Projekt odtworzenia Kolei Nadzalewowej jest odpowiedzią na poszukiwanie alternatywy dla transportu samochodowego. Podczas gdy inne kraje europejskie planują przywrócić zamknięte linie lub próbują rozbudować istniejące, w Polsce kolejne połączenia są zamykane. W kontekście lokalnym projekt byłby odpowiedzią na problem zaprzepaszczonego potencjału turystycznego terenów nadzalewowych, rozwiązałby również kwestię komunikacji pomiędzy mniejszymi miejscowościami regionu a Elblągiem czy Braniewem.
orientacja
© Radosław Bielucy
Projekt zakłada połączenie linii Kolei Nadzalewowej (nr 254) z dawną linią kolejową nr 204 z Malborka do Braniewa przez Elbląg, zamkniętą w 2004 roku (krótszy jej odcinek Bogaczewo–Braniewo z linią o numerze 217 zamknięto w 2013 roku). Oba odcinki mają podobne długości (odpowiednio 53 i 54 kilometry), założony został więc identyczny czas ich przejazdu. Zachowano sposób prowadzenia ruchu pociągów jako linie jednotorowe. Pociągi startują z tej samej stacji — Elbląg Główny — i kursują okrężnie: jeden zgodnie ze wskazówkami zegara, drugi przeciwnie. Wymijają się w połowie okrążenia, na stacjach z dodatkowymi peronami (Elbląg Główny lub Braniewo). Pokonanie połowy okrążenia przy założeniu prędkości pociągu 80–90 kilometrów na godzinę zajęłoby (z postojami na stacjach) około 50–60 minut.
schemat funkcjonowania kolei
© Radosław Bielucy
W obrębie każdego przystanku i dworca na trasie zaplanowano parkingi rowerowe i samochodowe w systemie Park&Ride, a w Elblągu i Braniewie połączenie systemu kolejowego z komunikacją miejską. W przypadku przystanków znajdujących się nad Zalewem Wiślanym przewidziano powrót do systemu w układzie kolej + statek, w którym rozkład jazdy pociągów zostałby skoordynowany z rejsami statków kursujących z Mierzei Wiślanej.
zagospodarowanie, po lewej: Kamionek Wielki; po prawej: Kadyny
© Radosław Bielucy
Na reaktywowanej trasie zostały zaprojektowane trzy rodzaje przystanków osobowych, w zależności od potrzeb miejscowości różnią się one wielkością:
— przystanek kolejowy — najmniejszy z obiektów, składający się z wiaty przystankowej z miejscami siedzącymi i parkingiem dla rowerów (w obrębie parking dla samochodów osobowych). Zlokalizowany został na nowych przystankach osobowych Elbląg Żuławy, Elbląg Zawodzie i Kadyny Przystań, jak również na istniejących Elbląg Zdrój (wcześniej funkcjonujący jako dworzec), Rubno Wielkie, Jagodno, Kamionek Wielki (rozwiązany szczegółowo w projekcie), Nadbrzeże, Święty Kamień, Stępień, Braniewo Brama, Komorowo Żuławskie, Bogaczewo, Stegny, Słobity, Kurowo Braniewskie, Chruściel i Bemowizna;
przystanek
© Radosław Bielucy
— mały dworzec kolejowy — obiekt dworcowy średniej wielkości, składający się z zamkniętej poczekalni, kasy biletowej/informacji, toalety (dostosowanej dla osób z niepełnosprawnościami) i parkingu dla rowerów (w obrębie parking dla samochodów osobowych). Zlokalizowany został przy istniejących przystankach osobowych Suchacz (budynek dawnego dworca pełni obecnie funkcje mieszkalne), Kadyny (rozwiązany szczegółowo w projekcie), Młynary;
mały dworzec
© Radosław Bielucy
— duży dworzec kolejowy — największy z obiektów, składający się z zamkniętej poczekalni, kasy biletowej/informacji, baru, toalety (dostosowanej dla osób z niepełnosprawnościami) i parkingu dla rowerów (w obrębie parking dla samochodów osobowych). Zlokalizowany został na nowym przystanku Elbląg Zawada (rozwiązany szczegółowo w projekcie).
duży dworzec
© Radosław Bielucy
Najszersze opracowanie projektowe zostało poświęcone nowemu dworcowi w Elblągu (Elbląg Zawada); projekt zakłada tu budowę nowego dużego dworca kolejowego na nieużytkowanym terenie przy ulicy Mazurskiej i zagospodarowanie terenu znajdującego się za torami kolejowymi od strony rzeki Elbląg na park miejski, który byłby przedłużeniem parku Modrzewie w stronę rzeki. W obrębie terenu projektowego zostało wydzielonych kilka stref funkcjonalnych, między innymi strefa sukcesji przyrody, strefa aktywizacji mieszkańców, strefa rekreacji, strefa relaksu, strefa zabawy i strefa sportowa.
po lewej: zagospodarowanie, Elbląg Zawada; po prawej: program funkcjonalny dużego dworca
© Radosław Bielucy
Opracowane obiekty infrastruktury dworcowej są jednokondygnacyjnymi budynkami opartymi na module o wymiarach 3×3×4 metry. Konstrukcja podtrzymywana jest na słupach stalowych o przekroju 20 centymetrów z wypełnieniem z drewna klejonego. Na elewacjach przyjęte zostały panele poliwęglanowe i szare blachy faliste włókno‑cementowe. Na każdym z budynków przewidziane zostało zastosowanie dachu zielonego ekstensywnego oraz montaż baterii fotowoltaicznych na dachach budynków dworców i budynku administracyjno-warsztatowego w Elblągu.
Budynki zostały zaprojektowane w taki sposób, by ich transport mógł się odbywać drogą kolejową na wagonach‑platformach na wózkach budowy specjalnej — rodzaj S, służących do przewozu ładunków o dużych rozmiarach, o szerokości co najmniej 3 metrów.
Radosław BIELUCY
Ilustracje: © Autor
