Jak pomóc osobom niewidomym i słabo widzącym w codziennym życiu? Takie pytanie postawiła sobie Julia Bugajska z krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki. Studentka architektury wnętrz zaprojektowała system frontów meblowych, który ułatwia poruszanie się w przestrzeni kuchni i garderoby. Poznajcie Invisible System.
Autorka chciała stworzyć uniwersalny system frontów meblowych, który pozostaje przedmiotem elastycznym, czyli takim, który sprawdzi się w wielu przestrzeniach.
System nie podkreśla różnicy między użytkownikiem widzącym a niewidzącym, dzięki czemu może stać się elementem pożądanym zarówno w mieszkaniu osoby w pełni sprawnej, jak i niewidomej. Dzięki wypukłym i wklęsłym elementom, których forma jest zaczerpnięta z oznaczeń stosowanych na płytach chodnikowych, ułatwiających osobom niewidomym poruszanie się w przestrzeni publicznej, projekt staje się odpowiedzią na estetyczne potrzeby osób, dla których dotyk jest zmysłem odpowiedzialnym za postrzeganie oraz, co najważniejsze, ułatwia funkcjonowanie niewidomym użytkownikom — tłumaczy projektantka.
Invisible System może być zastosowany np. w zabudowie kuchennej
© Julia Bugajska
Wypukłe i wklęsłe elementy pomagają w odnalezieniu szafek i szuflad oraz ich otwieraniu. Soczewkowe punkty zostały użyte we frontach drzwi szafek i budują pewnego rodzaju ścieżkę prowadzącą do wklęsłych elementów, które należy nacisnąć, by otworzyć szafkę. Poziome pasy są zastosowane w szufladach. Wklęsłe elementy prowadzą do wypukłości, która kryje podcięcie umożliwiające otwarcie szuflady.
na szafkach znajdują się wypukłe, soczewkowe punkty
© Julia Bugajska
Dobrawa Bies: Jakie były inspiracje projektowe?
Julia Bugajska: Punktem wyjścia do stworzenia projektu stały się rozważania na temat potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Nie tylko potrzeb funkcjonalnych, ale również tych estetycznych. Skupiłam się na wyjątkowej grupie, jaką tworzą osoby niewidome, dla których to właśnie dotyk jest kluczowym zmysłem odpowiedzialnym za odbiór designu. Jeśli chodzi o formę, główne źródło inspiracji stanowiły oznaczenia stosowane na płytach chodnikowych, ułatwiających osobom niewidomym poruszanie się w przestrzeni publicznej.
Dobrawa: Z czego zostały wykonane fronty meblowe? Jakie były priorytety projektowe?
Julia: Docelowo fronty będą wykonane z lakierowanych płyt MDF. Głównym założeniem projektowym było stworzenie uniwersalnego systemu, ułatwiającego osobom niewidomym poruszanie się w przestrzeni kuchni czy garderoby i pozostającego przedmiotem estetycznym. Początkowo planowałam stworzenie szafy na ubrania. Jednak rozmawiając z osobami niewidomymi na temat ich potrzeb w sferze przechowywania, przekonałam się, że jest to niezwykle obszerne zagadnienie, które wymaga uniwersalnego rozwiązania. Użytkownicy różnią się potrzebami. Ostatecznie kwestię te, rozwiązał system, który pozwala na swobodę w konfiguracji.
wypukłości i wklęsłości tworzą ścieżki, prowadzące użytkownika
© Julia Bugajska
Dobrawa: W jaki sposób projekt ułatwia użytkowanie?
Julia: Wypukłości i wklęsłości tworzą pewne ścieżki, prowadzące użytkownika w strefie przechowywania. Sugerują, gdzie i w którą stronę otwiera się szafka, gdzie wysuwa szuflada, a przy tym nadają frontom unikatowy wygląd, który czyni je wartościowymi również dla osoby, która nie zmaga się z zaburzeniem wzroku. Ułożenie wklęsłych i wypukłych punktów umożliwia swobodną konfigurację frontów, które mogą tworzyć wiele spójnych zestawień.
ułożenie wklęsłych i wypukłych punktów umożliwia swobodną konfigurację frontów
© Julia Bugajska
Dobrawa: Jak tworzyć projekty, aby nikogo nie wykluczać? Na co w szczególności należy zwrócić uwagę?
Julia: Projektowanie, które nie wyklucza, to takie, które bierze pod uwagę specyficzne potrzeby osób z ograniczeniami percepcji czy mobilności, ale również pozostaje wrażliwe na sferę estetyczną. W ten sposób można tworzyć nie tylko przedmioty, przestrzenie czy technologie dedykowane określonej grupie, ale dostępne dla wszystkich, takie, które czy to ze względów estetycznych, czy praktycznych są pożądane przez wiele różnych grup użytkowników. Jest to podejście, które służy niwelowaniu poczucia wykluczenia, którego można uniknąć, jeśli projektanci będą rozważać potrzeby osób z niepełnosprawnościami.
Dobrawa: Dziękuję za rozmowę.
Projekt Invisible System powstał w Pracowni Projektowania Mebli i Elementów Wyposażenia Wnętrz, prowadzonej przez dr hab. Marka Błażuckiego i Annę Markowską. Praca zdobyła Nagrodę Dziekanów w konkursie Wysokie Loty.
