Aleksandra Mucha z Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu podjęła próbę przemiany i rozbudowy dawnej kuźni w Biedrusku na ośrodek integracji społecznej. Brak wyraźnego centrum wsi oraz wciąż powiększająca się liczba mieszkańców stała się punktem wyjścia dla całej koncepcji. Autorka zaproponowała nowoczesną formę domu kultury, na planie okręgu połączonego z placem, tworzącym nowe centrum wydarzeń kulturalnych miejscowości.
Prezentowana projekt to dyplom inżynierski wykonany pod kierunkiem dr hab. Eugeniusza Skrzypczaka. Wybrana przez Aleksandrę działka znajduje się w Biedrusku, a stojąca na niej kuźnia z 1904 roku to pozostałość po armii pruskiej. Założenie opiera się na połączeniu budynku kuźni i nowego obiektu nie tylko pod względem wizualnym, ale przede wszystkim funkcjonalnym. Całość ma być nowoczesną formą domu kultury, tworzącą przestrzeń wspólną, której obecnie według autorki w Biedrusku brakuje.
projekt Kuźnia Kultury, widok od strony parku
© Aleksandra Mucha
Mój obiekt tworzy przestrzeń integracji mieszkańców i umożliwia poznanie historii Biedruska. Koncepcja zakłada przywrócenie na ten obszar usług gastronomicznych, które przez wiele lat tutaj funkcjonowały oraz stworzenie placu stanowiącego nowe centrum, którego obecnie brakuje. Ze względu na bogatą historię Biedrusko pochwalić się może dość dużą ilością obiektów zabytkowych. Większość z nich związana jest z działalnością wojskową, istnieją jednak także takie, które stanowią pozostałość po rodzinie von Treskow. Zasoby dziedzictwa kulturowego stanowić mogą istotny aspekt w rozwoju miejscowości oraz mogą przyciągać zwiedzających. Gmina zastrzega, że w dokumentach planistycznych zwraca szczególną uwagę na minimalizację zagrożeń dla istniejących zabytków, oraz że jej działania zmierzają do odrestaurowywania obiektów zdegradowanych. Jednak nie wszystkie obiekty objęte są należytą ochroną. Tak też jest w przypadku kuźni będącej istotnym elementem mojej pracy. Według prognozy oddziaływania na środowisko ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Biedrusko — na terenie opracowywanej działki nie występują zewidencjonowane obiekty zabytkowe, które podlegałyby ochronie konserwatorskiej — tłumaczy autorka.
archiwalne zdjęcie kuźni i centrali telefonicznej
https://ebiedrusko.pl/aktualnosci/widziane-z-biedruska-kaplica-sw-kazimierza/ (dostęp: 10.05.2022)
nowe życie starej kuźni
Działka, na której znajduje się kuźnia, jest położona w centralnej części miejscowości i ma nieregularny kształt. Od zachodu graniczy z zabudowaniami mieszkalnymi, natomiast z pozostałych stron otoczona jest drogami, przez co nowy projektowany obiekt może być oglądany z każdej perspektywy. Budynek jest parterowy, ma formę okręgu z prostokątnym placem w centrum. Nowa część ośrodka jest ukształtowana w taki sposób, aby kuźnia była najbardziej wysuniętym elementem widocznym z głównej drogi. Co ważne, działkę porasta wiele drzew i krzewów.
projekt Kuźnia Kultury, plan zagospodarowania terenu
© Aleksandra Mucha
Program budynku oraz relacja między starą a nową częścią została wpisana przez studentkę w okrąg.
Założenie nawiązuje kształtem do wielości kierunków otaczającej zabudowy oraz dróg, a także do cyklu czasu. Dawna kuźnia, jako element składowy obiektu staje się początkiem tego, co nowe i wysuwa się na pierwszy plan — wyjaśnia Aleksandra Mucha.
Forma okręgu z wyciętym prostokątnym placem, obłą częścią skierowana jest w stronę parku. Placem, będącym centrum ośrodka zorientowana jest w kierunku wschodnim, w stronę głównego traktu komunikacyjnego. Ściany będące swego rodzaju ramą placu, powielają kierunek kuźni.
