
© Dawid Jarosz + Patryk Gwiazda
Teren Portu Zimowego jest aktualnie zamknięty, obszar pomiędzy portami Zimowym a Drzewnym ma charakter agrarny z zabudową o niskiej intensywności, a występujące w okolicy utwardzone ścieżki nie tworzą jednolitego ciągu komunikacyjnego. Port Drzewny, który dawniej mieścił w basenie około 230 tratw, obecnie pełni funkcje rekreacyjne, a jego brzegi są niedostępne dla mieszkańców. Co ważne, cały objęty opracowaniem teren należy do obszaru Natura 2000 — Dolina Wisły, jest miejscem gniazdowania wielu objętych ochroną gatunków ptaków oraz występują na nim liczne pomniki przyrody.
Proponowana przez Patryka Gwiazdę i Dawida Jarosza koncepcja kładzie nacisk na modernizację przestrzeni publicznych, atrakcyjną przestrzeń miejską i rozwijanie zielonych sieci ścieżek — stworzenie ciągłej promenady, a co za tym idzie poprawa dostępności Wisły i stworzenie atrakcyjnego miejsca spotkań dla mieszkańców Torunia.
miejsce dla wędkarzy i pomost
© Dawid Jarosz + Patryk Gwiazda
recykling urbanistyczny
Projekt, jak podkreślają jego autorzy, zakłada transformację terenu opracowania w sposób zrównoważony, wykorzystujący istniejącą siatkę połączeń oraz dostępne zasoby.
rewitalizacja istniejącej tkanki
© Dawid Jarosz + Patryk Gwiazda
Cały teren poddano analizie pod kątem możliwej rewitalizacji oraz rekultywacji obiektów i miejsc. Istniejące już ścieżki poddano modernizacji, w przypadku gdy wymagają zmiany nawierzchni lub poprawy warunków komunikacyjnych. Ponownej analizie poddano przestrzenie publiczne wymagające zmiany przeznaczenia. Każdy nowo dodany do urbanistycznej układanki element jest niezbędny dla funkcjonowania całości założenia. Takie rozwiązanie jest nie tylko korzystne ze względów ekonomicznych, ale także niweluje wpływ zaproponowanego, nowego układu urbanistycznego na środowisko i pozostawia naturę nietkniętą — dodają architekci.
Choć konkurs w założeniu był ideowo-koncepcyjny, projekt architektów umożliwia realizację etapową — modernizowane i nowo budowane elementy zostały podzielone według ważności, tak aby możliwie najszybciej udostępnić mieszkańcom bulwary nadwiślańskie. Priorytet mają elementy pozwalające na zamknięcie Pętli Komunikacyjnej — kręgosłupa założenia oraz Portu Zimowego — łącznika z miastem.
etapowanie
© Dawid Jarosz + Patryk Gwiazda
główne założenia projektu
Projekt ma doraźne uzupełniać istniejące już założenia poszczególnych terenów pełniących funkcję „pokoi urbanistycznych”. Architekci proponują remont istniejących szlaków oraz dopełnienie struktur fragmentami nowo wytyczonych tras.
pokoje urbanistyczne
© Dawid Jarosz + Patryk Gwiazda
opracowanie konkursowe zakłada wytworzenie Pętli rekreacyjno‑sportowej, która swój początek będzie miała w Porcie Zimowym, a koniec w Punkcie Widokowym na Cyplu. Taka Pętla będzie spajać wszelkie zastane, obecnie nie połączone, wytyczone sieci dróg. Dzięki zaprojektowaniu Pętli w ten sposób proponuje się przeprowadzenie sięgaczy komunikacyjnych, które swój początek mają w punktach węzłowych znajdujących się w mieście, natomiast koniec zwykle akcentowany jest przy brzegu rzeki Wisły. W ten sposób Bulwary Wiślane stają się częścią Miasta Toruń na całym jedenastokilometrowym odcinku — piszą autorzy zwycięskiej pracy.
