Tanie mieszkania w Londynie? Wyróżniony projekt polskiego zespołu

Dobrawa Bies

25 sierpnia '20

Projekt pt. „The Social Language”

...

Jakub Biernacki, Weronika Dardzińska, Michalina Dębska i Kaja Kirilenko, absolwenci i studenci architektury Politechniki Wrocławskiej za projekt pt. „The Social Language” otrzymali honorowe wyróżnienie w międzynarodowym konkursie „RE-Stock London Housing Competition”. Zadaniem konkursowym organizowanym przez platformę Bee Breeders przy współpracy z Bartlett School of Architecture było stworzenie koncepcji zagospodarowania wybranej zabudowy Londynu na przystępne cenowo mieszkania.

Celem konkursu „RE-Stock London Housing” było zaproponowanie innowacyjnych pomysłów mogących pomóc w łagodzeniu negatywnych skutków kryzysu mieszkaniowego w Londynie. Organizatorzy dali uczestnikom pełną dowolność przedstawienia propozycji — od zaprojektowania nowych budynków, przez przekształcenie i rozbudowę istniejących, po stworzenie kompletnie nowej strategii mieszkaniowej dla dowolnej części Londynu. Jurorzy oczekiwali mądrych rozwiązań dostosowujących istniejącą infrastrukturę do nowych zadań, a do tego uwzględniających kwestie takie jak integracja mieszkańców, ograniczone zużycie energii czy innowacyjne metody budowy. Konkurs miał charakter koncepcyjny, ale oceniający projekty zwracali uwagę na elastyczność zaproponowanych rozwiązań — tak by można je było dostosować do różnych lokalizacji i typów jednostek mieszkalnych.

zespół zaproponował rewitalizację osiedla Robin Hood Gardens

uratować osiedle Robin Hood Gardens

Wyróżniony w konkursie polski zespół postanowił zająć się tematem mieszkań socjalnych na przykładzie rewitalizacji osiedla Robin Hood Gardens we wschodnim Londynie. Wybudowane w latach 70. XX wieku według projektu Alison i Pietera Smithsonów, składa się z dwóch, charakterystycznych budynków z tzw. ulicami na niebie, czyli szerokimi balkonami-korytarzami, które co trzy kondygnacje obiegają obiekty. Osiedle objęto programem Blackwall Reach, dzięki któremu w tym miejscu powstanie 1,5 tys. nowych mieszkań, co dla modernistycznych budynków oznacza koniec. Pierwszy, zachodni został już rozebrany, drugi niedługo czeka podobny los.

Jakub Biernacki, Weronika Dardzińska, Michalina Dębska i Kaja Kirilenko postanowili stworzyć alternatywne rozwiązanie, zachowując wschodni blok. Zespół zainspirowany książką architekta Christophera Alexandra opracował koncepcję poprawiającą komfort życia mieszkańców i ożywiającą przestrzeń osiedla, poprzez zagospodarowanie pustych, niczyich przestrzeni i stworzenie różnorodnych stref służących integracji. Autorzy zaproponowali także dostawienie balkonów zwiększających przestrzeń prywatną, zagospodarowanie części garaży na lokale usługowe oraz rozwiązania ułatwiające codzienne życie. Zmodernizowane dwupoziomowe mieszkania składałyby się z pokoju dziennego z aneksem kuchennym, toaletą i dodatkowym pokojem oraz dwóch sypialni, pokój, łazienki i dużego balkonu na piętrze. Natomiast przed mieszkaniami, na długich balkono-korytarzach, stworzono niewielkie ogródki ocieplające surową przestrzeń.

długie balkono-korytarze osiedla

Dobrawa Bies: Co było główną inspiracją projektu?

Jakub Biernacki, Weronika Dardzińska, Michalina Dębska, Kaja Kirilenko: Bezpośrednią inspiracją dla nas stała się książka Christophera Alexandra pt. A Pattern Language, w której autor stworzył swoisty język relacji urbanistycznych złożonych z uniwersalnych szablonów, tzw. patternów. Szablonami są zaobserwowane sytuacje przestrzenne w różnych skalach, zaczynając od skali miasta, a kończąc na wnętrzu, które stosowane razem potrafią stworzyć określone sytuacje i odpowiadają na potrzeby społeczności. Jest to sprawdzona i klasyczna pozycja dla teoretyków architektury i urbanistyki, w której najważniejszą wartością jest prostota stosowanych zabiegów. Dlatego też zdecydowaliśmy się stworzyć kontynuację tego projektu, w odniesieniu do systemu mieszkalnictwa socjalnego.

inspiracją dla zespołu była książka Christophera Alexandra pt. A Pattern Language

Dobrawa Bies: Jaki był najważniejszy cel projektowy?

