Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Architektura”
Dziś ogrody nie są już tylko miejscem do podziwiania, ale zielonymi terenami wchodzącymi w skład ekosystemu miasta, które pełnią wiele funkcji społecznych i nierzadko stają się miejscami współtworzonymi. Praca konfrontuje te wnioski z uwarunkowaniami wybranej lokalizacji, w rezultacie powstała wielowymiarowa strategia dla parku: od podejścia makro — ogólnej wizji dla obiektu, do skali mikro — opracowania zagospodarowania i interwencji architektonicznej w wybranym fragmencie parku.
plan zagospodarowania terenu
© Nina Kempa
Park Śląski został założony w 1950 roku na pograniczu trzech miast: Katowic, Chorzowa i Siemianowic Śląskich, i do tej pory jest to największy przykład miejskiego założenia parkowego w Polsce (620 hektarów). Został stworzony jako rekompensata złych warunków środowiskowych dla mocno zurbanizowanego regionu oraz — tak jak wiele obiektów tej epoki — jako silny element propagandowy. Inwestycja okazała się sukcesem, a sam obiekt do dziś stanowi ciekawy przykład świadomego kształtowania krajobrazu kulturowego i udanej rewitalizacji terenów poprzemysłowych. Obecnie jednak park jest zaniedbany i mimo prowadzonych prac modernizacyjnych nie widać w nim spójnej wizji rozwoju.
przekrój terenowy, strefy
© Nina Kempa
Niniejsza koncepcja stanowi wizję przyszłości parku. Przy tak dużej skali obiektu pierwszym krokiem było wyznaczenie ogólnej strategii; park został podzielony na strefy przyrody: las, polanę, ogród, promenadę i plac. Poszczególne strefy różnią się typem roślinności i stopniem urządzenia, rodzaj strefy będzie też wyznacznikiem dla aktywności, których możemy się tam spodziewać.
strefy lasu i ogrodu
© Nina Kempa
strefy polany i promenady
© Nina Kempa
Kolejnym etapem była transformacja wybranej lokalizacji — terenu dawnych Ogólnopolskich Wystaw Ogrodniczych. Na tę decyzję wpłynęło odkrycie obiektu, który na zawsze zniknął z parku — Szklarni Wieżowej.
Mierzyła 54 metry i była najwyższą szklarnią na świecie i pierwszym przykładem uprawy wertykalnej w Polsce, prowadzono w niej eksperymentalną uprawę roślin metodą hydroponiczną. W 1983 roku, po niespełna dwudziestu latach funkcjonowania, została rozebrana z powodu złego stanu technicznego.
widok terenu od strony stawu
© Nina Kempa
Celem projektu był powrót do korzeni i przywrócenie wizerunku tego terenu jako miejsca innowacyjnego i nastawionego na edukację. Dodatkowym aspektem jest partycypacja rozumiana jako praca w ogrodzie i edukacja ekologiczna. Nowe założenie wpisuje się w okrąg powstały z istniejącej kompozycji ścieżek, a każda z jego części ma swój indywidualny charakter. Pierwsza, z istniejącą halą wystawową Kapelusz, kontynuuje tę funkcję w formie wystaw i cyklicznego targu. Obok znajduje się część poświęcona produkcji, z nową Wieżą Szklarniową w centrum. Trzecia ćwiartka jest poświęcona ogrodowi botanicznemu z pawilonem palmiarni. Ostatni fragment mieści uprawy szklarniowe i restaurację korzystającą z plonów ogrodu. Całe założenie zostało scalone pasem składającym się z zespołu zbiorników wodnych i łąk.
plan zagospodarowania terenu i obiekty
© Nina Kempa
Projekt architektoniczny dąży do przywrócenia dawnego obiektu Wieży Szklarniowej, ale w sposób, który wzbogaci park o nowe funkcje. Dodatkowo jej technologiczny aspekt mógłby być kontynuacją innowacyjnego dziedzictwa tego terenu i kierunkiem do dalszego rozwoju rolnictwa wertykalnego w regionie. Dawny wyraz architektoniczny został zachowany, nowy obiekt przyjął formę transparentnego wysokiego walca, wyrastającego z prostopadłościennej, przeszklonej podbudowy, która w nowym budynku znacznie urosła, tak aby pomieścić nowe funkcje. Poprzedni program polegający na produkcji hydroponicznej został poszerzony o aspekt edukacyjny i społeczny.
wieża, przekrój i elewacja
© Nina Kempa
Przede wszystkim pawilon został udostępniony zwiedzającym, razem z częścią wieżową, która oprócz samego zwiedzania oferuje taras widokowy. Budynek mieści również hol wystawowy i salę prelekcyjną. Obiekt jest lekkim pawilonem opartym na okrągłych słupach z całkowicie przeszkloną elewacją otwierającą się na zewnętrze. Dzięki temu rozwiązaniu stapia się z krajobrazem, a z jego wnętrza będzie się roztaczał widok na piękne zielone otoczenie.
wizualizacja parku
© Nina Kempa
Nina KEMPA
Ilustracje: © Autorka
