Magdalena Pawełczak, absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej podjęła próbę przełożenia koncepcji miasta inteligentnego na projekt urbanistyczny. Na miejsce projektu wybrała warszawską dzielnicę Bemowo, dzieląc ją na kwartały, wprowadzając zieleń oraz liczne, mieszane ze sobą funkcje.
Praca Magdaleny Pawełczak to projekt dyplomowy pt. „Inteligentna dzielnica w harmonii z naturą. Laboratorium energetyczne w rejonie Chrzanowa w Warszawie”, przygotowany pod kierunkiem prof. Krystyny Solarek. Praca zdobyła nagrodę w konkursie o Nagrodę Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii na najlepsze prace dyplomowe, rozprawy doktorskie oraz publikacje w dziedzinach architektury i budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.
autorka wzorowała się na inteligentnych dzielnicach znajdujących się w europejskich miastach
© Magdalena Pawełczak
Koncepcja zagospodarowania jest próbą przełożenia założeń miasta inteligentnego na projekt urbanistyczny. W celu usprawnienia procesu projektowania Magdalena Pawełczak przeanalizowała i porównała ze sobą istniejące inteligentne dzielnice w europejskich miastach — Kopenhadze, Helsinkach, Tampere, Wiedniu i Berlinie.
inteligentna dzielnica
Na miejsce projektu autorka wybrała warszawską dzielnicę Bemowo między trasą S8 oraz Fortem IV Chrzanów. Ze względu na intensywny ruch samochodowy od strony trasy, tuż obok niej umieściła park-gąbkę z roślinnością nadwodno-bagienną. Park stanowi nie tylko barierę dźwiękochłonną dla dzielnicy, ale także miejsce rekreacji, wypoczynku oraz atrakcję wizualną. Ponieważ jest to jednocześnie miejsce najniżej położone na całym terenie, architektka zaproponowała tam system retencyjny w postaci połączonych ze sobą zbiorników, do których nieckami spływa woda z całej zabudowanej powierzchni. Analizując kierunek wiatru, między parkiem i Fortem IV zaproponowała zieloną oś parkową, która umożliwi skuteczne przewietrzenie całej dzielnicy.
autorka wprowadziła mieszane funkcje i podzieliła teren na kwartały
© Magdalena Pawełczak
Podział na kwartały jest zainspirowany zagranicznymi przykładami inteligentnych dzielnic — czytelny oraz zorientowany wokół terenów zieleni. Propozycja funkcji w kwartale wynika z wykorzystania w sposób maksymalnie efektywny potencjału budynku przez mieszanie ze sobą funkcji zamieszkania zbiorowego i usług. Dzięki temu zostanie ograniczone powstawanie stref czasowo nieczynnych, niewykorzystanych. Kwartał staje się bardziej samowystarczalny, a łatwy dostęp do usług w parterze budynków zmniejsza zapotrzebowanie na transport — mówi Magdalena Pawełczak.
linia autobusowa dociera do praktycznie wszystkich miejsc w dzielnicy
© Magdalena Pawełczak
komunikacja zbiorowa
Szczególną uwagę autorka zwróciła na sposób komunikacji na terenie dzielnicy. Chcąc ograniczyć poruszanie się samochodem, którego wykorzystanie wiąże się z gorszą jakością powietrza, parkowaniem wzdłuż ulic oraz podwyższonym ryzykiem wypadku z udziałem pieszych, jako alternatywę wprowadziła efektywną linię autobusową, obsługującą cały projektowany teren. Rozmieszczenie przystanków komunikacji miejskiej zoptymalizowała w taki sposób, aby były one osiągalne na całym terenie w promieniu 400 metrów, czyli pięciominutowego spaceru. Do każdego kwartału zapewniony jest dojazd, jednak wprowadzony model faworyzuje komunikację zbiorową i pieszą; do dyspozycji mieszkańców przewidziano również parkingi wielopoziomowe.
każdy z kwartałów jest praktycznie samowystarczalny
© Magdalena Pawełczak
zielona dzielnica
Do budowy wszystkich obiektów architektka zastosowała materiały energooszczędne, a stropodachy zagospodarowane są na zielone tarasy lub tarasy widokowe. Każdy kwartał zaplanowany jest razem z zielonym dziedzińcem wewnętrznym. Autorka promuje także wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, przy zastosowaniu instalacji takich jak panele fotowoltaiczne i turbiny wiatrowe. Przeprowadzone symulacje energetyczne mogą służyć między innymi określeniu najkorzystniejszych miejsc lokalizacji paneli fotowoltaicznych, ścian Trombe’a lub większych przeszkleń. Symulacje dla rejonu Chrzanowa autorka wykonała z uwzględnieniem danych meteorologicznych z najbliższej stacji pomiarowej — Lotniska Bemowo.
pomiar wiatru i promieniowania słonecznego
© Magdalena Pawełczak
Dzięki analizie napromieniowania z wartościami wyrażonymi w kWh/m2 można obliczyć realną korzyść energetyczną przy planowaniu instalacji fotowoltaicznej. Badanie ruchów słońca pozwala z kolei na ocenę, które płaszczyzny w dniu równonocy wiosennej będą spełniać wymagania liczby godzin słonecznych. Wiedza o najkorzystniejszych miejscach terenu bądź panujących na nim utrudnieniach środowiskowych może stać się powodem do zmiany koncepcji oraz kształtowania budynków i miast inteligentnych — poszukujących optymalnego rozwiązania oraz korzyści energetycznych — opowiada autorka.
żywe laboratorium miasta
Projektowana dzielnica określona jest żywym laboratorium, gdzie wykorzystywane są najnowsze technologie zapewniające mieszkańcom komfort. Użytkownicy biorą udział w eksperymencie, w którym obserwowane są warunki życia, a wyciągane wnioski zostają poddane publicznej dyskusji. Dzięki umożliwieniu udziału w procesach miejskich każdy mieszkaniec przyczynia się do rozwoju własnej dzielnicy. Stanowi ona inkubator dla nowatorskich rozwiązań oraz platformę wymiany pomysłów.
każdy z mieszkańców przyczynia się do rozwoju dzielnicy
© Magdalena Pawełczak
Za pomocą rozmieszczonych na terenie dzielnicy czujników monitorowane są czynniki wpływające na jakość życia, takie jak zużycie energii, temperatura i wilgotność powietrza oraz jego zanieczyszczenie czy zapełnienie koszy na odpady. Analiza danych pomoże z kolei zoptymalizować wykorzystanie energii oraz idące za nią wydatki.
Dzięki bieżącemu dostępowi do informacji mieszkańcy mają większą świadomość własnego wpływu na środowisko oraz realną możliwość wprowadzania zmian na rzecz zrównoważonego rozwoju własnej dzielnicy. Rozwiązania przedstawione w pracy stanowią próbę kompleksowego podejścia do współczesnego projektowania inteligentnego i energooszczędnego całego układu urbanistycznego — podsumowuje Magdalena.
Poczytajcie także o osiedlu cyrkularnym w Wilanowie oraz o pomysłach studentów Politechniki Poznańskiej na dzielnicę Dolny Łazarz.
