The Re-view. Nagrodzony projekt sali koncertowej we włoskim „mieście duchów”

Dobrawa Bies

30 maja '22

Projekt sali koncertowej we włoskim miasteczku Craco

...

Mateusz Baranowski i Maja Stankowska z Politechniki Wrocławskiej zdobyli Główną Nagrodę w międzynarodowym konkursie Resonate, organizowanym przez platformę UNI. Zadaniem było zaprojektowanie półotwartej sali koncertowej w opuszczonym, włoskim miasteczku Craco. Konkurs zwracał uwagę na tak zwane „miasta duchów” oraz był próbą przywrócenia życia w Craco, poprzez połączenie architektury z muzyką.

Celem konkursu Resonate było zaprojektowanie obiektu, który wpisze się w melancholijny charakter opuszczonego miasta, skłoni do refleksji nad lokalną historią, a także zapewni przestrzeń sprzyjającą organizacji wydarzeń muzycznych.

sala koncertowa mogłaby ożywić opuszczone miasteczko

Włoskie Craco w prowincji Matera to tak zwane „miasto duchów”, czyli opuszczona miejscowość, niegdyś tętniąca życiem, a teraz „strasząca” ruinami, pustymi budynkami i pozostałościami po dawnej infrastrukturze. Craco było latami nękane przez liczne trzęsienia ziemi, które przyczyniły się do jego stopniowej degradacji i wyludnienia. Obecnie, ze względu na swoją nostalgiczną atmosferę oraz walory architektoniczne, położone na wzgórzu miasteczko na nowo zyskuje popularność pośród turystów.

budynek miałby powstać w Craco

Organizatorzy poszukiwali projektów półotwartej sali koncertowej, przeznaczonej na pięćset osób, zaprojektowanej z wykorzystaniem lokalnych materiałów i wpisanej w kontekst otoczenia. Uczestnicy mogli wykorzystać strukturę Craco, ale nie mogli ingerować i przekształcać jego architektury.

I nagroda dla polskich studentów — opowieść o mieście

Jury konkursu Resonate postanowiło przyznać Nagrodę Główną projektowi The Re-view autorstwa Mateusza Baranowskiego i Mai Stankowskiej. Przyznano także nagrodę platformy UNI, otrzymał ją projekt Craco Concert Hall.

Naszą intencją było stworzenie budynku, który ustanowi spójną więź z krajobrazem, a także scali się z ruinami okolicznej tkanki miejskiej. Ważne było dla nas to, aby widzowie przychodzący na spektakle muzyczne doświadczali ciągłego kontaktu z ruinami miasta wyrastającymi ze wzgórza — tłumaczą autorzy.

rzut parteru sali koncertowej

Nagrodzony projekt budynku jest swego rodzaju opowieścią o Craco. Prowadzi dialog z historyczną architekturą miasta poprzez odpowiedni dobór materiałów i elementów architektonicznych oraz umożliwia podziwianie okolicy z różnych wysokości i perspektyw. Autorom zależało również, na tym, aby obiekt znalazł szeroką grupę odbiorców i mógł funkcjonować przez cały rok. Dlatego też uzupełnili program funkcjonalny o dodatkowe przestrzenie w postaci restauracji, tarasu oraz wieży widokowej.

nawiązanie do lokalnej architektury i jej reinterpretacja

Zaproponowany budynek charakteryzuje się dość prostą bryłą złożoną z dwóch przesuniętych względem siebie poziomych prostopadłościanów, które przecięte zostały pionowym klinem. Jak twierdzą architekci, jest to swoiste nawiązanie do lokalnej architektury. Wertykalny pion komunikacyjny nawiązuje do okolicznych wież, przy czym swoją wysokością nie przytłacza otoczenia.

Nietypowym rozwiązaniem jest natomiast położenie sceny i widowni.

widownia skierowana jest w stronę miasteczka

W naszym projekcie dokonaliśmy reinterpretacji formy amfiteatru. Odeszliśmy od tradycyjnego umieszczania widowni na zboczu góry — skierowaliśmy ją w stronę miasteczka, natomiast scenę częściowo zagłębiliśmy w terenie. Osiągnęliśmy w ten sposób nieszablonową inwersję, która mimo niecodziennego wyglądu ostatecznie osiąga symbiozę z otoczeniem — tłumaczą laureaci konkursu.

Panorama Craco staje się dzięki temu naturalną scenografią dla organizowanych wydarzeń, między innymi koncertów muzycznych, pokazów teatralnych. Ponadto autorzy zasugerowali, że istniejące arkady, znajdujące się tuż za projektowanym budynkiem mogą zostać zaadaptowane jako dodatkowe wnęki sceniczne dla muzyków.

taras widokowy znajduje się na pierwszym piętrze

sala koncertowa w ruinach

Główne wejście do obiektu, podkreślone reprezentacyjnym łukiem znajduje się we wnęce po nieistniejącym już budynku, położonym we wschodniej części działki. Architekci umieścili tam również kasy biletowe oraz pomieszczenia administracyjne. W zachodniej części, oddzielonej od wschodniej klatką schodową zaprojektowali natomiast restaurację z widokiem na wyżynną okolicę, zaplecze kuchenne oraz toalety. Klatka schodowa położona w centrum budynku prowadzi widzów na pierwsze piętro z zadaszonym tarasem widokowy, z którego mogą korzystać podczas antraktów. Tutaj znajdują się również wyjścia na scenę, zaplecza dla artystów i obsługi sceny oraz toalety.

rzut pierwszego piętra — taras widokowy, toalety i zaplecza dla artystów

Drugie piętro stanowi niezadaszony taras z bezpośrednim dojściem na widownię.

Zaprojektowaliśmy ją w innowacyjnym systemie, który umożliwia wielofunkcyjne korzystanie z sali koncertowej. Podczas koncertów widownia będzie wysuwana, natomiast podczas wydarzeń tanecznych będzie składana, co zapewni więcej przestrzeni do tańca — dodają młodzi architekci.

platforma dla wydarzeń kulturalnych

Budynek nawiązuje zarówno materiałem, jak i formą do rodzimej architektury. Wykonany został z kamienia pozyskanego z okolicy, dzięki czemu harmonizuje się z istniejącą zabudową. Elewację natomiast tworzą arkadowe okna, które w połączeniu z kamieniem i drewnem tworzą nowoczesną wariację na temat lokalnej architektury.

podczas koncertów widownia jest wysuwana, natomiast podczas wydarzeń tanecznych składana

Zaprojektowany przez nas obiekt tworzy platformę dla lokalnych wydarzeń kulturalnych, przekształca zatracone ruiny miasta w malowniczą scenografię oraz ożywia opuszczone mury. Kreuje przestrzenie, które przyciągną uwagę zarówno turystów, jak i lokalnej społeczności, zapewnia punkt obserwacji na imponujące dziedzictwa historycznego miasta, a także pozwala odczuwać wyjątkową atmosferę panującą podczas plenerowych koncertów — podsumowują Maja i Mateusz.

Poczytajcie także o innych projektach konkursowych dotyczących włoskiej prowincji Matera. Sali koncertowej w ruinach kościoła w miasteczku Grottole, autorstwa Julii Giżewskiej i Jakuba Jopka, oraz Muzeum Kultury w Materze projektu Marty Stachurskiej.