Genialny twórca, dyrygent i wyjątkowy pedagog. Polski kompozytor, który pozostawił po sobie wielkie dzieła, na zawsze wpisane w historię światowej muzyki i kultury. Krzysztof Penderecki, bo o nim mowa, był niewątpliwie postacią wybitną, której dorobek artystyczny zmienił oblicze współczesnej muzyki klasycznej. Jego pamięci poświęcono wielkoformatową wystawę „12 słów mistrza”, prezentującą prace fotografa Bartka Barczyka. Inauguracja ekspozycji w NOSPR, towarzyszyła wykonaniu semi-stage jednej z wyjątkowych oper kompozytora – „Czarnej maski”. Wystawę można oglądać do 29 grudnia br.
Wystawa „12 słów mistrza” w NOSPR
fot.: Bartek Barczyk
23 listopada 2023 roku, w rocznicę 90-tych urodzin mistrza, w sali koncertowej Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia z siedzibą w Katowicach (NOSPR) odbyło się inscenizowane wykonanie koncertowe „Czarnej maski” Krzysztofa Pendereckiego. Orkiestrą dyrygowała Marin Alsop. Wydarzeniu towarzyszyła wielkoformatowa wystawa „12 słów mistrza”, prezentująca fotografie Bartka Barczyka poświęcone Pendereckiemu. Wybór tak znaczącej daty, ale też miejsca, w którym odbyło się wydarzenie, nie był przypadkowy. Jako kompozytor i dyrygent Krzysztof Penderecki był związany z NOSPR przez kilkadziesiąt lat.
Wystawa „12 słów mistrza” w NOSPR
fot.: Bartek Barczyk
Sama koncepcja architektoniczna siedziby NOSPR to swoisty hołd złożony jego pamięci. Zaprojektowana przez studio Tomasza Koniora – architekta, właściciela Konior Studio, który nierozłącznie związany jest ze Śląskiem, jest nowoczesna, ale zanurzona w dawnym kontekście Katowic. Filary z cegieł, chropowate na powierzchni, gładkie i jaskrawoczerwone we wnękach, przypominają okna familoków górniczego osiedla Nikiszowiec. Teren wokół siedziby wypełnia letni amfiteatr oraz zielony labirynt z grabu. Taki gatunek drzew doradził bowiem projektantom sam Krzysztof Penderecki, zapalony dendrolog.
Wystawa „12 słów mistrza” w NOSPR
fot.: Bartek Barczyk
Nic więc dziwnego, że to właśnie architekt Tomasz Konior został zaproszony do współpracy przy projektowaniu przestrzeni ekspozycyjnej wystawy, która zabiera nas w krótką, choć poruszającą podróż w głąb duszy maestra. Nad koncepcją wystawy pracował również Dominik Koroś z Konior Studio. „12 słów mistrza” to opowieść o dziedzictwie Krzysztofa Pendereckiego, zatrzymana w kadrach Bartka Barczyka, którą pomagają zrozumieć fragmenty rozmów z artystą, prowadzonych przez Aleksandra Laskowskiego. To bowiem dzięki temu znakomitemu dziennikarzowi, propagatorowi muzyki klasycznej oraz autorowi licznych książek i publikacji w tej dziedzinie, narodził się pomysł „napisania” interdyscyplinarnej biografii Mistrza.
Wystawa „12 słów mistrza” w NOSPR
fot.: Bartek Barczyk
W miarę postępu (czy raczej braku postępu) prac nad książką miałem coraz głębsze przekonanie, że wywiad rzeka jest formą, która do Krzysztofa Pendereckiego nie przystaje i w ten sposób nie można o nim powiedzieć prawdy. W owym czasie poznałem Bartka Barczyka. Wielkie wrażenie zrobiła na mnie jego wrażliwość na muzykę i tak rzadka dziś umiejętność wsłuchania się się̨ w drugiego człowieka, nawet gdy ten nie mówi prawie nic. Potem zobaczyłem zdjęcia. […] Chyba właśnie wtedy obaj zdaliśmy sobie sprawę, że połączenie słów profesora z fotografiami może być dobrą formą opowiadania o nim — mówi Aleksander Laskowski.
Wystawa „12 słów mistrza” w NOSPR
fot.: Bartek Barczyk
„12 słów” to 12 fotografii, które w magiczny wręcz sposób, dopowiadają fragmenty rozmów z Krzysztofem Pendereckim. Każda z nich dotyka istotnych dla maestra kwestii i spraw — Koncepcja, Natura, Żona, Czas czy Forma. Tak też brzmią tytuły poszczególnych fotografii, które otwierają przed zwiedzającymi wystawy — głębokie pole do interpretacji słów i obrazów, a przez to podjęcia próby poznania samego Mistrza. I choć zdjęć jest 12, to wystawę zamyka 13 ekspozycja — Klaster: epilog bez zdjęcia. Bez zdjęcia, gdyż tego obrazu trzeba poszukać w muzyce…
