Praca zgłoszona na konkurs studencki im. Haliny Skibniewskiej — ZDROWY DOM
Punktem wyjścia poniższego projektu była analiza sytuacji mieszkaniowej we współczesnej Polsce. Rosnąca świadomość społeczna oraz środowiskowa kwestionuje obecną politykę mieszkaniową. Inwestycje deweloperskie zdominowały ofertę rynkową polskich miast. Najpopularniejszą alternatywę stanowi budowa domu prywatnego, jednak to się często wiąże z wykluczeniem komunikacyjnym i wysokimi kosztami infrastruktury. Jest również kontrowersyjne ze względu na wpływ na środowisko i zarządzanie zasobami.
dom wielorodzinny na Starym Mokotowie
© Alicja Głowacka
Deweloperskie budynki wielorodzinne ograniczają przestrzeń wspólną do niezbędnego minimum, co zdecydowanie utrudnia nawiązywania relacji sąsiedzkich i tworzenie wspierających się mikrospołeczności. W następnych dekadach prognozuje się gwałtowny wzrost liczby osób w wieku senioralnym oraz postępującą depopulację. Grupy wsparcia zyskają na znaczeniu, dlatego ważne jest poszukiwanie alternatywnych form zamieszkiwania, sprzyjających kształtowaniu więzi wspólnotowych.
styczność przestrzenna jest warunkiem kształtowania więzi,
dlatego przestrzenie wspólne zaprojektowano stycznie do klatki schodowej
© Alicja Głowacka
Dla urealistycznienia procesu projektowego oraz zracjonalizowania jego efektów końcowych wytypowano grupę badawczą, której członkowie wcielili się w hipotetycznych inwestorów. Oceniono, iż alternatywne formy zamieszkiwania w przedstawionym rozumieniu są atrakcyjne dla dużych rodzin wielopokoleniowych o silnych więziach i dużej potrzebie regularnego kontaktu. Zaproszona do projektu rodzina była angażowana na różnych etapach procesu: wybór działki, określenie programu budynku, kształtowanie układów mieszkań, wyznaczenie prywatnych sfer życia. Przyjętymi metodami uczestnictwa były wywiady indywidualne oraz głosowanie przez formularze ankietowe. Ze względu na silne relacje i chęć współpracy przyjęto, że budynek będzie zarządzany na drodze konsensusu (głębokiej demokracji).
na każdym piętrze klatki znajdują się małoskalowe rozwiązania tworzące ciepły, domowy klimat przestrzeni.
© Alicja Głowacka
Budowa domu dla kooperatywy mieszkaniowej niesie ze sobą ryzyko inwestycyjne. W dłuższej perspektywie czasu nieuniknione są zmiany w strukturze wspólnoty oraz idące za tym inne potrzeby. Aby efektywne wykorzystanie przestrzeni budynku było możliwe niezależnie od następujących zmian, zadbano o elastyczność i adaptowalność układu na poziomie przestrzennym i konstrukcyjnym. Uniwersalne podejście otwiera nowe możliwości dla obiektu na wypadek rozwiązania się wspólnoty.
jedną z kluczowych decyzji projektowych była lokalizacja klatki schodowej i nadanie jej rangi rdzenia budynku
© Alicja Głowacka
Jedną z kluczowych decyzji projektowych była lokalizacja klatki schodowej i nadanie jej rangi rdzenia budynku. Klatka schodowa to łącznik wszystkich kondygnacji o dużym potencjale wspierania swobodnych kontaktów między mieszkańcami, dlatego projekt buduje jej atrakcyjność przez otwarcia na wszystkie kierunki, dostęp do naturalnego światła oraz powiązanie widokowe z ogrodem. Na każdym piętrze klatki znajdują się małoskalowe rozwiązania tworzące ciepły, domowy klimat przestrzeni.
wspólnotowy program budynku został wpisany w różne kondygnacje na zasadzie mieszkań rozproszonych
© Alicja Głowacka
Wspólnotowy program budynku został wpisany w różne kondygnacje na zasadzie mieszkań rozproszonych. Dzięki przeplataniu przestrzeni prywatnych ze wspólnymi liczba potencjalnych tras mieszkańców została zwiększona, co spotęgowało liczbę możliwych kontaktów między użytkownikami. Styczność przestrzenna jest warunkiem kształtowania więzi, dlatego przestrzenie wspólne zaprojektowano stycznie do klatki schodowej. Dzięki temu plan budynku nie zmusza do interakcji, ale do niej zaprasza.
do konstrukcji budynku zostały użyte drewniane prefabrykaty HBE
© Alicja Głowacka
Do konstrukcji budynku zostały użyte drewniane prefabrykaty HBE. Ich łatwość montażu oraz lekkość i zarazem wytrzymałość ograniczają udział maszyn ciężkich w budowie, co zmniejszyło koszty potencjalnej budowy oraz ślad węglowy, jednocześnie tworząc zdrowszy klimat we wnętrzach.
Alicja Głowacka
ilustracje: © Autorka