Kuźnia Kultury, aksonometria
© Aleksandra Mucha
budynek jak pawilon
Nowa część ośrodka integracji społecznej jest z założenia neutralna względem starej kuźni i otoczenia. Przekryta jest płaskim dachem — autorka chciała stworzyć obiekt o charakterze pawilonu zatopionego w zieleni, nieprzyjmującego formy historycznej zabudowy, a jedynie stanowiący jej uzupełnienie. Chciała, by był widocznym elementem dodanym, który nie naśladuje, a swoją odmiennością, podkreśla to, co historyczne. Pomimo tego, że ośrodek to jeden układ funkcjonalny, wizualnie dzieli się na dwie części — pierwszą z nich jest kuźnia z ceglaną elewacją, poddana renowacji. Cegła będąca symbolem historii zestawiona jest z drugą — nową częścią, pokrytą blachą i szkłem.
wnętrze przestrzeni wielofunkcyjnej
© Aleksandra Mucha
Wielofunkcyjność obiektu sprawia, że wnętrza powinny być uniwersalne i jak sądzi autorka utrzymane w minimalistycznym charakterze. Wykonane z żelbetu ściany pozostawiła w stanie surowym, pod którego kolor dobrała posadzkę przemysłową. Sufit podwieszony został pokryty ciemnym kolorem, a szklane ściany sprawiają, że wnętrze ściśle łączy się z parkiem, wprowadzając do obiektu otoczenie. Wieczorem przeszklenia przez które widać światło oraz to, co się dzieje we wnętrzu, przyciągają wzrok, przejeżdżających główną trasą osób.
obiekt został podzielony na strefy
© Aleksandra Mucha
nowoczesny dom kultury podzielony na strefy
Nowoczesny dom kultury cechuje się przestrzenią elastyczną i wielofunkcyjną. Jest ośrodkiem aktywnego życia społecznego i towarzyskiego, który daje warunki do rozwoju i umacniania więzi społecznych. Założenie dzieli się na kilka stref, z czego głównymi są — strefa historii, strefa kultury i strefa gastronomii. Wszystkie okalają znajdujący się w centralnej części plac, który w razie potrzeby może stać się przedłużeniem wybranej strefy. Cały obiekt jest parterowy i ma kilka wejść.
obiekt został zaprojektowany jako parterowy z płaskim dachem
© Aleksandra Mucha
Dawna kuźnia stała się strefą historii, w której powstała izba pamięci poświęcona Biedrusku. Można do niej wejść od strony głównego traktu komunikacyjnego, który łączy się z hallem głównym. Takie połączenie umożliwia całoroczne korzystanie z obiektu, co było kluczowym aspektem w adaptowaniu tego budynku.
Kuźnia funkcjonuje nie tylko jako wnętrze dla przypisanej jej funkcji, ale staje swego rodzaju pomnikiem historii, wokół którego toczy się życie na placu głównym — dodaje studentka.
elewacje nowej i starej części kontrastują ze sobą
© Aleksandra Mucha
Najważniejszą częścią strefy kultury jest przestrzeń wielofunkcyjna, ukierunkowana ze wschodu na zachód, obejmuje trzy sale będące środkową częścią skrzydła. Sale wyposażone są w mobilne ściany mobilne — w zależności od potrzeb można dowolnie konfigurować przestrzeń, zwiększając i zmniejszając jej powierzchnię oraz otwierając się w danym kierunku. Elementem zwiększającym funkcjonalność sal jest zastosowanie ściany zachodniej na bazie systemu harmonijkowego. W takim układzie przestrzeń sal zmienia się w scenę dla różnego typu wydarzeń plenerowych. Scena może być miejscem spektakli, koncertów i kina plenerowego z widownią umieszczoną w parku.
Kuźnia Kultury nocą
© Aleksandra Mucha
nowoczesne centrum wsi
Autorka chciała, aby założenie stanowiło także nowoczesne centrum wsi, przywróciła strefę gastronomiczną. Wcześniej gastronomia, która cieszyła się sporą popularnością, zlokalizowana była w budynku dawnej kuźni, jednak teraz studentka chciała, żeby goście restauracji mieli widok na odnowiony, historyczny budynek. Sala restauracyjna zwrócona jest w stronę południową, w kierunku kuźni, a w okresie letnim funkcjonują również ogródki umieszczone na placu.
