Zasady ekonomii obiegu zamkniętego i miejskiego metabolizmu posłużyły Marcie Kubasińskiej do opracowania autorskiej metody dostrajania. Jest ona próbą odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób zmodyfikować zapis regulacji planistycznych, tak aby mieszkańcy mieli możliwość dostosowywania się do zmieniającego się społeczeństwa, środowiska czy warunków ekonomicznych. Projekt powstał na przykładzie osiedla mieszkaniowego w Wilanowie.
Projekt Marty Kubasińskiej to praca magisterska wykonana pod kierunkiem dr. Artura Filipa. Jej koncepcja dotyczy dynamicznie urbanizującego się warszawskiego Wilanowa. Dzielnica rozrasta się na południe, jednakże nadal znajdują się tam znaczne ilości niezagospodarowanych terenów, na których zgodnie z ustaleniami obecnego studium uwarunkowań (SUiKZP) powstaną osiedla mieszkaniowe. Intensywny rozwój tego terenu był dla studentki PW możliwością zaproponowania alternatywnego do dotychczasowego sposobu planowania i zagospodarowania przestrzeni.
autorka przeprowadziła liczne analizy terenu
© Marta Kubasińska
ekonomia cyrkularna
Alternatywny kierunek rozwoju dzielnicy bazuje na idei ekonomii o obiegu zamkniętym — cyrkularnej. Planowanie rozwoju w tym duchu wymaga stosowania złożonych i kompleksowych pomiarów (niezbędne są kryteria jakościowe). Mierniki typu wskaźnik intensywności zabudowy niekoniecznie stanowią najlepszy wyznacznik udanej urbanistyki, ponieważ mierzą wyłącznie ilość lub rozmiar. Dodatkowo pomimo prób planowania osiedli mix-use, pozostajemy ograniczeni przez ramy przewidziane przez planistyczne narzędzia — między innymi konieczność jednoznacznego wyznaczania linii rozgraniczających, które sprzyjają usztywnianiu i strefowaniu — mówi Marta Kubasińska.
miasto zostało potraktowane jako system i podzielone na trzy środowiska
© Marta Kubasińska
holistyczny rozwój miasta
Projekt młodej architektki opowiada, w jaki sposób zmodyfikować sposób tworzenia regulacji planistycznych, aby poprawić jakość życia mieszkańców, tak aby mieli oni możliwość dostosowywania się do zachodzących zmian. Dlatego, autorka zaproponowała metodę elastycznego dostrajania, która mogłaby umożliwić proces samoregulacji — miejskiej ewolucji poprzez rozmycie granic i zazębianie się elementów systemu miejskiego. To eksperymentalne podejście do formułowania regulacji planistycznych autorka zilustrowała propozycją planu nowego typu dla fragmentu Wilanowa. Według architektki jest to próba holistycznego ujęcia rozwoju miasta w całej złożoności zagadnień przyrodniczych, społecznych, ekonomicznych.
Samoregulacyjne zdolności ekosystemu bazują na różnorodności, sieciowości i rozwoju w czasie. Na bazie tych trzech elementów ukształtowałam teoretyczny, holistyczny model miasta. Miasto traktuję jako system i dzielę na trzy środowiska — zbudowane, przyrodnicze i społeczno-kulturowe (różnorodność). Są one ze sobą wzajemnie powiązane i oddziałują na siebie (sieciowość) — tłumaczy autorka.
każde ze środowisk zostało podzielone na: Strefę, Strukturę i Pole Manewru
© Marta Kubasińska
modelowe osiedle
Aby miasto mogło się rozwijać, ważne jest właściwe rozpoznanie problemów i określenie celów na przyszłość. Daje to możliwość zapobiegania negatywnym skutkom występujących zjawisk oraz umożliwia planowanie w długiej perspektywie czasowej. W związku z tym Marta Kubasińska określiła cele środowiskowe (rozwój w czasie). Przyjęty model wykorzystała do stworzenia planu regulacyjnego dla osiedla w wybranym obszarze Wilanowa.
Analizy terenu przeprowadziłam dla środowiska zbudowanego, przyrodniczego i społeczno-kulturowego. Uwzględniłam przy tym skalę ponadlokalną i lokalną. Skupiłam się na: określeniu charakteru i struktury lokalnego ekosystemu, zbadaniu kierunków rozwoju zabudowy i inwentaryzacji stanu obecnego oraz analizie miejsc aktywności — opowiada absolwentka PW.
poprzez złączenie wszystkich warstw powstaje Plan Regulacyjny
© Marta Kubasińska
Plan Regulacyjny
W celu uelastycznienia regulacji, bazując na analizach, autorka określiła elementy, które należy uznać za niezmienne oraz te, które mogą stać się polem dla dostrajania. Są nimi: Strefa (stała), Struktura (elastyczna) oraz Pole Manewru (określające zakres elastyczności struktury). Te elementy są opisane osobno dla każdego środowiska — zbudowanego, przyrodniczego i społeczno-kulturowego. Elementy Strefy, Struktury i Pola Manewru są częściami składowymi każdej warstwy regulacji, a każda odpowiada jednemu z badanych obszarów środowisk. Poprzez złączenie wszystkich warstw powstaje Plan Regulacyjny. Określa on niezbędną strukturę osiedla bez jednoznaczniej definicji jego formy.
projektowane osiedle ma być uczącą się jednostką urbanistyczną
© Marta Kubasińska
Projekt regulacji ma zapewnić, że wszystkie niezbędne elementy powstaną, ale nie determinuje stanu docelowego, który ukształtuje się z biegiem czasu. Osiedle, które powstanie na podstawie takich założeń, można nazwać cyrkularnym, gdyż jego struktura regulacyjna umożliwia tworzenie dopasowanych form poprzez dostrajanie do zmiennych potrzeb i warunków, tworząc uczącą się jednostkę urbanistyczną — podsumowuje autorka.
Praca pt. Osiedle cyrkularne wykorzystujące zasady ekonomii obiegu zamkniętego. Projekt zagospodarowania dla fragmentu dzielnicy Wilanów została nagrodzona w Konkursie na najlepszą pracę magisterską dotyczącą polityk miejskich, organizowanym przez Kongres Polityki Miejskiej.
