Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Wnętrza 2021/2023”
Pochodzę z podwarszawskiego miasta-ogrodu Milanówka i czuję się z nim związana. Codziennie doświadczam jego przestrzeni: wnętrz, ulic i skwerów. Zauważyłam, że nie ma tutaj przestrzeni centralnej, brakuje miejsc dla spotkań towarzyskich, coraz popularniejszej pracy zdalnej poza domem, wydarzeń kulturalnych czy odpoczynku wśród dominującej w mieście-ogrodzie natury. Postanowiłam zatroszczyć się o ważne dla mnie miasto, mające wyjątkowy potencjał. W ramach projektu dyplomowego zaprojektowałam dla Milanówka dodatkową przestrzeń publiczną — taką, która będzie koncentrowała życie społeczne w mieście, stworzy zdefiniowane przestrzennie centrum, a także wzbogaci ofertę miejskich aktywności. Postanowiłam opracować koncepcję przestrzenną placu centralnego, którego głównym punktem będzie park.
zielona przestrzeń w Milanówku
© Barbara Ziarkowska
W trakcie moich poszukiwań i gromadzenia inspiracji przyjrzałam się geometrii planu miasta. Obecnie Milanówek ma plan o rozproszonym charakterze — miejsca publiczne znajdują się w różnych jego częściach. Dodatkowo miasto jest wyraźnie podzielone linią kolejową na części północną i południową. Występuje tutaj cenna zieleń, głównie drzewa, wiele z nich to pomniki przyrody — to one najsilniej informują, że jesteśmy w mieście-ogrodzie. Układ przestrzenny bywa jednak nieczytelny z poziomu odbiorcy, tymczasem jego geometria jest warta podkreślenia.
projekt centralnego placu parku w Milanówku, aksonometria
© Barbara Ziarkowska
Geneza koncepcji miasta-ogrodu, której propagatorem był Ebenezer Howard sięga dziewiętnastowiecznej Wielkiej Brytanii. Jej głównym motywem było opracowanie modelu miasta, który odpowiadałby na problem przeludnienia metropolii. Idea miasta-ogrodu zakłada zorganizowanie mniejszego miasta nieznacznie oddalonego od dużego miasta, które jest z nim dobrze skomunikowane. Jego schemat urbanistyczny bazuje na planie koła, podzielonego na kilka części z promienistym układem ulic, które spotykają się w środkowym punkcie miasta, stanowiącym park centralny.
projekt centralnego placu parku w Milanówku, wizualizacja
© Barbara Ziarkowska
Uznałam ten schemat za inspirujący i postanowiłam oprzeć na nim swoje działania projektowe, ponieważ zakłada on uformowanie wnętrza miasta w taki sposób, że w jego sercu znajduje się zorganizowana przestrzeń o funkcji rekreacyjnej i społecznotwórczej w otoczeniu natury.
Porównując schemat Howarda i plan Milanówka, zauważyłam wiele podobieństw, na przykład układu ulic.W południowej części miasta wzdłuż dworca kolejowego znajduje się ulica Warszawska, której oś odkształca się, formując widoczne z lotu ptaka półkole. Co więcej, w tym miejscu, w jednym punkcie, mają swój geometryczny początek dwie ulice: Krzywa i Grudowska, które stanowią promienisty szkielet przestrzenny miasta.
projekt centralnego placu parku w Milanówku, plan zagospodarowania terenu
© Barbara Ziarkowska
Studiując siatkę ulic w Milanówku, zaobserwowałam, że oś ulicy Grudowskiej, która przechodzi przez projektowaną działkę, rozciąga się aż na drugą (północną) część miasta. Oś ta jest przerwana torami kolejowymi, uznałam ją więc za kluczową dla poszukiwań form geometrycznych w projekcie. Głównym założeniem projektu jest takie zagospodarowanie pustej działki znajdującej się między ulicą Warszawską a obszarem torów kolejowych, by stała się miejscem centralnym dla Milanówka miasta-ogrodu.
projekt centralnego placu parku w Milanówku, przekrój
© Barbara Ziarkowska
W ramach wytycznych do projektowania, które sama określiłam po przeprowadzeniu zarówno geometrycznych, jak i osobistych, odczuciowych badań, znalazło się: stworzenie centralnego placu parku dla Milanówka, uzupełnienie i kontynuacja północnej pierzei ulicy Warszawskiej, podkreślenie osiowości i promienistości tego obszaru jako źródła geometrii miasta-ogrodu oraz zaprojektowanie niewielkiego obiektu inspirowanego ideą Crystal Palace, jako fragmentu Howardowskiej koncepcji miasta-ogrodu.
Barbara ZIARKOWSKA
Ilustracje: © Autorka