Owe sięgacze, w wielu miejscach czerpiące z istniejącej infrastruktury, pomagają stworzyć czytelny i intuicyjny sposób poruszania się po terenie.
schemat komunikacyjny
© Dawid Jarosz + Patryk Gwiazda
Już w drugiej połowie XX wieku Kevin Lynch wyróżnił pięć elementów, które jego zdaniem wpływają na obraz miasta. Tak jak Pętla i sięgacze stanowią drogi i przejścia, które znajdują się w pokojach urbanistycznych, wytyczając węzły i punkty centralne, tak zaproponowane elementy takie, jak wieża widokowa czy ścieżka nad podszytem lasu, stanowią punkty charakterystyczne i dominanty — całościowo dopełniając różnorodny obraz proponowanych Bulwarów Wiślanych miasta Toruń — dodają architekci.
Projekt nowych bulwarów zbudowany jest zgodnie z zasadami zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi oraz przeciwdziałania procesom ekstremalnym i klęskom żywiołowym. Projektanci uwzględnili ograniczenie szybkiego spływu wód opadowych oraz przeciwdziałanie podtopieniom, powodziom i suszom poprzez system retencyjny.
pokoje urbanistyczne
Teren opracowania podzielony został na mniejsze części — pokoje urbanistyczne, z których każdy wyróżnia się innym charakterem i funkcją. Pokojem najbliżej centrum miasta jest przekształcony Port Zimowy — mała stocznia z charakterystycznymi pochylniami i szynami. W projekcie architekci zaproponowali w tym miejscu zlokalizowanie prowadzących do wody schodów, usunięcie istniejących hal remontowych i zastąpienie ich pawilonami o lekkiej stalowej konstrukcji, które wraz z zachowanymi budynkami tworzyć będą Plac Portowy.
Port Zimowy
© Dawid Jarosz + Patryk Gwiazda
Od Portu Zimowego wytyczona zostanie szeroka promenada piesza i rowerowa, która stanowić będzie przedłużenie Bulwaru Filadelfijskiego. Nawierzchnia bulwaru wykonana będzie z barwionych w masie na rdzawy kolor płyt betonowych. Wzdłuż północnego brzegu Portu Zimowego wytyczony został woonerf prowadzący bezpośrednio w okolice Parku Miejskiego. Z kolei na południowym brzegu porty zlokalizowane będą pawilony usługowe oferujące infrastrukturę społeczną i kulturalną.
samotnia i Park Sensoryczny
© Dawid Jarosz + Patryk Gwiazda
Za wałem powodziowym, równolegle do miejskiego bulwaru, architekci zaplanowali Park Sensoryczny, w którym mieszkańcy będą mieli okazję obcować z morską tradycją i historią starego Portu Wojennego.
Na terenie Bydgoskiego Przedmieścia, naprzeciwko schodów przed Portem Zimowym, zaplanowano zielone schody — trawiaste tarasy. W pobliskim parku i istniejącej plaży nad Martówką wprowadzono boiska oraz urozmaicono formy zieleni, a na miejscu zrelokalizowanej żwirowni wprowadzono piaszczystą Plażę Baciarzy z widokiem na Port Zimowy.
Park Miejski graniczy z terenem Rodzinnych Ogrodów Działkowych, który dalej płynnie przechodzi w rozległy obszar Pól Wiślanych — wydzielonej części z pól uprawnych, która jest przewidziana jako przestrzeń eventowa dla miasta. Za rzędem pól uprawnych, na których sugeruje się uprawę wyselekcjonowanych roślin o wysokich walorach estetycznych, zlokalizowany został Park Ornitologiczny — miejsce, które służy zachowaniu siedlisk przyrodniczych. Park dopełni Sztuczna Wyspa na Wiśle.
punkt widokowy
© Dawid Jarosz + Patryk Gwiazda
Jednym z głównych punktów węzłowych na trasie bulwarów jest Port Drzewny umożliwiający mieszańcom spacery i uprawianie sportów wodnych. W dalszej części bulwarów nadwiślańskich zaplanowany jest las na półwyspie, a całe założenie kończy spiralna, drewniana wieża widokowa — punkt docelowy, z którego rozpościera się widok na Wisłę i cały Toruń.