Zespół: Najważniejszym aspektem stało się dla nas zrozumienie wielowarstwowości tematu mieszkalnictwa socjalnego w Wielkiej Brytanii. Obszerne rozpoznanie tematu było dla nas podstawą do zbudowania systemu patternów, na których bazował nasz projekt. Zależało nam na dogłębnym zrozumieniu historii mieszkań socjalnych, poprzednich rozwiązań, powodów dla których ten typ mieszkalnictwa cieszy się złą sławą, aspektów prawnych dotyczących przyznawania i wykupu mieszkań oraz jakie są tego konsekwencje. Dodatkowo zdaliśmy sobie sprawę, jak dużo materii już zostało stworzone przez lata i jako architekci chcielibyśmy zaproponować rozwiązanie jak korzystać z tej spuścizny. Dlatego w naszym procesie projektowym skupiliśmy się na pracy od podstaw i zbudowaniu nowego, alternatywnego systemu, odpowiadającego współczesnym czasom i beneficjentom tego typu mieszkań. Nową jakość osiągamy poprzez naprawę tego, co historycznie nie sprawdziło się w tego typu inwestycjach oraz dodanie zaobserwowanych, dobrych praktyk.

rzut mieszkań socjalnych

Podeszliśmy do idei rehabilitacji mieszkań socjalnych w kompleksie Robin Hood Gardens poprzez konserwację jedynego zachowanego budynku i przemyślane dodawanie brakujących elementów. Dzięki zachowaniu zachodniego obiektu włączamy się w tzw. cykl życia budynku, zamiast go przerywać. Renowacja jest przeprowadzana w kolejności, która zapewnia mieszkania zastępcze dla osób, których w innym wypadku dotknęłoby przesiedlenie oraz zapewnia zachowanie społeczności sąsiedzkiej. Dodatkowo jest to zabieg charakteryzujący się najniższym możliwym śladem węglowym, nawet w porównaniu do zastąpienia starego obiektu nowym, z lepszymi wskaźnikami energooszczędności i certyfikatami ekologicznymi. Stosując uzupełnienia zabudowy oraz nadbudowę stara struktura zyskuje nowe życie — zachowujemy spuściznę kulturową architektury brutalistycznej oraz obniżamy cenę inwestycji. Niższa cena jest zapewniona również poprzez zastosowanie tanich i łatwych w konserwacji materiałów takich jak: panele rscp, poliwęglan i lekka konstrukcja stalowa, niezagrażająca obecnie istniejącym rozwiązaniom żelbetowym. Przewidzieliśmy, że nowe elementy wykonane są na wspólnym module, co ułatwia logistykę i montaż oraz nadaje projektowi uniwersalności. Z założenia „The Social Language” miał być na tyle uniwersalny, aby dało się go aplikować w różnych upadających londyńskich osiedlach socjalnych.

projekt ożywia przestrzeń osiedla

Dobrawa Bies: Z czego są Państwo najbardziej zadowoleni, a co stanowiło największe wyzwanie projektowe?

Zespół: Najbardziej zaskoczył nas ogromnie pozytywny odbiór, jaki osiągnął nasz projekt. Jest to dla nas niesamowicie satysfakcjonujące oraz daje do myślenia — być może tego typu podejście ma przyszłość i ludzie są gotowi na nowy etap w myśleniu o mieszkaniach socjalnych. Jesteśmy również dumni z rozpoznania, jakie udało nam się przeprowadzić, zwłaszcza na początku naszej pracy twórczej. Był to bardzo rozwijający i interdyscyplinarny proces, w którym każde z nas wiele się nauczyło. Ze względu na właśnie wielowątkowość problemu, działanie na systemie budownictwa socjalnego wymagało od nas dobrego zrozumienia zarówno jego historii, jak i dzisiejszej sytuacji. Za największe wyzwanie uznajemy pracę zdalną, do którego zmusiła nas pandemia, ale również to, że w tym czasie Kaja i Michalina przebywały na wymianach w Hiszpanii i Portugalii. Na szczęście udało nam się wypracować dobrze działający system pracy, z którego na pewno będziemy korzystać również przy przyszłych współpracach.