Katarzyna Matyja, absolwentka Wydziału Architektury i Wzornictwa gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz mieszkanka Gdańska, postanowiła przeprojektować punktowiec z lat 70. XX wieku znajdujący się przy ulicy Chłodnej 1. Jej głównym celem było nadanie obiektowi bardziej aktualnego wyrazu, jednak nie poprzez wyburzenie, ale dodanie nowych tarasów i balkonów co zwiększy powierzchnię mieszkalną. Autorka zastosowała również specjalną siatkę tworzącą nową elewację — „skórę budynku”.
Prezentowany projekt „Asymilacja autsajdera. Punktowiec przy ulicy Chłodnej 1 w Gdańsku” jest pracą dyplomową magisterską, wykonaną w 2022 roku na kierunku Architektura Wnętrz, pod kierunkiem prof. Beaty Szymańskiej w pracowni Architektury Wnętrz I.
punktowiec znajduje się przy ulicy Chłodnej 1 w Gdańsku
© Katarzyna Matyja
Gdańsk od paru pokoleń jest moim miastem rodzinnym, dlatego postanowiłam skupić się jego głównych problemach. Okres po II wojnie światowej to problem ciągle brakujących mieszkań. Zagwarantowanie mieszkańcom dachu nad głową wymuszało budowanie prostych bloków z prefabrykatów, które musiały powstawać w błyskawicznym tempie, przy zminimalizowanych kosztach. Czasy te zainspirowały mnie do podjęcia zagadnienia budowania obiektów mieszkalnych prefabrykowanych. Przyglądając się prowadzonym renowacjom obiektów, zarówno na terenie Dolnego Miasta, jak i ulicy Chłodnej w Gdańsku, postanowiłam podjąć działania dotyczące punktowca przy ulicy Chłodnej 1. „Nigdy nie wyburzaj, nigdy nie usuwaj ani nie zastępuj, zawsze dodawaj, przekształcaj i wykorzystuj ponownie!” — te słowa duetu Anne Lacaton i Jeana-Philippe Vassala są dla mnie niezwykle ważne i aktualne. Podczas wyboru tematu dyplomu zadawałam sobie pytanie, czy lepszą decyzją będzie pozostawienie punktowca w niezmienionej formie, czy może jednak podjęcie próby interwencji, która pozwoli na wpisanie się obiektu w charakter dzielnicy i jednocześnie polepszy komfort zamieszkiwania tego bloku — opowiada Katarzyna Matyja.
Punktowiec przy ulicy Chłodnej 1 w Gdańsku to blok mieszkalny wybudowany w latach 70. XX wieku na potrzeby pracowników zatrudnionych w gdańskiej rafinerii. Przewidziane rozwiązania przestrzenne oraz zaprojektowane mieszkania o małej powierzchni nie odpowiadają aktualnym standardom budownictwa mieszkaniowego. Jak mówi absolwentka ASP obecna forma obiektu i jego usytuowanie nie nawiązuje relacji z otoczeniem. Budynek pozostaje autsajderem tej dzielnicy.
„skórę budynku” tworzy stalowa siatka
© Katarzyna Matyja
„druga skóra”
Głównym celem Katarzyny Matyi było nadanie budynkowi bardziej aktualnego wyrazu, wpisującego go w starą i nową tkankę Dolnego Miasta. Autorka odnosząc się do zasady „nigdy nie burzyć”, postanowiła możliwie nie ingerować w strukturę i konstrukcję budynku. W tym celu zadecydowała się na otoczenie budynku tarasami i balkonami, oraz dodała nową, drugą „skórę budynku”, która tworzy elewacje.
autorka zaprojektowała również ogrodzenie z ażurowej kształtki ceramicznej
© Katarzyna Matyja
Dotychczasowe elewacje na niektórych poziomach pełnią funkcję ścian wewnętrznych, a okna po wyjęciu ściany podokiennej stanowią przejście do nowoprojektowanej części. Okalające budynek tarasy opierają się na niezależnej od budynku konstrukcji. Nieregularny kształt tarasów i nałożona na całą elewację stalowa siatka oraz pnącą się po tarasach roślinność nadają bryle pewnej miękkości, neutralizując, wcześniejszą, kanciastą formę.
wnętrze strefy klubowej na parterze
© Katarzyna Matyja
Autorka zaprojektowała również ogrodzenie z ażurowej kształtki ceramicznej. W nim umieściła dwa wejścia — jedno do budynku, drugie do ogrodu. Ogród z tarasem akcentuje od strony zachodniej obrys historycznych kamienic. Masyw ściany nieistniejących kamienic symbolizują również nasadzenia wierzb. Na otoczonym zielenią tarasie znajdują się płytkie kamienne korytka z wodą, które można przekroczyć dzięki drewnianym mostkom. Inspiracją do włączenia wody w aranżację ogrodu były dawniej znajdujące się na ulicy kanały melioracyjne.
wejście — klatka schodowa i windy
© Katarzyna Matyja
wspólna przestrzeń na parterze
Parter nowego punkowca to przestrzeń do wspólnej rekreacji. Miejsce zapewnia integrację mieszkańców poprzez odpoczynek, relaks czy ćwiczenia fizyczne. Dodatkowo w budynku autorka przewidziała kawiarnię z punktem sprzedaży wyrobów piekarniczych i cukierniczych. Przejście na parterze dostępne wyłącznie dla mieszkańców prowadzi bezpośrednio z klatki schodowej do lokalu. Przy jego wejściu znajduje się portiernia z osobą czuwającą nad obiektem. Wszystkie wejścia do budynku oraz przestrzenie wnętrz zostały przystosowane do korzystania przez osoby starsze, rodziny z małymi dziećmi czy osoby z niepełnosprawnościami.
rzut mieszkań jednopoziomowych
© Katarzyna Matyja
Materiały, które autorka zastosowała na zewnątrz punktowca — cegła, siatka oraz metal zostały również zastosowane we wnętrzach. Natomiast wyróżnione ściany w strefie klubowej zostały pokryte tapetą z autorsko zaprojektowanym wzorem.
wnętrze jednego z mieszkań
© Katarzyna Matyja
większa powierzchnia do mieszkania
Autorka zdecydowała się na zwiększenie powierzchni mieszkań, projektując mieszkania jedno- i dwupoziomowe o metrażu od 48 do 150 metrów kwadratowych. Mieszkania jednopoziomowe zyskały taras i balkony zamykane szklaną ścianą osłonową, a ich mieszkańcy dzięki temu zyskali od 3 do 25 metrów dodatkowej powierzchni.
rzut dwupoziomowego apartamentu
© Katarzyna Matyja
Apartamenty dwupoziomowe powstały w wyniku połączenia w pionie dwóch mieszkań. Na pierwszym poziomie projektantka zaproponowała balkony umieszczone od strony wschodniej, a z pozostałych stron otwarty taras, który ozdabiają pnącza rosnące w obszernych donicach. Przearanżowane i powiększone mieszkania mają dzięki temu dostęp do większej ilości światła i możliwość otwarcia na otaczające się widoki.
balkon jednego z apartamentów
© Katarzyna Matyja
