Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Architektura”
Praca porusza problematykę niechcianego dziedzictwa socmodernizmu z lat 60. i 70. XX wieku. Jest odpowiedzią na postępujący proces starzenia się i ruinizacji obiektów architektonicznych tego okresu, reinterpretacją ich formy i funkcji, dostosowaną do współczesności. Stanowi rezultat badań lokalnego kontekstu historyczno‑kulturowego na tle uznanej za przeczącą mu architektury okresu powojennego modernizmu. Podejmuje polemikę z upływającym czasem, akceptuje naturalne procesy zachodzące w przyrodzie i w materii wytworzonej przez człowieka. Formułuje nową jakość dla przestrzeni pozostawionej.
Projekt zakłada akceptację niedoskonałej tkanki jako szkieletu będącego bazą do budowania nowej struktury łączącej stare z nowym, budowanej wokół pojęcia „zdrój”, ulegającej naturalnym przeobrażeniom oraz skoncentrowanej w samym sercu istniejącego obiektu.
plan zagospodarowania terenu
© Katarzyna Borek
W skład rewitalizowanego zespołu wchodzą budynek zakładu przyrodoleczniczego (tu: Nowy Dom Zdrojowy) wraz z kawiarnią Aida, budynek przychodni zdrojowej oraz pawilon źródła Magdalena.
Od kilku lat prywatna spółka prowadzi w Szczawnicy proces rewitalizacji obiektów i infrastruktury zdrojowiska, który przewiduje nie adaptację zespołu budynków Zakładu Przyrodoleczniczego, lecz ich wyburzenie i zastąpienie przykładem pseudopodhalańskiej architektury tradycyjnej. Projekt jest więc inicjatywą interwencyjną, sprzeciwem wobec wyburzeniu elementu historii miasta-zdrojowiska.
przekrój A-A
© Katarzyna Borek
Koncepcja opiera się w głównej mierze na działaniach architektonicznych przeprowadzanych w atrium istniejącego budynku, definiując je na nowo, adaptując i budując w jego wnętrzu zupełnie świeżą strukturę. Dzieje się to poprzez powiększenie przestrzeni obecnego atrium oraz utworzenie w nim zewnętrznego, atrialnego basenu rekreacyjnego na poziomie +1, wokół którego cyrkuluje życie budynku.
po lewej: rzut kondygnacji +1; po prawej:rzut kondygnacji +4
© Katarzyna Borek
Dalsza koncepcja rozwoju atrium jest wynikowa, organiczna, przybiera formę wznoszącej się i spiętrzającej ku górze drewnianej struktury, osadzonej częściowo w wodzie. Jej budowa, nawiązując do modernistycznej idei pilotis oraz tradycyjnych drewnianych konstrukcji regionu, stanowi sekwencję basenów, ogrodów, tarasów oraz kładek. Nowe elementy często „wgryzają się” w obecny kształt budynku, ale także łączą z sobą, akcentując tym samym pierwotne założenie zespolenia nowego ze starym. Przenikają się wzajemnie, będąc ważnym nośnikiem zieleni i tworząc w ostateczności wertykalną i naturalną kompozycję.
po lewej: niski basen atrialny; po prawej: basen kwiatowy
© Katarzyna Borek
Jednym z głównych celów jest jak najmocniejsze powiązanie budynku z naturą, która już i tak w pewien sposób, po latach nieużywania, przejęła nad nim kontrolę. Projekt pozwala więc temu trwać wraz z nowymi elementami zieleni oraz ścianami wykończonymi biologicznym betonem — umożliwiającym rozwój organizmów na ścianie budynku, absorbującym wodę, oczyszczającym powietrze i polepszającym mikroklimat we wnętrzu. To podhalańska dżungla. Dachy budynków przechodzą transformację w ogrody wypoczynkowe z inhalatorium. A ascetyczne wykończenie zewnętrznych elewacji budynku w połączeniu z wszechogarniającą zielenią oraz drewnianymi elementami nowych struktur, stanowią główny środek wyrazu.
ciepły basen wewnątrz
© Katarzyna Borek
Frontowa elewacja budynku jest głównym przejawem ekspresji i plastyczności architektury od zewnątrz. Zastosowanie na fasadzie drewnianych lameli o zmiennym przekroju jest reinterpretacją pierwotnego, formalnie modernistycznego wykończenia jej „żyletkami”. By nadać prostopadłościennym bryłom nieco płynności, wertykalne lamele przybierają formę organicznej, falującej, ażurowej zewnętrznej powłoki.
fasada
© Katarzyna Borek
W zależności od punktu widzenia, fasada stanowi solidną i nieprzeniknioną konstrukcję, aby zaraz dematerializować się w lekką i przewiewną. Kontrastowa interpretacja i binarne użycie drewna w projekcie — jako ciężkiego i lekkiego, solidnego i delikatnego, statycznego i dynamicznego — stanowi ważny element wypowiedzi architektonicznej.
Katarzyna BOREK
Ilustracje: © Autorka
